ویندوز 10 رکورد ترافیک اینترنت را شکست؛ استفاده از پهنای‌باند کاربران برای ارسال فایل‌های به‌روزرسانی!

مایکروسافت گزارش داده است در روز اول انتشار فایل‌های نصب و به‌روزرسانی ویندوز 10 نزدیک به 14 میلیون دستگاه به‌روزرسانی شده‌اند. یعنی این 14 میلیون کاربر هریک حجمی بالغ بر 5 گیگابایت را از روی اینترنت دانلود کردند. این تعداد به‌روزرسانی در روز اول ده برابر بیشتر از روز اول انتشار ویندوز 8 در سال 2012 است و یک موفقیت و پیروزی برای مایکروسافت محسوب می‌شود. اما این شرکت چگونه توانست زیرساخت این حجم از پهنای‌باند را روی اینترنت فراهم کند؟ و اگر استقبال از این ویندوز بیشتر از این تعداد دستگاه می‌شد؛ چه اتفاقی بر سر اینترنت می‌افتاد؟

در روز اول نزدیک به 6 تا 8 درصد کل ترافیک اینترنت امریکا اختصاص به به‌روزرسانی فایل‌های ویندوز 10 داشته است.

جالب است بدانید در حدود 1.5 میلیارد دستگاه در سراسر جهان نسخه‌های مختلف سیستم‌عامل ویندوز را اجرا می‌کنند و تنها 14 میلیون دستگاه اقدام به به‌روزرسانی کردند. یعنی در حدود یک درصد کل این دستگاه‌ها و 1.4 درصد از یک میلیارد دستگاهی که خود مایکروسافت انتظار دارد تا اواسط سال 2018 به ویندوز 10 به‌روزرسانی کنند؟ حالا تصور کنید 5 یا 10 درصد کل دستگاه‌های ویندوزی دنیا همان روز اول به ویندوز 10 ارتقاء می‌دادند. مایکروسافت از قبل برخی پیش‌بینی‌ها و محاسبات را انجام داده بود. مثلاً گزارش‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد مایکروسافت فایل‌های به‌روزرسانی ویندوز 10 را یک‌جا برای 190 کشور فعال نکرده است و برخی زودتر و برخی دیرتر در دسترس بودند. همین‌طور به‌روزرسانی برخی ویندوزها مانند نسخه‌های اینترپرایس و RT را فعلاً متوقف کرده است تا در فاز دوم ارتقاء پیدا کنند. به علاوه، برای برخی کاربران به‌خصوص آن‌هایی که عضو windows Insider هستند، فایل‌های به‌روزرسانی از چند روز قبل از 29 جولای روی سیستم‌ها دانلود و آماده‌ی نصب بودند. برخی از کاربران هم هنوز منتظر دریافت فایل‌های به‌روزرسانی هستند که ممکن است هفته‌ها به طول بینجامد. این سیاست‌های مختلف کمی باعث سردرگمی کاربران و معطلی آن‌ها شد ولی اتفاقی بزرگ و نادر را رقم زد که از این جهت باید مایکروسافت را ستود.

با این وجود، باز هم اجازه بدهید نگاهی به اتفاقاتی که در روز اول انتشار ویندوز 10 روی اینترنت رخ داد بیندازیم. از ابتدا مایکروسافت با برخی از مراکز CDN (Content Delivery Network) صحبت کرده و یک پهنای‌باند چهل ترابیتی (40Tbps) را روی سرورهای آن‌ها برای دانلود فایل‌های به‌روزرسانی رزرو کرده بود. گزارش‌های مراکز مانیتورینگ اینترنت و ترافیک ISP و CDN نشان می‌‌دهد اوج ترافیک اینترنت برای دانلود ویندوز جدید نزدیک به 10 ترابیت بر ثانیه بوده است. در اروپا گزارش شده است اوج ترافیک اینترنت به 30 ترابیت بر ثانیه روی ISPهای آن‌جا رسیده است. تا کنون اینترنت چنین ترافیکی را تجربه نکرده بود و از این منظر روز 29 جولای یک روز خاص فراموش‌نشدنی محسوب می‌شود. شرکت‌های کانادایی تحلیل‌گر ترافیک اینترنت نیز گزارش دادند در روز اول نزدیک به 6 تا 8 درصد ترافیک اینترنت روی هر ISP امریکا اختصاص به به‌روزرسانی فایل‌های ویندوز 10 روی Windows Insiders داشته است. این حجم ترافیک در روز دوم به 3  تا 4 درصد رسیده است. برای مقایسه این حجم از ترافیک اینترنت استفاده شده، باید گفت آخرین کنفرانس زنده اپل فقط 8 ترابیت بر ثانیه ترافیک اینترنت را درگیر خود کرد.

