حالا می‌توانید برای همه کامنت‌ها در اینستاگرام لایک بگذارید – تحلیل مسری شدن مرض لایک‌گذاری و لایک‌گیری در همه لایه‌های شبکه‌های اجتماعی

مسلم است که هر شبکه اجتماعی‌ای دوست دارد، اعضای بیشتری را به سوی خود بکشاند و برای آنها اعتیادآورتر باشد، طوری که آنها دائم در همان شبکه اجتماعی بمانند و کمتر سراغ شبکه‌های اجتماعی دیگر و سایت‌ها و وبلاگ‌ها بروند.

در راستای چنین سیاستی، اینستاگرام، از امروز اجازه می‌دهد که برای کامنت‌ها هم لایک بگذارید. این امر البته ممکن است، مزایایی داشته باشد و در نگاه ساده‌انگارانه نخست، باعث افزایش دقت کاربران در کیفیت کامنت‌های ارسالی و کاهش فحاشی‌های اینترنتی شود. (البته تحول دیگر در همین راستای پیشگیری از دریافت کامنت‌های ترول‌ها، امکان غیرفعال کردن کامنت‌های در پای برخی از عکس‌هاست، یعنی اگر احساس می‌کنید که جنس عکس-نوشته‌ای طوری است که باعث هجوم افراد مزاحم می‌شود، می‌توانید از اول کامنت‌ها را غیرفعال کنید.)

اما از سوی دیگر، اگر خوب دقت کنیم، این روند لایک‌بازی در درازمدت، بر جامعه آنلاین اثرات مناسبی نمی‌گذارد.

تا پیش از ظهور شبکه‌های اجتماعی، ما در مورد کارهایمان نظر چند عضو نزدیک خانواده، کارشناس یا دوست و همکار را می‌خواستیم، آنها هم سعی می‌کردند با دقت به ما پاسخ بدهند. اما حالا هر آدمی، از هر سوی دنیا که با عوالم و درونیات ما هیچ آشنایی ندارد، می‌تواند با لایک و نظر، روی کار ما تأثیر بگذارد.

میزان لایک، تعداد کامنت و مقدار بازدید، شاید در کوتاه‌مدت اثری روی ما نگذارند، اما در میان‌مدت باعث عادت پیدا کردن به یک نوازش آنلاین می‌شوند. ما آدم‌ها انسان‌هایی لذت‌جو هستیم. وقتی عادت کنیم که با لایک بیشتر شاد بشویم، به نوعی شرطی می‌شویم و بعد از مدتی به خودمان می‌آییم و می‌بینیم که تبدیل به یک ماشین بی‌روح شده‌ایم که یکی از بهانه‌های اصلی خشنودی‌اش در زندگی درج مطالب و عکس‌ها و نوشته‌های محبوب و لایک‌گیر شده است.

متوجه خواهیم شد که این روند ما را از آنی که واقعا بوده‌ایم دور کرده، در مواردی هویت اصلی و هویت آنلاین‌مان را دوگانه کرده و گاهی هم از اساس ما را تغییر داده است.

کمی که بیشتر بگذرد، حتی ممکن است در صورت عدم دریافت نوازش آنلاین و رها شدن میانجی‌های عصبی شیمیایی در مغز، احساس اضطراب هم به ما دست بدهد. بنابراین شما ممکن است به مسافرت بروید و وقتی برای دریافت دوز روزانه لایک و تحسین آنلاین نداشته باشید و در شرایطی که باید از زیبایی پیرامون خودتان لذت ببرید، به صورت متناقضی احساس کمبود لایک می‌کنید! گرچه ممکن است همان زمان هم یکی از اهداف مهم سفرتان جمع‌آوری عکس برای دریافت لایک اینستاگرامی باشد!

اما تأثیر طولانی‌مدت مرض خشنودی با لایک به گمان هراس‌انگیز می‌تواند باشد.

لایک دیگر از یک سرگرمی کوچک شخصی، به یک ماده اعتیادآور اجتماعی و ابزاری برای یکسان‌سازی و نرمال کردن همگانی تبدیل می‌شود. اساس تکامل و پیشرفت ما آدمیان این بوده که هر از چند گاه در میان ما، یک آدم متفاوت و تابوشکن پیدا شود که بی‌اعتنا به همه قواعد قبلی، چیز نویی را خلق کند. اما وقتی جامعه از طریق ابزار لایک، نرمال‌سازی می‌شود، آدم‌هایی که استعداد متفاوت بودن را هم دارند به دام همرنگی به جماعت و تلاش برای تحسین‌برانگیز نمودن و نه تأثیرگذار شدن برمی‌آیند. البته آدم‌های واقعا متفاوت، در هر حال به نوعی گلیم خود را از آب بیرون می‌کشند، اما در این میان بسیاری از آنهایی که اهل تردید هستند و استواری لازم را ندارند، می‌لغزند و نمی‌توانند موتور جامعه بشوند.

به اینستاگرام امروز نگاه کنید، از روی آن می‌توانید موارد محبوب اینستاگرام فردا را هم حدس بزنید: عکس‌های موجودات خانگی، عکس‌های مدل‌ها، عکس‌-نوشته‌های عاشقانه تکراری، ویدئوهای کوتاه از شوهای طنز که ده‌ها بار آنها را دیده‌ایم.

چشم بر هم بزنید، امکان لایک‌گذاری در تمام لایه‌های شبکه‌های اجتماعی به صور مختلف رایج می‌شود و دیر یا زود، آدم یا شرکت زرنگی پیدا می‌شود که امکان لایک‌گذاری فراگیر برای خود آدم‌ها را ایجاد می‌کند.

تصور آن روز وحشتناکی را کنید که در خیابان و رستوران و محل کار، همکاران گوشی‌شان را به سمت شما بگیرند و بر حسب رضایت‌شان از سطح «کول» بودن روزانه، تصمیم بگیرند که لایک برایتان بگذارند، یا نه.

امروز ممکن است ما رفتار آنلاین خودمان را ناخودآگاه دلخواه دیگر کاربران کنیم، فردا ممکن است واقعا برای  جمع‌آوری لایک هر طور که آنها بسندند لباس بپوشیم و سخن بگوییم و رفتار کنیم!