نوشته پرویز شهریاری در مورد ابوریحان بیرونی

1

پرویز شهریاری:

قهرمان داستان من، قهرمانی که با تمام نیروی جانم دوستش دارم، قـهرمانی کـه تلاش می‌کنم تمام زیبایی‌هایش را به نمایش بگذارم، قهرمانی که همواره زیبا بوده، هست و خواهد بـود، قهرمان من حقیقت است.

نیکولایه ویچ تولستوی رمان‌نویس روسی

انسان هیچ نیست، اثـرهای اوست که مقدس اسـت. آنـ‌که اندیشه را می‌کشد، سه بار اوباش است. (رومن رولان داستان‌نویس فرانسوی)

ابو ریحان بیرونی (محمد فرزند احمد بیرونی) که در سال 362 هجری قمری متولد و در 440 هجری قمری از دنیا رفت، ریاضی‌دان، اخترشناس، فیلسوف و سیاح بود و در بـیرون شهر خوارزم به دنیا آمد.

چند سال در گرگان در دربار شمس المعالی قابوس وشمگیر بود. آثار الباقیه را در آن‌جا نوشت در سال 390 هجری قمری. سپس به خوارزم رفت و به خدمت مأمون خوارزمشاه درآمد.

وقـتی مـحمود غزنوی به خوارزم لشگر کشید و در باغ و خانهٔ ابو نصر عراق ساکن شد و همهٔ لشگریانش همراه او مهمان ابو نصر عراق که خود ریاضی‌دان بود شدند، وقت رفتن تنها به دلیل ایـن‌که در جـایی که ابو نصر عراق زندگی می‌کرد، مسجدی وجود ندارد، او را کشت.

می‌خواست ابو ریحان را هم بکشد، ولی چون به او خبر دادند که ابو ریحان اخترشناس است، به دلیل علاقه‌مندی به اخـترشناسان بـیرونی را با دست بسته به غزنین برد و در آن‌جا به زندان انداخت. حادثه‌ای پیش آمد که محمود غزنوی به یک اخترشناس نیاز پیدا کرد و ابو ریحان را از زندان نزد او آوردند. ابو ریـحان آزاد شـد. ولی شب و روزش را به نوشتن می‌پرداخت و بـه جـز یـک روز نوروز و یک روز مهرگان یا برای خرید، از نوشتن دست نکشید.

وقتی محمود غزنوی به هندوستان لشگر کشید، ابو ریحان را هم با خـود بـرد. وی در آنجا به جمع دانشمندان هندی پیوست، سانسکریت یاد گـرفت و کـتاب «ماللهند» را نوشت. او وقتی کتاب «مفاتیح الحساب» را می‌نوشت، که از کسرها صحبت می‌کنند می‌نویسد: اخترشناسان کسرهایی به کار می‌برند که مـخرج‌های پشـت سـر هم آن‌ها شصت است تا هر جا بخواهند و آن‌ها را بـه ترتیب دقیقه‌ها، ثانیه‌ها، تالته‌ها، رابعه‌ها و جز آن گویند باهم شبیه حساب اخترشناسان کسرهائی آوردیم که مخرج‌های پشت سـر آنها ده و توان‌های پشت سر آن‌ها را آوردیم و آن‌ها را به ترتیب دهگان، دومین دهـگان، سـومین دهگان و چهارمین دهگان نامیدیم.

این مطلب نشان می‌دهد که ابو ریحان بیرونی کسی بود که وعده‌های دهـ‌دهی را وارد ریـاضیات کرده بود. او همچنین گندم‌های مجموع شطرنج را به نحوی که در خانهٔ اول یک دانـه گـندم و در هـر خانه دو برابر خانهٔ قبلی قرار دهند، محاسبه کرده بود. او همین‌طور راه بخش کردن زاویه را بـه سـه قـسمت و دیگر مساله‌هایی که با خطکش و پرگار میسر نیست، نشان داد. او در قانون مسعودی خود توانست رابـطه‌های مثلثاتی را پیش ببرد.

بیرونی با گمان زدن مخالف بود و می‌گفت هیچ مطلبی را بدون استدلال نـمی‌توان پذیـرفت. او بـیش از صد کتاب نوشته است که بیش‌تر آن‌ها موجود است. او به زبان فارسی هم تـسلط داشـت و کتابی را که برای ریحانه به عربی نوشته بود به خواست ریحانه به فـارسی هـم نـوشت. او به راستی دنبال حقیقت بود.

