جنجال تحقیق جدید دانشمندان استنفورد: آیا واقعا هوش مصنوعی با تحلیل ویژگی‌های صورت می‌تواند متوجه ترجیح جنسی افراد شود؟
هفته پیش سایت‌ها و خبرگزاری‌ها خبر عجیبی را منتشر کردند که خیلی‌ها را در جهان شوک‌زده کرد. موضوع از این قرار بود که دو دانشمند دانشگاه استنفورد، یک شبکه عصبی مبتنی بر هوش مصنوعی طراحی کرده‌اند که می‌تواند با استفاده از تحلیل عکس هر شخص با دقت قابل قبولی متوجه ترجیح جنسی او بشود.
آنها برای این کار هوش مصنوعی‌شان را ابتدا با دادن عکس 35 هزار نفر که ترجیح جنسی مشخصی داشتند، آموزش دادند.
این الگوریتم البته اصلا متکی به ویژگی‌های ظاهری صورت مثلا نحوه آرایش مو و اصلاح ریش نیست، بلکه روی ویژگی‌های فیزیکی تمرکز می‌کند که ثابت هستند و تحت تأثیر ژنتیک یا هورمون‌ها هستند.
در واقع پایه کار آنها مبتنی بر تئوری‌ای به نام نقش تئوری هورمون‌های دریافتی در زمان زندگی جنینی در تعیین هویت جنسی است.
این تئوری می‌گوید که کم و کیف هورمون‌های آندروژنی که جنین دریافت می‌کند، در آینده نقش زیادی در ترجیح جنسی او ایفا می‌کند. به طور همزمان همین هورمون‌ها برخی از ویژگی‌های صورت را هم دستخوش دگرگونی‌هایی می‌کنند که با استفاده از همین ویژگی‌ها، می‌توان پی به ترجیح جنسی شخص برد. بر این اساس یک فرد با آرواره‌های بزرگ و بینی کوتاه و کوچک، احتمال بیشتری دارد که دگرجنس‌خواه باشد.
در حال حاضر برآورد می‌شود که الگوریتم دانشمندان استنفورد حدود 81 درصد در مردان دقت داشته باشد و اگر 5 عکس از یک شخص ارائه شود، دقت حتی تا 91 درصد هم بالا می‌رود. در مورد زنان میزان دقت الگوریتم پایین‌تر است و میزان صحت آن در صورت ارائه یک عکس 71 درصد و در صورت ارائه 5 عکس، 83 درصد ات.
البته پژوهشگران استنفورد نیک می‌دانستند که تحقیق و کار آنها مشکل‌‌زا خواهد بود. آنها در واقع می‌خواستند نشان بدهند که ابزارهای هوشمند جدید، چه اسرار پنهانی را می‌توانند آشکار کنند و به چه درجه‌ای از کارایی رسیده‌اند.
بلافاصله انتقادهای زیادی از این تحقیق شده است. نقد شماره یک این بوده که روش این تحقیق مشکل داشته و محدود به سفیدپوست‌ها بوده است و انتقاد دوم هم این بوده که عکس‌های اولیه که الگوریتم بر پایه آنها شکل گرفته، از سایت‌های زوج‌یابی آنلاین جمع‌آوری شده است و در این سایت‌ها هیچ تمایزی بین هویت جنسی، فعالیت جنسی و حتی خودآگاهی فرد از ترجیح جنسیتی خودش وجود ندارد.
به علاوه در نظر بگیرید که در آینده از این الگوریتم‌ها سوء استفاده شود و بی‌جهت اشخاص به خاطر ترجیحات جنسیتی حتی پنهان، از تصدی برخی کارهای مهم بازداشته شوند یا برچسب‌هایی به آنها بخورد!
اما شاید اساسی‌ترین انتقاد این باشد که هویت و ترجیح جنسیتی چیز چندعاملی یا مالتی‌فکتوریال است و محدود کردن آن به مورفولوژی یا هورمون‌های دریافتی در زمان زندگی جنینی چیز دقیقی نیست.
در نهایت این الگوریتم جز یک حدس خام، به گمان من چیز دیگری ارائه نمی‌تواند بکند و به علت احتمال سوء استفاده بهتر است جلوی دسترسی عمومی آن گرفته شود.
تصور کنید که چنین الگوریتمی به صورت یک اپ یا سرویس اینترنتی در دسترس باشد و بلافاصله کاربران تعداد بی‌شماری از عکس‌های دوستان و افراد مشهور را به آن بدهند! در این صورت حریم خصوصی اشخاص دچار مشکل می‌شود و پیامدهای این کار بسیار غیرقابل پیشبینی خواهند بود.
عجیب بود برام که به لامبروزو یا لومبروزو جرم‌شناس ایتالیایی اشاره نکردید.
بسیار جالب!
اما لزوما و حتی فکر میکنم غالبا گرایشات جنسی غیر متعارف محدود به وراثت و عوامل ژنتیکی نیستند و بسیار عوام محیطی دخیلند و بگونه ای اکتسابی. حالا بعید فردی که فیزیکش در شرایط خاصی شکل گرفته و گرایشی متضاد با فیزیک معمول این دسته از افراد را داراست، با “تجویز” 🙂 درستی روبرو بشه. و بر هیاهوی احتمالی این برنامه، محدودیت اجتماعی، انکار شخصی فرد و خیلی فاکتورای دیگه رو در نظر بگیرید، عملا این برنامه به موفقیت نخواهد رسید.