پنوموتوراکس چیست؟ علایم آن کدام‌ها هستند؟ راه‌های تشخیص و درمان آن

علت‌های پنوموتوراکس

• ورود و هوا به فضای پلور که باعث کلاپس ریه می‌شود.
• منجر به درد، عدم تطابق V/Q، هایپوکسمی
• پنوموتوراکس تروماتیک (PTX): در اثر ترومای نفوذی یا غیرنافذ به سینه و علل ایاتروژنیک (برای مثال جایگذاری مسیروریدی مرکزی) ایجاد می‌شود.
• PTX خوبخودی: اولیه در اثر پارگی حبابهای پلور آپیکال در بیماران بدون بیماری زمینه‌ای ریوی (۷۰%)؛ PTX ثانویه در بیماران دچار بیماری زمینه‌ای ریوی (مخصوصاً COPD، آسم، CF، عفونت، سرطان، بیماری بینابینی)

تشخیص افتراقی پنوموتوراکس

• تشدید COPD
• آسم
• آمبولی ریوی
• MI
• پریکاردیت
• دیسکسیون آئورت
• درد سینه عضلانی اسکلیتی،
• پلوریت

اپیدمیولوژی پنوموتوراکس

• ۲۰۰۰۰ مورد پنوموتوراکس خودبخود در سال در آمریکا- معمولاً در سیگاریها (۱: ۲۰)
• خوبخودی اولیه: سیگاری، قد بلند، لاغر، سن ۲۰ تا ۴۰ سال، مردان خیلی بیشتر از زنان
• خودبخودی ثانویه: سن بالای ۴۰ سال، مردان بیش از زنان، COPD خطر بیماری را ۱۰ برابر می‌کند.
• تنها ۱۰-۲۰% در زمان فعالیت رخ می‌دهد اکثراً غالباً در زمان استراحت پیش می‌آید.

علایم و نشانه‌های پنوموتوراکس

• درد حاد پلورتیک قفسه سینه
• تاکیکاردی
• تنگی نفس یا تاکی پنه
• کاهش صداهای تنفسی در سمت آسیب دیده
• هایپر رزونانس در دق
• کاهش فرمیتوس لمسی
• ممکن است دیسترس تنفسی یا نارسایی تنفسی مخصوصاً در کسانی که بیماری زمینه‌ای ریوی دارند ایجاد شود.
• علایم با افزایش اندازه PTX تشدید می‌شوند.
• Tension PTX: افت فشار، از بین رفتن صداهای تنفسی، وریدهای گردن برجسته، انحراف نای به طرف مخالف، دیافورز، سیانوز، کلاپس قلبی عروقی.

تشخیص پنوموتوراکس

• CXR- خط جنبی باریک و رادیولوسنت

• نبود نمای عروقی در اطراف خط جنبی
• انحراف نای به سمت مخالف پنوموتوراکس

• CT: حساسیت زیاد، ولی فقط زمانی استفاده می‌شود که CXR قطعی نباشد.
• EKG: تاکیکاردی، تغییرات غیراختصاصی ST، معکوس شدن موج T
• ABG: هایپوکسمی ناشی از عدم تطابق V/Q، PCO₂ نرمال
• Tension PTX: زمانی رخ می‌دهد که هوا با هر دم وارد فضای جنبی شده و در زمان بازدم نتواند خارج شود. باعث افزایش فشار جنبی می‌شود و بازگشت وریدی به قلب را کاهش می‌دهد و باعث کلاپس قلبی عروقی می‌شود، یک تشخیص بالینی.

درمان پنوموتوراکس

• اکسیژن ۱۰۰% میزان بازجذب هوا را افزایش می‌دهد- روزانه ۲% هوای درون پلور جذب می‌شود ولی اکسیژن ولی درمانی بازجذب را تا چهار برابر افزایش می‌دهد.
• گزینه‌های درمان فوری: تحت نظر گرفتن، آسپیراسیون با کاتتر، Chest Tube در موارد شکست کاتتر یا PTX وسیع
• پیشگیری از عود: پلورودز، VATS (جراحی توراکوسکوپیک به کمک ویدئو)، توراکوتومی،
• PTX خودبخود ثانویه: در بیماران ریوی به علت کاهش ذخیره ریه خطرناک است استفاده از Chest Tube +/- پلورودز
• PTX تروماتیک: غالباً نیازمند Chest Tube است مگر اینکه خیلی کوچک باشد.
• Tension PTX: تخلیه فوری هوا با سوزن و chest Tube – منتظر CXR نشوید.

پیش آگهی/ سیربیماری پنوموتوراکس

• PTX اولیه ندرتاً کشنده است.
• بیماران مبتلا به PTX ثانویه بیش از ۱۵% مرگ و میر دارند.
• عود بیماری یک مشکل شایع است- ۳۰ تا ۵۰% از پنوموتوراکس‌های خودبخود مجدداً تکرار می‌شوند.
• ترک سیگار میزان برگشت را کم می‌کند.
• پس از اولین یا دومین پنوموتوراکس باید درمان پیشگیری از عود را مورد توجه قرار دارد.
• در نشت هوای مداوم- بیش از ۴۸ ساعت- جراحی مدنظر قرار می‌گیرد.
• پنوموتوراکس تروماتیک ممکن است به آرامی طی چند ساعت تا چند روز پس از تروما رخ دهد. CXR اولیه ممکن است PTX را نشان ندهد.