سرطان دهانه رحم: علت‌های ایجادکننده، علایم، تشخیص و درمان آن
سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم (سرطان سرویکس) یکی از شایعترین سرطانهایی است که خانمها دچار آن می شوند. در هر سال حدود ۴۰۰۰ مورد جدید از این بیماری در بریتانیا شناسایی می شوند. با این حال، سرطان دهانه رحم از معدود سرطانهایی است که می توان با انجام آزمایشهای دورهای و قبل از بروز علایم، از آن پیشگیری نمود. سرطان دهانه رحم معمولا رشد آهسته ای دارد. در مرحله پیش سرطانی، سلولهای دهانه رحم به تدریج از حالت غیر طبیعی خفیف به حالت غیر طبیعی شدید تغییر می یابند که به آن “دیسپلازی دهانه رحم” گفته می شود. این تغییر سلولها را می توان با استفاده از آزمایش پاپ اسمیر کشف نمود و قبل از بروز سرطان، آن را درمان نمود.
علل ایجاد سرطان دهانه رحم
علت بروز سرطان دهانه رحم هنوز بدرستی مشخص نشده است، اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این تغییرات سلولی در دهانه رحم مرتبط با ویروسی به نام ویروس پاپیلومای انسانی (HPV میباشد. این ویروس از طریق مقاربت جنسی منتقل می شود و خانمهایی که از سنین پایین تر مقاربت جنسی را شروع کرده اند و یا اینکه چندین شریک جنسی دارند که از کاندوم نیز استفاده نمی کنند در خطر بیشتری در ابتلا به این سرطان هستند. استعمال دخانیات نیز یکی از عوامل خطرزای بروز سرطان دهانه رحم می باشد. خانمهایی که سیستم ایمنی بدن آنها اشکال دارد و یا اینکه از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند در خطر بیشتری برای ابتلا به این سرطان هستند.
علایم سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم همیشه باعث بروز علایم نمی شود. با اینحال، در بعضی از خانمها ممکن است خونریزی های غیر طبیعی (بخصوص بعد از مقاربت جنسی) ایجاد شود. همچنان که سرطان دهانه رحم پیشرفت می کند، علایم زیر ممکن است بروز نمایند:
ترشح آبکی، خون آلود و با بوی بد از مهبل
دردهای لگنی
درد در هنگام مقاربت
در صورتی که سرطان دهانه رحم درمان نگردد، این سرطان می تواند به رحم و سپس به غدد لنفاوی موجود در لگن گسترش یابد. در نهایت، ممکن است سرطان دهانه رحم به سایر قسمتهای بدن مثل کبد و ریه ها نیز انتشار بیابد.
نحوه تشخیص سرطان دهانه رحم
اگر پزشک مشکوک شود که خانمی مبتلا به سرطان دهانه رحم می باشد، اقدام به انجام آزمایش پاپ اسمیر خواهد کرد. اگر در این آزمایش، سلولهای سرطانی دیده شود، پزشک ممکن است اقدام به کولپوسکوپی نماید. در کولپوسکوپی، دهانه رحم با استفاده از دستگاه مخصوصی بخوبی با نمای بزرگ دیده می شود و قسمتهای غیر طبیعی را می توان مشاهده نمود. در هنگام کولپوسکوپی، یک نمونه از بافت دهانه رحم برداشته می شود و برای جستجوی سلولهای سرطانی در آن، به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود.
اگر سرطان دهانه رحم در خانمی تشخیص داده شد، ممکن است پزشک آزمایشهای دیگری درخواست نماید تا ببیند که آیا سرطان به سایر قسمتهای بدن نیز سرایت کرده است یا خیر. این آزمایشها می توانند شامل رادیوگرافی از قفسه سینه یا ام آر آی (MRI از سینه باشند تا وضعیت ریه ها مشخص گردند. همچنین سی تی اسکن از شکم و آزمایشهای خون انجام می شوند تا عملکرد کبد ارزیابی شود.
درمان سرطان دهانه رحم
بر اساس اینکه سرطان دهانه رحم تا چه مرحله ای پیشرفت کرده است و شرایط بیمار چگونه است، درمان آن متفاوت خواهد بود. اگر سرطان فقط محدود به دهانه رحم باشد و بیمار قصد داشته باشد که در آینده بچه دار شود، می توان فقط قسمت دچار ضایعه را با عمل جراحی برداشت. اغلب مواقع، عمل جراحی هیسترکتومی انجام می شود و رحم و دهانه رحم با عمل جراحی برداشته می شود. اگر سرطان به رحم گسترش یافته باشد، ممکن است لازم باشد که رحم به همراه لوله های رحم، تخمدان ها، قسمت بالای مهبل و غدد لنفاوی نزدیک آن برداشته شوند.
در خانمهایی که هنوز یائسه نشده اند، در صورت امکان می توان تخمدان ها را باقی گذاشت زیرا تخمدان ها تولید هورمونهای جنسی می کنند و برداشتن آنها باعث بروز یائسگی زودرس در سنین پایین می شود. اگر سرطان به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته باشد، انجام رادیوتراپی و گاهی اوقات شیمی درمانی ممکن است لازم باشد.
اگر سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه تشخیص داده شود و درمان گردد، تقریبا تمام خانمهای مبتلا بطور کامل بهبود خواهند یافت. با اینحال، اگر این سرطان از دهانه رحم به سایر قسمتها گسترش یابد، خیلی خطرناک می شود بطوریکه از هر پنج خانمی که به این وضعیت گرفتار می شود دو نفرشان خواهند مرد.
انجام آزمایش پاپ اسمیر در فواصل زمانی مشخص و بصورت دوره ای و درمان سریع سلولهای غیر طبیعی، باعث کاهش بروز سرطان دهانه رحم در کشورهای پیشرفته شده است. همچنین به خانمها توصیه می شود که برای کم شدن خطر ابتلاء به سرطان دهانه رحم، از استعمال دخانیات پرهیز نموده و از روشهای سد کنندگی در پیشگیری از بارداری (مثل کاندوم) استفاده نمایند.