شماره 268 مجله چیستا


اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

در جریان قرار و ملاقات (برای انتخاب همسر) چه آداب معاشرت و نکاتی را باید رعایت کنیم؟

آداب قرار ملاقات به مجموعه‌ای از رفتار‌ها و انتظارات قابل قبول اجتماعی اشاره دارد که معمولاً هنگام قرار ملاقات رعایت می‌شود. در اینجا چند دستورالعمل کلی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید:وقت‌شناس باشید: به موقع برسید یا به طرف دیگر…

تنهاترین درخت جهان در کجاست؟

در جزیره دورأفتاده کمپبل، واقع در بیش از ۶۰۰ کیلومتری جنوب  نیوزلند، صنوبر منفرد سیتکا روییده که به عنوان تنهاترین درخت روی زمین شناخته شده است.نزدیکترین درخت نزدیک به آن آن بیش از ۲۲۰ کیلومتر دورتر، در جزایر اوکلند است، در حالی که…

حجم‌ها و مجسمه‌های زیبا ساخته شده با صفحات کتاب‌های قدیمی

ما انسان‌ها استفاد تخیل هستیم، اما در موارد معدودی این تخیل‌های خود را به صورت نقاشی یا حجم، زنده می‌کنیم و در معرض تماشای دیگران قرار می‌دهیم.اِما تیلور، هنرمند مقیم بریتانیا، این تجربه را در مجسمه‌هایی از جنس کتاب به صورت باورنکردنی…

معماری‌هایی که واقعا شایسته تحسین هستند و ستایش هنری ما را برمی‌انگیزند

تناسب اجزا، انحناها، هماهنگی با فرهنگ و شرایط اقلیمی، عظمت، رنگ‌ها یا نشانه‌های قدمتی که ما را به خلسه‌های پر از تخیل می‌برند، هر کدام از اینها ممکن است یک عمارت را شاخص و برجسته کنند.در این پست بناهایی را با هم مرور می‌کنیم که هر یک از…

ژاک شارل: کسی که اولین بالون هیدروژنی تاریخ را به پرواز درآورد

در 4 ژوئن 1783، برادران مون‌گلفیه اولین بار یک بالون هوای گرم را در جنوب فرانسه به نمایش گذاشتند. این بالون که از گونی محکمی پوشیده شده با کاغذ ساخته شده بود و تا نزدیک به 2 کیلومتر بالا رفت و به مدت 10 دقیقه در هوا باقی ماند.خبر موفقیت…

نمونه‌های جالبی از اختراعاتی که فراموش شدند، یا تکامل یافتند یا به کلی به صورت دیگری تغییر پیدا…

در طی دهه‌ها و قرن‌های انسان‌های اختراعات گوناگونی کرده‌اند. از برخی از آنها در ابتدای امر تصور می‌شد که استقبال خوبی شود، اما در نهایت فراموش شدند، برخی با تغییرات نه چندان بنیادین همچنان به همان صورت تولید می‌شوند، برخی با تغییرات جدی و…
آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / شیشه اتومبیل / نرم افزار حسابداری / خرید سیلوسایبین / هوش مصنوعی / قیمت وازلین ساج / مقاله بازار / شیشه اتومبیل / قیمت ایمپلنت دندان با بیمه /سپتیک تانک /بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران /بهترین جراح بینی در تهران / آموزش تزریق ژل و بوتاکس / دوره های زیبایی برای مامایی / آموزش مزوتراپی، PRP و PRF /کاشت مو / مجتمع فنی تهران /قیمت روکش دندان /خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / درمان طب / لیست قیمت تجهیزات پزشکی / دانلود آهنگ / سریال ایرانی کول دانلود / دانلود فیلم دوبله فارسی /داروخانه اینترنتی آرتان /اشتراك دايت /فروشگاه لوازم بهداشتی /داروخانه تینا /لیفت صورت در تهران /فروش‌ دوربین مداربسته هایک ویژن /سرور مجازی ایران /مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل درمان نو /توانی نو / ثبت برند /حمل بار دریایی از چین /سایت نوید /پزشک زنان سعادت آباد /کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان /فروشگاه اینترنتی زنبیل /ساعت تبلیغاتی /تجهیزات پزشکی /چاپ لیوان /خرید از آمازون /بهترین سریال های ایرانی /کاشت مو /قیمت ساک پارچه ای /تولید محتوا /دانلود نرم افزار /
1 نظر
  1. بابک می گوید

    یاد داستان “ز گهواره تا گور دانش بجوی” کتاب فارسی دبستان به خیر
    ابوریحان گفت: آیا اگر این مسأله را بدانم و بمیرم، از اینکه نادانسته بدرود زندگی گویم بهتر نیست؟ ابوالحسن این مسأله را شرح گفت و هنوز دقیقه ای چند از پایان گرفتن سخن او نگذشته بود که روزگار ابوریحان به سر آمد و بانگ شیون از اهل خانه برخاست.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

••4 5