توضیح فیزیولوژی گردش خون – چرخه قلبی و سیستول و دیاستول چیست؟
یک چرخه قلب از تکرار انقباض ماهیچه ای و حرکات دریچه های قلب تشکیل شده است که طی آن دریچه های قلب در واکنش به اختلاف فشار بین حفره‌های مختلف قلب باز و بسته میشوند.
این چرخه به دو مرحله انقباض بطنها یا سیستول، و انبساط بطنها یا دیاستول تقسیم می شود. با شروع انقباض بطنی، فشار داخل بطنها افزایش یافته و بیشتر از فشار دهلیزها می شود که در این زمان دریچه های AV بسته می شوند. با تداوم افزایش فشار، ابتدا حجم بطنها بدون تغییر باقی می ماند (انقباض هم حجم)، اما هنگامی که فشار بطنها به بیش از فشار آئورت و شریان ریوی میرسد دریچه های هلالی باز می شوند و خون به صورت جهشی از بطنها خارج می شود. با شروع انبساط بطنی، فشار داخل بطنها کاهش می یابد تا جایی که به کمتر از فشار شریانها میرسد و دریچه های هلالی بسته می شوند. در ابتدای این مرحله حجم بطنها تغییر نمیکند (انبساط ایزوولومیک)”. هنگامی که فشار بطنها به کمتر از فشار دهلیزها می رسد، دریچه های AV باز می شوند و بطنها به سرعت با تخلیه خون دهلیزی به درونشان پر می شوند (مرحله ی پر شدن سریع بطنها). در پایان دیاستول، انقباضی فعال دهلیزی، پرشدن بطنها را تسریع می کند. این امر در بیماران مبتلا به افت عملکرد بطنی، که بطن انعطاف خود را از دست می دهد، بسیار اهمیت می یابد و در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی این عملکرد تقویتی دهلیزها در کمک به پر شدن بطنها به کلی از دست میرود.
در صورت سالم بودن دریچه ها، هیچ مانعی بر سر راه جریان خون از بطنها به داخل بسترهای شریانی وجود ندارد و فشار سیستولی شریان به تندی به حداکثر می رسد. هنگام دیاستول، با جریان یافتن خون به نقاط دورتر رگ، فشار شریانی به تدریج افت میکند و دیواره ارتجاعی شریان روی هم میخوابد. این تغییرات، برعکس تغییرات دیاستولی فشار در بطن است؛ هنگام دیاستول با ریزش خون از دهلیز به بطن ها فشار بطنها تدریجا افزایش می یابد. فشار دهلیز راست را می توان بصورت مستقیم اندازه گرفت، اما فشار دهلیز چپ به طور غیرمستقیم با بستن یک شاخه کوچک شریان ریوی و اندازه گیری فشار بعد از آن به دست می آید (فشارگوهای مویرگ ریوی). یک منحنی فشار دهلیزی که شامل امواج متعدد است در شکل نشان داده شده است. موج d نشانه انقباض دهلیزی است. با انبساط دهلیزها، فشار دهلیزی فرو می افتد و برروی نوار منحنی فشار فرود مشاهده میشود. روند نزولی فرود X، توسط موج کوچکی موسوم به موج c شکسته میشود که در نتیجه برجستگی دریچه AV به داخل دهلیز هنگام سیستول بطنی به وجود می آید.
با بازگشت خون وریدی و پرشدن دهلیزها موج ۷، و سپس فرود y به دنبال باز شدن دریچه AV و ریزش خون از دهلیزها به داخل بطنها حاصل میشود. مقادیر طبیعی فشار حفره های مختلف قلب در جدول زیر نشان داده شده است.
