شهرهای گم شده ( بخش اول )

پترا – اردن

پترا شهری تاریخی در کشور پادشاهی اردن است که پایتخت حکومت باستانی نَبَطی‌ها بود. نبطیان از عرب‌های شمال جزیره به شمار می‌آمده‌اند و شاید نزدیکترین دولت‌های کهن به عرب حجاز نیز بوده‌اند. این شهر باستانی در ۲۶۲ کیلومتری جنوب شهر عمّان پایتخت اردن ودر غرب راه اصلی بین این شهر و بندر عقبه واقع شده‌است. این شهر تاریخی در سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جدید شناخته شد. پترا شهری است کامل که همهٔ آن در کوه و در تخته سنگهایی به رنگ گُل سرخ یا رنگ صورتی تراشیده شده‌است. از اینجاست که نام این شهر زیبا پترا نهاده شده‌است. کلمه پترا به زبان یونانی به معنی صخره است و چون این شهر باستانی تماماً در سنگ (صخره) کنده شده‌است آنرا پترا نامیده‌اند. همچنین این شهر تاریخی و زیبا را به‌خاطر گل سرخ گون بودنش به‌نام المدینه الوردیه نیز نامیده شده‌است، در سال ۱۹۷۸ میلادی کتابی در این مورد نوشته شده‌است که از تاریخ بنای این شهر باستانی سخن می‌گوید. در سال ۶۳۶ میلادی عربها توانستند شهر پترا را از نفوذ رومی‌ها برهانند. ساکنان پترا پس از آن به کشاورزی اشتغال ورزیدند. اما زلزله‌ای که درسال‌های ۷۴۶ و ۷۴۸ به این شهر وارد آمد، ساکنان پترا را وادار کرد تا به مناطق اطراف کوچ کنند. امروزه آثار این شهر باستانی پرشکوه در میان کوه به عنوان یادگاری از دوران نَبَطی‌ها به‌جا مانده که از مراکز مهم گردشگری کشور اردن به شمار می‌آید.

ماچو پیچو – پرو

ماچو پیچو در حدود سال ۱۴۵۰ میلادی در ارتفاعات امپراتوری اینکاها ساخته شده‌است. این شهر در حدود ۱۰۰ سال بعد در پی پیروزی امپراتوری اسپانیا متروک شد.

این دژ در ۵۰ مایلی کوسکو، پایتخت اینکاها قرار دارد و به همین دلیل هرگز مانند سایر شهرهای اینکاها پیدا و ویران نشده‌است. در طول قرنها، جنگل‌های اطراف این مجموعه رشد کرده و آن را پوشانده است و به همین دلیل از نظرها پنهان مانده‌است و تنها عدهٔ معدودی از وجود آن اطلاع داشته‌اند. در بیست و چهارم ژوئیهٔ سال ۱۹۱۱ میلادی، ماچو پیچو به‌وسیلهٔ هیرام بینگهام، تاریخ‌شناس آمریکایی در یک سخنرانی در دانشگاه ییل به دنیای غرب معرفی شد. او به‌وسیلهٔ راهنمایی محلیانی که گهگاه به سایت مراجعه می‌کردند به آنجا هدایت شد. بینگهام مطالعات باستان‌شناسی را انجام داد و تحقیقاتش را دربارهٔ آن محل کامل کرد و آن را «شهر گمشدهٔ اینکاها» که نام اولین کتابش نیز بود، نامید. او هرگز اعتباری برای کسانی که او را به آن محل راهنمایی کردنند قائل نشد و آن را یک شایعهٔ محلی نامید. سیمون ویسبارد، کاوشگر قدیمی کوسکو، مدعی می‌باشد که انریک پالما، گابینو سانچز و آگوستین لیزاراگا که اسمامی‌شان بر روی یکی از صخره‌ها در آنجا در تاریخ ۱۴ ژوئیه سال ۱۹۰۱ میلادی حک شده‌است قبل از بینگهام آنجا را کشف کرده‌بودند. همچنین، در سال ۱۹۰۴ میلادی یک مهندس به نام فرانکلین ظاهراً اشاره‌ای به خرابه‌ها از فاصلهٔ دور داشته‌است. بنا بر ادعای خانوادهٔ پِین، او به توماس پین، مبلغ مذهبی که در آن مکان زندگی می‌کرده است، دربارهٔ این محل گفته است. در سال ۱۹۰۶ میلادی، پین و مبلغی دیگر به نام استوارت ای مک نارین ظاهراً به محل خرابه‌ها صعود کرده‌اند. ماچو پیچو که جزء میراث ثبت شدهٔ یونسکو می‌باشد به‌عنوان پر بازدیدترین مکان توریستی کشور پرو و مهم‌ترین منبع درآمد، بطور پیوسته در معرض خطرهای اقتصادی و تجاری قراردارد. در اواخر ۱۹۹۰ میلادی، دولت پرو اجازهٔ ساخت ماشین کابلی و یک هتل لوکس همراه با رستوران و مجموعهٔ توریستی را در خرابه‌های آنجا صادرکرد. این تصمیم با مخالفت دانشمندان و عموم مردم پرو روبرو شد. آنها معتقد بودند که تعداد زیاد توریست در آنجا امکان اعمال خطر را بر آن افزایش می‌دهد.

