معرفی کتاب: پرنده آبی از موریس مترلینگ

قصۀ پریان در شش پرده و دوازده صحنه، اثر موریس مترلینگ (١٨۶٢-١٩۴٩) ، شاعر و نویسندۀ بلژیکى فرانسوى‌زبان، که در ١٩٠٨ در مسکو و در دوم مارس ١٩١١ در فرانسه نمایش داده شد.

یگانه مایۀ شادمانى فرزندان هیزم‌شکنى فقیر، به نام تیل‌تیل و میتیل، در شب عید نوئل، این است که چراغانى کاخ همسایه را بى‌رشک و حسد تماشا کنند. فرشته‌اى بر آنها ظاهر مى‌شود و به جستجوى پرندۀ آبى، که پیک خوشبختى است، هدایتشان مى‌کند؛ این فرشته دانۀ الماسى جادویى به کودکان مى‌دهد: کافى است دانۀ الماس را به آهستگى بچرخانند تا روح اشیا و جانوران، یعنى نفوس غیبى را که از چشم افراد گیج پنهان مى‌مانند، ببینند.

کلبۀ محقر دگرگون مى‌شود. چون دانۀ الماس را در جهت عکس بچرخانند، نفوس به اشیا بازمى‌گردند؛ اما نفوسى هم هستند که فرصت باز پیوستن به اشیا را ندارند، چون کودکان در چرخاندن و واچرخاندن شتاب فراوان مى‌کنند: این نفوس عبارت‌اند از: روشنایى، آب، نان، آتش، قند، شیر، ماده‌گربه و سگ که در راه سفر همراه آنان خواهند بود.

میتیل و تیل‌تیل لباسهاى جادویى را از نو به بر کرده‌اند. نخستین منزل «سرزمین خاطرات» است که، در آن، پدربزرگ و مادربزرگ و برادران کوچک در گذشتۀ خود را باز مى‌بینند؛ زیرا مردگان هم زندگى مى‌کنند؛ آنان تنها به خواب رفته‌اند و هربار که زندگان آنان را به یاد مى‌آورند بیدار مى‌شوند: این راز ساده‌اى است که آدمیان از آن بى‌خبرند. سپس به درون «کاخ شب» راه مى‌یابند که پر از عجایب است؛ سرانجام، در دل جنگلى‌اند که در آن، به تحریک ماده‌گربه، «درختان» – که دانۀ الماس به آنها چهره و آوا ارزانى داشته-و جانورانى که به کمکشان آمده‌اند مى‌کوشند تا تیل‌تیل را بکشند؛ لیکن فداکارى سگ تیل‌تیل نجاتش مى‌دهد.

جستجوى «پرندۀ آبى» در «باغستان خوشبختیها» ادامه مى‌یابد؛ در جایى که همۀ بهروزیها، از بزرگ‌ترین تا ساده‌ترینشان، دست مى‌دهد. تیل‌تیل و میتیل، در «قلمرو آینده» ، با کودکان آبى‌رنگ، کودکانى که در آینده باید زاده شوند، آشنا مى‌گردند؛ هر کودکى در این قلمرو خود را براى آن زندگى که باید بر روى خاک بکند آماده مى‌سازد. چون میتیل و تیل‌تیل صبحگاهان به نداى مادرشان، با ذهنى هنوز مملو از مکاشفه‌هاى حیرت‌انگیز، بیدار مى‌شوند، زنى همسایه سر مى‌رسد و از تیل‌تیل مى‌خواهد که پرنده‌اش را، براى دختر بیمارش، به او قرض بدهد. تیل‌تیل این کار را مى‌کند، ولى در همین هنگام است که پى مى‌برد پرنده آبى‌رنگ بوده و او بیهوده در سفر دراز خویش آن را مى‌جسته است. دخترک همسایه شفا مى‌یابد.

این قصۀ پریان از مایه‌هاى افسانه‌اى سنتى، که با تفننى آزاد گرد آمده و تازگى و طراوت یافته‌اند، و همچنین از تمثیلهایى رمزى ساخته و پرداخته شده است که چه‌بسا معناى آنها اندکى زیاده روشن است، لیکن بیانگر آن حس خوش‌بینى‌اند که ویژگى «طرز و شیوۀ» دوم موریس مترلینگ است. این قصه طرحى است معرکه براى به صحنه آوردن نمایشى پریانى؛ و موفقیت آن، به ویژه در کشورهاى آنگلوساکسون، از همین ناشى شده است. مترلینگ، آزاد و فارغ از آن بدبینى که از سمبولیسم به ارث برده بود، در این قصه، اعتماد خویش را نسبت به زندگى و اطمینان نفس خود را در قبال مرگ بیان مى‌کند.

کتاب پرنده آبی با ترجمه عبدالحسین نوشین توسط نشر قطره در 152 صفحه و قیمت هشت هزار تومان منتشر شده است.

خرید کتاب از کتابفروشی آنلاین شهر کتاب