بیماری‌های انسدادی مزمن ریه و شیوه تشخیص و درمان آنها

علت های بیماری‌های انسدادی مزمن ریه

• انسداد پیشرونده و غیرقابل برگشت، معمولاً در اثر سیگار ایجاد می‌شود.

• برونشیت مزمن: سرفه خلط‌دار به مدت حداقل 3 ماه در طی 2 سال متوالی یا بیشتر
• آمفیزم: اتساع فضاهای هوایی و تخریب پارانشیم که منجر به بسته‌شدن راههای هوای کوچک و از بین رفتن الاستیسیته ریه می‌شود.

• اختلال عملکرد ریه در اثر محدودیت جریان هوا (از بین رفتن قابلیت برگشت الاستیک، افزایش روی هم افتادگی آلوئولها/ باریک شدن راه هوایی کوچک) و جابجایی مختل گازها (عدم تطابق V/Q، تخریب آلوئولها، افزایش فضای مرده باعث هیپرکاربی می‌شود).

تشخیص افتراقی بیماری‌های انسدادی مزمن ریه

• CHF
• آسم
• پنومونی
• برونشیولیت
• آمبولی ریه
• برونشکتازی
• انسداد راه هوایی فوقانی
• پنوموتوراکس
• GERD
• بیماری محدودکننده ریه

اپیدمیولوژی بیماری‌های انسدادی مزمن ریه

• ریسک فاکتورها: سیگار (عامل بیش از 90% موارد)، آلودگی هوا، عوامل استنشاقی شغلی، کمبود آلفا یک آنتی تریپسین.
• فقط 15% سیگاریها دچار COPD می‌شوند- استعداد ژنتیکی مهم است.
• چهارمین علت مرگ در آمریکاتس- بروز و مرگ و میر آن در حال افزایش است.
• ششمین علت شایع مرگ در جهان است

• با افزایش آلودگی و سیگار کشیدن در حال رسیدن به مقام سوم است.

علایم و نشانه‌های بیماری‌های انسدادی مزمن ریه

• معمولاً بیماران ترکیبی از علائم برونشیت و (آمفیزم) را دارند.
• علایم برونشیت مزمن (Blue bloaters)

• سرفه خلط‌دار- رونکای/ ویز
• تنگی نفس فعالیتی- سیانوز/ هایپوکسی
• خستگی- چاقی
• نارسایی قلب راست- احتباس CO₂ دیررس

• علایم آمفیزماتو (Pinkpuffers)

• تنگی نفس شدید- افزایش کار تنفسی
• بازدم طولانی- دیافراگم صاف شده
• جمع‌شدن لبها هنگام تنفس- هایپر رزونانس ریه
• استفاده از ماهیچه‌های فرعی تنفس
• هایپوکسمی جزئی
• سرفه مختصر
• کاهش وزن- کاهش حرکت هوا در ریه‌ها
• قفسه سینه بشکه‌ای- PCO₂ نرمال
• نشستن سه پایه‌ای (Tripod) یعنی تکیه دادن اندام فوقانی به نقطه‌ای برای استفاده بهتر از عضلات فرعی تنفسی

تشخیص بیماری‌های انسدادی مزمن ریه

• PFT_S: استاندارد طلایی تشخیص است، باید الگوی انسدادی COPD را نشان دهد.
• نسبت FEV₁/FVC کاهش یافته (کمتر از 70% پیش‌بینی شده): بهترین نشانگر انسداد می‌باشد.

• افزایش حجم‌های ریوی (FRC و RV، نسبت: RV/TLC) در اثر انسداد راه هوایی که باعث گیر افتادن هوا و پرهوایی می‌شود.
• کاهش ظرفیت انتشار: مخصوصاً در آمفیزم

• CXR: دیافراگم پهن شده، پرهوایی، بولا و افزایش لوسنسی در ریه‌ها، قلب کوچک (یافته‌های رادیولوژیک با درجهٔ اختلال ریوی همخوانی ندارد)
• ABG: هاپیوکسمی، هایپرکربی
• CBC: پلی سیتمی ثانویه به هایپوکسمی مزمن
• CTscan: آمفیزم سنتزی لوبولار، بولا

درمان بیماری‌های انسدادی مزمن ریه

• ترک سیگار- تنها راه کند کردن پیشرفت
• برونکودیلاتورها: آنتی کولینرژیک‌ها ترجیح داده می‌شوند، بتا آگونیست‌های بلندمدت، عفونت را کاهش و علایم را بهبود می‌دهند.
• اکسیژن: اکسیژن مداوم/ در طول شب از مرگ و میر کاسته و کیفیت زندگی بیماران دارای هیپوکسیی مزمن را بهتر می‌کند.
• آنتی بیوتیک‌ها: در موارد بدتر شدن بیماری مفید هستند ولی نه به عنوان پروفیلاکسی
• کورتیکواستروئیدها: نقش استورئیدهای استنشاقی روشن نیست برخی حتی بهبود اندکی ایجاد می‌کنند؛ استروئیدهای سیستمیک در حملات حاد مفید هستند.
• تئوفیلین: در 20% موارد بهبود ایجاد می‌کند.
• ونتیلاسیون غیرتهاجمی با فشار مثبت (Bi PAP): نیاز به ونتیلاسیون مکانیکی را در موارد وخیم کم می‌کند.

جراحی کاهش حجم ریه و پیوند ریه ممکن است در بیماران انتخا شده مبتلا به بیماری مراحل انتهایی مفید باشد.

پیش آگهی/ سیر بالینی بیماری‌های انسدادی مزمن ریه

• دورهٔ مزمن با حملات حاد
• پیشرفت بیماری با ترک سیگار کندتر می‌شود.
• تشدید و حمله حاد:

• علایم تشدیدیافته، عملکرد ریه کاهش دارد، خلط بیشتر شده، تب.
• ممکن است یک عفونت باکتریال (استرپتوکوک پنومونی، هموفیلوس، هموفیلوس آنفلونزا، موراکسلا) یا ویروسی به آنتی‌بیوتیک‌ها و (داکسی سایکلین، آزیترومایسیم، باکتریم)، استروئیدها و حمایت تهویه‌ای پاسخ دهند.

• پیش آگهی ضعیف یا بیماری مراحل انتهایی mmHg60< PCO₂، تحمل فعالیت کم).
• معمولاً در دهه 6 با کاهش پیشرونده FEV₁ نسبت به سن تشخیص داده می‌شود.
• (cc/year75-50 کاهش در مقابل cc/year30 در افراد غیر COPD)
• افزایش فشار خون ریوی، ممکن است باعث Cor Pulmonale شود.