پالنکه – مکزیک

پالنکه نام یک شهر باستانی از شهرهای مربوط به تمدن مایا بوده که امروز بقایای آن در جنوب مکزیک وجود دارد. بنای این شهر به قرن هفتم میلادی باز می‌گردد و به دوره کلاسیک تمدن مایا مربوط است. پالنکه جزو میراث جهانی یونسکو است. زمانی که اشغالگران اسپانیایی به این سرزمین رسیدند شهر پالنکه از مدت‌ها پیش از سوی مایاها متروکه شده بود. با این‌حال نامی که بومیان منطقه به آن می‌دادند اوتولوم (Otulum) به معنی سرزمینِ با خانه‌های مستحکم بود. اسپانیایی‌ها به آن نام پالنکه را دادند که در زبان اسپانیایی معنی استحکام را می‌دهد. امروزه مایاهای بومی به آن باک می‌گویند که نامی شاهانه محسوب می‌شود. بنای شهر پالنکه به قرن هفتم میلادی باز می‌گردد با این‌حال پس از دوره‌های درخشانی ناگهان مانند سایر شهرهای مایا بدلیل نامعلومی متروکه شد. ساکنان این شهر به نواحی مرتفع و کوهستانی پناه بردند و زمانی که اسپانیایی‌ها به آن سرزمین رسیدند عملاً با یک شهر باشکوه ولی خالی از سکنه روبرو شدند. مهمترین و سرشناس‌ترین حاکم پالنکه در طول تاریخ “کینیچ جاناب پاکال” شاه پرآوازه مایا بوده‌است. شهر پالنکه نمونه کوچ‌کتر شهرهای تیکال و کوپان است. این شهر دارای معابد و بناهای سنگی عظیم است، اما مساحتی به نسبت کمتر از سایر شهرهای معروف مایاها دارد. بخش‌های زیادی از ماهیت تاریخی این شهر را از رمز گشایی هیروگلیف‌های بدست آمده در کشفیات باستان‌شناسی دریافته‌اند.

تروآ – ترکیه

تروآ نام شهری باستانی در ترکیه امروزی است. تروآ مهاجرنشینی یونانی بود که در محل آناتولی واقع بود. هاینریش شلیمان، باستان‌شناس آلمانی، به سال ۱۸۷۰ به حفاری در محل پرداخت و چندین شهر بنا شده بر روی یکدیگر یافت. گمان می‌رود شهری که تروآی ۸ نام گرفته محل رخداد جنگ تروآ نقل شده در حماسهٔ ایلیاد اثر هومر باشد. در سال ۳۳۴ پیش از میلاد در نبرد گرانیک ارتش هخامنشیان از اسکندر در نزدیکی این شهر شکست می‌خورد.

موهن جو دارو – پاکستان

موهن‌جو دارو به معنای تپه مردگان، نام پایتخت تمدن دره سند در ۲۶۰۰ (پیش از میلاد) بوده است. این شهر باستانی در ایالت سند پاکستان قرار دارد و تا سال 1921 هم برای کسی شناخته شده نبود تا اینکه توسط کاوشگران کشف شد. موهن‌جو دارو یکی از مشهورترین مراکز گردشگری در پاکستان است.

تدمر ( پالمیرا ) – سوریه

پالمیرا یا تدمر شهری تاریخی خفته در واحه‌ای در وسط صحرای سوریه، آثاری از شاهکارهای مردم دوران بسیار دور است.  شهر تدمر را اشکانیان در زمان حکومت وسیع خود که تا صحرای شامات گسترده شده بود بنا کردند ولی خیلی زود به دلیل حمله‌های رومیان این شهر از خاک ایران جدا شد و در اختیار رومیان قرار گرفت. بعد از آن این شهر پایتخت ملکهٔ زنوبیا ملکهٔ سوریه وملکهٔ شرق شد. تدمر شهری زیبا با ستون های طلایی رنگ، شهری شاعرانه است که آدم به یاد یکی از معلقات امرؤالقیس یکی از معروفترین شاعر از شاعران عرب دوران جاهلی می‌اندازد. این شهر زیبا یکی از مهم‌ترین ایستگاهای تجارتی بین آسیا و اروپا در نیمهٔ دوم قرن اول قبل از میلاد بوده‌است. سر انجام این شهر زیبا و شاعرانه در سال ۲۷۴ میلادی توسط حملهٔ امپراتور روم (اورلیانوس) ویران می‌شود. از مهم‌ترین بناهای شهر می توان به معبد بل، شاهرا ه عظیم با ستون‌های بلند سربه فلک کشیده، بازار اغوار دروازه بزرگ که معروف است به قوس النصر اشاره کرد. به اضافه ی اینها صدها آثار باقی‌مانده مانند مدفن ، نحر در صخرها، تماثیل، قبرها را در حود نهفته دارد.

وقتی سلوکیان در سال ۳۲۳ پس از میلاد کنترل سوریه را در دست گرفتند، شهر به حال خودش رها شد و بنابراین مستقل شد. در قرن اول پس از میلاد این شهر به عنوان یک کاروانسرای بزرگ مطرح شد. در سال ۴۱ پس از میلاد، رومی‌ها به فرماندهی مارک آنتونی تلاش کردند که شهر را تصرف کنند اما تلاششان بی نتیجه ماند چرا که ساکنان پالمیرا به سمت دیگر فرات فرار کردند. پالمیرایی‌ها از حمله رومی‌ها باخبر شده و بنابراین چاره اندیشی کرده بودند. این مساله نشان می‌دهد که در آن زمان پالمیرا اقامتگاه عشایر بوده‌است و عشایر به سرعت می‌توانستند لوازم خود را جمع آوری کرده و کوچ کنند. در زمان حکومت تیبریوس، پالمیرا بخشی از ایالت رومی سوریه شد. این شهر به عنوان پل ارتباطی بین پارس (ایران باستان)، هند، چین و امپراطوری روم رونق پیدا کرد. در سال ۱۲۹، آدریان از شهر دیدن کرد و آنقدر از شهر خوشش آمد که آن را منطقه آزاد اعلام کرد و نام آن را به “پالمیرا آدریانا” تغییر داد.

منبع