نفریت بینابینی مزمن چیست و چه علایم و درمانی دارد؟
نفریت بینابینی مزمن یک مقولهٔ بالینی ـ آسیب‌شناختی است که به صورت نارسایی کلیوی با پیشرفت آهسته به علت آتروفی سلول لوله‌ای و فیبروز بینابینی پیشرونده به علت ارتشاح بینابینی مزمن سلول‌های تک هسته‌ای تعریف می‌شود (شکل 3 ـ 30 تارنما). نفریت بینابینی مزمن مسئول 15 تا 30 درصد همهٔ موارد بیماری کلیوی مرحلهٔ نهایی (RSRD) می‌باشد.
علایم و نشانه‌های نفریت بینابینی مزمن
مبتلایان به نفریت بینابینی مزمن معمولاً بدون علامت هستند تا وقتی که دچار بیماری مزمن پیشرفتهٔ کلیه شوند که با علایم اورمی مشخص می‌شود. علایم اورمی عبارت‌اند از خستگی، کسالت، تهوع، ادرار رفتن شبانه (nicturia)، و اختلال خواب. با این حال ممکن است بیماران زودتر و با علایم بیماری اولیه‌ای که باعث نفریت بینابینی مزمن ده است تظاهر یابند. (سبب‌شناسی در زیر را ملاحظه کنید).
نفریت بینابینی مزمن گهگاه به طور اتفاقی حین آزمایشات معمول یافت می‌شود (جدول 2 ـ 30).
مطالعات آزمایشگاهی میزان پالایش گلومرولی (GFR) را نشان می‌دهند که به مرور زمان کاهش می‌یابد و با افزایش آهستهٔ کراتینین سرم خود را نشان می‌دهد. تجزیهٔ ادرار عموماً پروتئینوری در محدودهٔ غیرنفروتیک (کمتر از 1 گرم در روز) نشان می‌دهد و ممکن است نشان‌دهندهٔ هماچوری میکروسکوپی و پیوری باشد. چون نفریت بینابینی مزمن عمدتاً یک بیماری لوله‌ای (توبولی) است یافته‌های اختصاصی اختلال عملکرد لوله‌ها ممکن است با درجهٔ نارسایی کلیه نامتناسب باشند. مثال‌های آن شامل مسمومیت با سرب و میلوم متعدد می‌باشند که عمدتاً لولهٔ نزدیک را درگیر می‌کنند و ممکن است به صورت اسیدوز لوله‌ای پروگزیمال کلیه (RTA) یعنی گلیکوزوری، امینواسیدوری، و اوریکوزوری تظاهر یابند. انسداد ادراری مزمن معمولاً باعث آسییب لولهٔ دور می‌شود و ممکن است به اسیدوز لوله‌ای دیستال کلیه، اتلاف نمک و هیپرکالمی منجر می‌گردد. بیماری‌هایی مثل نفروپاتی ناشی از مصرف مسکن، بیماری سلول داسی، و بیماری کلیهٔ پلی کیستیک، لولهٔ جمع‌کنندهٔ مدولاری را درگیر می‌کنند و ممکن است باعث پرادراری به علت تقص در تغلیظ ادرار شوند.
| جدول 3 ـ 30. یافته‌های بالینی که مطرح‌کنندهٔ نفریت بینابینی مزمن هستند. |
| اسیدوز متابولیک هیپرکلرمیک (نامتناسب با درجهٔ نارسایی کلیه) |
| هیپرکالمی (نامتناسب با درجهٔ نارسایی کلیه) |
| کاهش حداکثر قابلیت تغلیظ ادرار (پرادراری، شب‌ادراری) |
| سندرم فانکونی نسبی یا کامل (فسفاتوری، بیکربناتوری، آمینواسیدوری، اوریکوزوری، گلیکوزوری) |
| پروتئینوری متوسط (کمتر از 2 گرم در روز) |
سبب‌شناسی نفریت بینابینی مزمن
بسیاری از بیماری‌ها با نفریت بینابینی مزمن همراه هستند (جدول 3 ـ 30). این بخش بر علل شایع‌تر تأکید دارد و درمان مناسب و پیش‌آگهی هر یک را شرح می‌دهد.
اختلالات متابولیک
اختلالات متابولیسم کلسیم که ایجاد هیپرکلسمی می‌کنند می‌توانند منجر به نفروکلسینوز یعنی انباشت کلسیم در اطراف لوله‌ها و مجاری جمع‌کننده شوند. نفروکلسینوز ممکن است در زمینهٔ هیپرفسفاتمی حاد چنانکه پس از استفاده از محلول‌های فسفات سدیم برای پاکسازی روده گزارش شده نیز رخ دهد. نفریت بینابینی مزمن مرتبط با نفروکلسینوز ممکن است فقط به آهستگی و به طور ناکامل پس از بهبود هیپرکلسمی برگشت‌پذیر باشد.
| جدول 3 ـ 30. بیماری‌های همراه با نفریت بینابینی مزمن |
| بیماری‌های ارثی بیماری کلیهٔ پلی‌کیستیک اتوزوم غالب |
| ناهنجاری‌های متابولیک هیپرکلسمی، نفروکلسینوز هیپراوریسمی هیپراگزالوری هیپوکالمی سیستینوز |
| داروها و سموم مسکن‌ها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی سرب نیتروز و اوره‌ها سیس پلاتین سیکلوسپورین تاکرولیموس گیاهان چینی |
| با واسطهٔ ایمنی کرانولوماتوز وگنر سندرم شوگرن لوپوس اریتماتوی سیستمیک واسکولیت سارکوئیدوز |
| بیماری‌های هماتولوژیک یا بدخیمی میلوم متعدد بیماری سلول داسی لنفوم |
| غفونت پیلونفریت مزمن، پیلونفریت گزانتوگرانو لوماتوز |
| انسداد تومورها سنگ‌ها انسداد خروجی مثانه پس‌زنش مثانه به حالب |
| متفرقه نفریت ناشی از تشعشع آرتریونفرواسکلروز ناشی از پرفشاری خون بیماری ایسکمیک کلیه |
هیپراوریسمی طول کشیده با نارسایی مزمن کلیه همراه است اما روشن نیست که آیا افزایش اورات سرم به خودی خود منجر به نفریت بینابینی مزمن می‌شود یا نه چون هیپراوریسمی مزمن اغلب با سنگ‌ها [ی کلیوی]، پرفشاری خون، یا بیماری ایسکمیک کلیوی همراهی دارد که همهٔ آنها ممکن است باعث نفریت بینابینی مزمن شوند. هیپراگزالوری اولیه یک خطای مادرزادی متابولیسم و هیپراگزالوری روده‌ای که سندرمی ناشی از بای‌پس ژژنوایلیال یا سایر علل سوء جذب معدی ـ روده‌ای می‌باشد ممکن است منجر به نفریت بینابینی مزمن پیشرونده و بیماری کلیوی مرحلهٔ نهایی گردد.
