واریس مری چیست؟ علایم آن کدام‌ها هستند؟ راه‌های تشخیص و درمان این بیماری
علت‌های واریس مری
- در اثر موارد طول کشیده یا شدید HTN پورتال- مسیرهای جانبی پورتوکاوال محتقن می‌شود و جریان خون ورید پورت از طریق وریدهای کرونر معده وارد شبکه ورید مری و در نهایت گردش خون کاوال می‌شود
- واریس‌های متسع مری ممکن است در اثر افزایش فشار بر وریدها یا پس از اروزیون در اثر گاستریت پاره شده و خونریزی کنند.
- واریس مری به خودی خود مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی خطر پارگی و خونریزی تهدیدکنندهٔ حیات را به همراه دارد.
تشخیص افتراقی واریس مری
- زخم دئودنال/ معده
- گاستریت خورنده منتشر
- آنژیودیسپلاژی
- پارگی مالوری – ویس
- سندرم Boerhaave
- کارسینوم معده
- ازوفاژیت
- کارسینوم مری
- ضایعه Diculafoy
اپیدمیولوژی واریس مری
- در بیش از ۹۰% بیمارات سروتیک دیده شده است.
- بیشتر در الکلی‌های مبتلا به سیروز دیده می‌شود.
- شیستوزومیای کبد دومین عامل شایع است
- عام ۱۰% خونریزی‌ها GI فوقانی است.
علایم و نشانه‌های واریس مری
- پارگی واریس باعث هماتمز شدید و بدون درد با خون قهوه‌ای تیره می‌شود.
- استفراغ Coffee-ground یا ملنا احتمال کمتری دارد.
- علایم کاهش حجم مثل رنگ پریدگی، تاکیکاردی، اورتوساز
- نشانه‌های فیزیکی همراه سیروز کبدی شامل هپاتومگالی، اسپلنومگالی، آسیت، زردی، اریتم پالمار، کلابینگ انگشتان، آنژیوم عنکبوتی، بزرگی پاروتید، ناخنهای Terry، آتروفی تمپورال دو طرفه
تشخیص واریس مری
- اندوسکوپی تشخیص‌دهنده می‌باشد – باید بلافاصله بعد از ثابت کردن شرایط بیمار انجام شود
- حتی در بیماران با واریس شناخته شده (مثل مبتلایان به سیروز) اندوسکوپی در نیمی از موارد منشاء خونریزی غیر از واریس را نشان می‌دهد.
درمان واریس مری
- هدف اولیه پایدار نمودن وضعیت بیمار است.
- احیای مایعات و کنترل همودینامیک
- انتوباسیون بیماران دچار افت سطح هوشیاری
- با ثابت شدن بیمار اندوسکوپی برای مشخص‌کردن منبع خونریزی انجام می‌گردد.
- اکتروتاید Octreotide وریدی درمان خط اول است.
- اسلکروتراپی و باندینگ مری ممکن است برای کنترل خونریزی حاد لازم شود.
- تزریق وازوپرسین نیز مفید است (در بیماران دچار آنژین کنترااندیکه است)
- تزریق سوماتوستاتین
- تامپوناد توسط بالون ریسک آسپیراسیون ریوی را به همراه دارد. تنها در صورت ادامه خونریزی بعد از درمان با اندوسکوپی انجام می‌شود.
- اگر خونریزی ادامه یابد روش‌های اورژانس را مورد توجه قرار می‌دهند: شانت پورتوسیستمیک درون کبدی از طریق ورید ژوگولار (TIPS) شانتهای پورتوکاوال و یا پیوند کبد.
پیش آگهی/ سیر بالینی واریس مری
- خونریزی واریس به ندرت خودبخود برطرف می‌شود. تقریباً همیشه نیاز به مداخله دارد.
- در صورت درمان ناکافی در اولین حمله خونریزی ۴۰% مرگ و میر وجود دارد.
- عود طی یکسال در بیش از ۵۰% افراد زنده رخ می‌دهد. در هر حمله خونریزی میزان مرگ و میر یکسال است.
- جراحی اوژانس ۵۰% مرگ و میر دارد.
- اسکلروتراپی پروفیلاکتیک در بیماران الکلی سیروزی مورد آزمایش قرار گرفته ولی ظاهراً سود چندانی ندارد.
- معمولاً واریس در کودکان ناشی از انسداد خارج کبدی است.