فتق هیاتال چیست و راه‌های تشخیص و درمان آن کدامند؟
علت‌های فتق هیاتال
- با اتساع و گشادشدن سوراخ هیاتال دیافراگم مشخص می‌شود
- Sliding (95% موارد): جابجایی محل اتصال معده – مری به سمت بالا، به احتمال زیاد در اثر کشش هیاتوس مری است
- پاراازوفاژیال: Rolling فوندوس معده به طرف بالا همراه کاردیایی که در محل طبیعی خود قرار دارد احتمال زیاد در اثر نقص مادرزادی هیاتوساست.
- در سالخوردگی ممکن است ناشی از کشش تدریجی هیاتوس مری باشد.
- بچه‌ها و نوزادان ممکن است نواقص دیافراگماتیک مادرزادی داشته باشند.
تشخیص افتراقی فتق هیاتال
- ایسکمی میوکارد و یا انفارکتوس
- GERD
- بیماری زخم پپتیک
- ازوفاژیت شیمیایی یا عفونی
- اسپاسم مری
- آشالازی
- دیسکسیون آئورت
- کوستوکندریت
اپیدمیولوژی فتق هیاتال
- فتق هیاتال خیلی شایع است گرچه موارد کمی علامت‌دار می‌شود.
- ۱-۲۰% بالغین، با ازایش سن بروز آن بیشتر می‌شود.
- میانگین سنی برای فتق اسلایدینگ: ۴۵ سال، پاراازوفاژیال: ۶۰ سال
- فتق هیاتال اسلایدینگ شایع‌تراز فتق پاراازوفاژیال است
- فتق پاراازوفاژیال در زنان شایع‌تر است (۴ به ۱)
علایم و نشانه‌های فتق هیاتال
- فتق Sliding
- LES جابجا شده باعث ایجاد علایم GERD می‌شود. (سوزش سردل، برگشت غذا)
- دیسفاژی، ثانویه به ادم مخاط، تنگی یا گیر افتادن قسمتی از معده توسط دیافراگم.
- فتق پاراازوفاژیال
- دیسفاژی و احساس پری بعد از غذا در اثر فشار مری
- سوزش سردل و برگشت غذا
- هماتمز در اثر زخم شدن فوندوس بیرون‌زده
- تنگی نفس چنانچه معده درون قفسه سینه قرار گیرد
- پنومونی آسپیراسیون مکرر
تشخیص فتق هیاتال
- رادیوگرافی ایستاده سطح مایع هوا را پشت سایه قلب نشان می‌دهد – معمولاً در اثر فتق پاراازوفاژیال
- باریم GI فوقانی در هر موردی فتق پاراازوفاژیال را تشخیص می‌دهد ولی در شناسایی فتق Sliding حساسیت زیادی ندارد زیرا این نوع می‌تواند خودبخود سرجاش برگردد
- ازوفاگوسکوپی در تشخیص و طبقه‌بندی تمام انواع فتق بسیار مفید است.
درمان فتق هیاتال
- هدف از درمان فتق Sliding کم‌کردن علایم مربوطه رفلاکس است (به بخش رفلاکس رجوع کنید).
- درمان فتق پارازوفاژیال همیشه جراحی است و ربطی به شدت علایم ندارد- به علت عوارض نسبتاً شایع و گاه کشنده باید بیماران تحت عمل ترمیم انتخابی قرار گیرند.
- در نوزادان ساک بزرگ فتق اینتراتوراسیک ممکن است ریه‌ها را تحت فشار قرار دهد و نیاز به ترمیم جراحی اورژانس پیدا کند.
پیش آگهی/ سیر بالینی فتق هیاتال
- عوارض شدید: استرانگولاسیون، انسداد خونریزی، پرفوراسیون- اینها اورژانس‌های جراحی هستند.
- فتق Sliding ندرتاً نیازمند درمان است، کمتر از ۱۰% بیماران علایم رفلاکس دارند، پیش آگهی و عوارض به مدت علایم بستگی دارد.
- عوارض فتق پارازوفاژیال شایع هستند – در ۲۵% بیماران رخ می‌دهند و عبارتند از انفارکتوس، خونریزی و پرفوراسیون
- ترمیم اورژانسی فتق پارازوفاژیال مرگ و میر جراحی نزدیک به ۲۰% دارد: در ترمیم انتخابی این میزان به کمتر از ۱% کاهش می‌یابد.