اسکن تیروئید چیست و چرا انجام می‌شود؟
در بیماری گریوز بزرگی تیروئید و افزایش جذب یکنواخت ماده رادیوایزوتوپ دیده می شود.
در آدنوم توکسیک افزایش جذب فوکال همراه با سرکوب جذب در سایر نواحی تیروئید دیده می شود.
در گواتر مولتی ندول (گره)لار توکسیک بزرگی تیروئید همراه با نواحی متعدد افزایش و کاهش جذب ماده رادیوایزوتوپ دیده می شود.
در تیروئیدیت تحت حاد و تیروئیدیت بدون درد جذب بسیار کم ماده رادیوایزوتوپ دیده می شود.
در تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) ساختگی نیز کاهش جذب دیده می شود.
وجود ید اگزوژن در جریان خون (مانند کنتراست حاوی ید موجب کاهش جذب در اسکن تیروئید می شود. Bl نکته: تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) همراه با افزایش یکنواخت ماده رادیوایزوتوپ در اسکن تیروئید و کاهش سطح سرمی TSH مطرح کننده بیماری گریوز است.
نکته: تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) همراه با افزایش یکنواخت ماده رادیوایزوتوپ در اسکن تیروئید و سطح طبیعی یا بالای TSH مطرح کننده آدنوم هیپوفیزی ترشح کننده TSH است.
نکته: تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) همراه با نواحی متعدد افزایش و کاهش جذب ماده رادیواکتیو در اسکن تیروئید و کاهش سطح سرمی TSH مطرح کننده گواتر مولتی ندولار (چندگرهی) توکسیک است.
نکته: تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) همراه با کاهش جذب ماده رادیواکتیو در اسکن تیروئید و سطح پایین تیروگلوبولین سرم مطرح کننده تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) ساختگی است.
نکته: تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) و درد گردن همراه با کاهش جذب ماده رادیواکتیو در اسکن تیروئید، افزایش سطح سرمی تیروگلوبولین، افزایش ESR و منفی بودن Anti – TPO مطرح کننده تیروئیدیت تحت حاد است.
نکته: تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) همراه با کاهش جذب ماده رادیواکتیو در اسکن تیروئید، افزایش سطح سرمی تیروگلوبولین، ESR طبیعی و تیتر بالای Anti – TPO مطرح کننده تیروئیدیت بدون درد یافاز تیروتوکسیک تیروئیدیت هاشیموتو است.
نکته: اسکن تیروئید به افتراق بیماری گریوز وتیروئیدیت بدون درد یا کمک می کند.
نکته: تیروتوکسیکوز (پر‌کاری تیروئید) همراه با افزایش جذب فوکال ماده رادیواکتیو در اسکن تیروئید و سرکوب همزمان سایر نواحی تیروئید مطرح کننده آدنوم توکسیک است.
اسکن تیروئید جهت ارزیابی روتین ندول (گره) تیروئید به کار نمی رود، البته اگر سطح TSH کمتر از میزان طبیعی باشد، اسکن تیروئید درخواست می شود.
ندول (گره) های عملکردی یا داغ (functioning or hot) تقریبا هیچگاه بدخیم نیستند و در این موارد، آسپیراسیون سوزنی (FNA) ضرورت ندارد.
نکته: ندول (گره) های داغ (hot nodules) تقریبا همیشه خوش خیم هستند، در حالی که ندول (گره) های سرد (Cold nodules) در ۵ تا ۱۰ درصد موارد بدخیم هستند.
در مبتلایان به کارسینوم فولیکولار یا پاپیلاری تیروئید پس از تیروئیدکتومی کامل و تخریب با ید ۱۳۱ جهت ارزیابی بیماری باقی مانده بررسی های زیر انجام می شود:
-اندازه گیری سطح سرمی تیروگلوبولین
-اسکن باید ۱۳۱
جهت انجام اسکن با ید ۱۳۱ هورمون تیروئیدی قطع می شود، تا TSH بیمار افزایش یابد یا به صورت اگزوژن به بیمار TSH داده می شود، سپس اسکن انجام می گیرد. TSH موجب جذب ید ۱۳۱ توسط سلولهای بدخیم می شود و به تشخیص سلولهای سرطانی باقیمانده یا عود سرطان توسط اسکن باید ۱۳۱ کمک می کند.
سونوگرافی تیروئید سونوگرافی تیروئید در موارد زیر به کار می رود
-اندازه تیروئید و بررسی وجود ندول (گره) تیروئید
-تشخیص کیست تیروئید و پیگیری ندول (گره) تیروئید
-کمک به FNA ندول (گره) تیروئید
-بررسی درگیری غدد لنفاوی گردنی در بیمار دچار سرطان تیروئید
در تمام مواردی که براساس یافته های بالینی یا سایر روش های تصویربرداری به ندول (گره) تیروئید مشکوک می شویم، سونوگرافی تیروئید توصیه می شود.
یافته های سونوگرافی مطرح کننده بدخیم بودن ندول (گره) تیروئید عبارتند از:
-ندول (گره) توپر هیپواکو
-حاشیه نامنظم، میکرولبوله و انفیلتراتیو
-میکروکلسیفیکاسیون
احتمال بدخیمی در ندول (گره) تیروئیدی تو پر هیپواکو با حاشیه انفیلتراتیو و حاوی میکروکلسیفیکاسیون زیاد است، در حالی که وجود نواحی کیستیک کوچک (spongiform nodule) در داخل ندول (گره) مطرح کننده خوش خیم بودن آن می باشد.