با توجه به رضایت غالب کاربران از نحوه دانلود و به‌روزرسانی فایل‌های ویندوز 10 و همچنین گزارش مراکزداده سراسر جهان از روند سریع و راحت به‌روزرسانی‌ها؛ باید گفت مایکروسافت سیستم بسیار هوشمندانه‌ای را انتخاب و پیاده‌سازی کرده بود و با ایجاد ظرفیت‌های بالا و حتا چندین برابر چیزی که پیش‌بینی می‌کرد، آزمون بسیار سختی را با موفقیت پشت سر گذاشت و به دیگر شرکت‌ها نیز نشان داد چگونه می‌شود بسترهای به‌روزرسانی رایگان سراسری فراهم کرد.

اما در این میان، یکی دو روز بعد از انتشار ویندوز 10 اولین زمزمه‌ها و گزارش‌ها پیرامون استفاده از پهنای‌باند کاربران برای ارسال فایل‌های ویندوز 10 شروع شد و بعد قوت گرفت. داستان از این قرار است که یک ویژگی به نام  Windows Update Delivery Optimization درون ویندوز 10 گنجانده شده است که به کاربران اجازه می‌دهد فایل‌های به‌روزرسانی را با سرعت بالا از روی کامپیوتر دیگر کاربران در یک شبکه یا اینترنت دریافت کنند. این ویژگی کامپیوتر یک کاربر را به یک سرور در یک شبکه نظیر به نظیر تبدیل می‌کند و عملکردی شبیه به بیت‌تورنت دارد. این زیرکی مایکروسافت برای کشورهایی که از پهنای باند بالایی برخوردار هستند و به طور معمول هر کاربر پهنای باندی چند گیگابیتی دارد، بسیار هوشمندانه و پسندیده است و به کاربران دیگر کمک می‌کند تا زودتر فایل‌های به‌روزرسانی را دریافت و استفاده کنند اما در کشورهایی مانند ایران که پهنای‌باند پایینی در اختیار کاربران است، می‌تواند دردسرساز باشد و روی کارهای دیگر کاربران تاثیر بگذارد؛ بدون اینکه خودشان مطلع باشند. کاربرانی که محدودیت‌های پهنای‌باندی روی شبکه یا سیستم خود اعمال کرده باشند، امکان استفاده از این قابلیت را به دیگر کاربران نمی‌دهند. بهتر بود مایکروسافت از قبل اطلاع‌رسانی می‌کرد و کاربرانی که مشکل سرعت اینترنت دارند، از این موضوع باخبر بودند. هنوز اطلاعات درستی در دست نیست که بدانیم چقدر از این تکنیک برای به‌روزرسانی این 14 میلیون دستگاه در روز اول استفاده شده است و اصلاً به کار گرفته شده یا اینکه ظرفیت ایجاد شده روی اینترنت جوابگو بوده است. به هر حال، ممکن است برخی کاربران دوست نداشته باشند سیستم‌شان در این به‌روزرسانی بزرگ شرکت داشته باشد.

برای غیرفعال کردن این قابلیت می‌توانید مراحل زیر را طی کنید:

• در منوی استارت عبارت Check for updates را جست‌وجو کنید.
• در پنجره Windows Update به سراغ گزینه Advanced options بروید.
• در بخش Choose how updates are installed روی گزینه Choose how updates are delivered کلیک کنید.
• گزینه Updated from more than one place را غیرفعال کنید.