پنوموکونیوز چیست؟ علایم آن چه چیزهایی هستند؟ راه‌های تشخیص و درمان پنوموکونیوز
علت‌های پنوموکونیوز
- التهاب و فیبروز ناشی از تماس و استنشاق شغلی و تجمع مواد و غبار معدنی در ریه‌ها – باعث فیبروز پیشرونده ریه می‌شود و می‌تواند حتی با تماس نیز ادامه پیدا کند.
- ذاتاً غیرآلرژیک است (این باعث تمایز از پنومونی افزایش حساسیت می‌شود)
- علل: زغال سنگ، آزبست (کارگران عایق‌کاری، کارهای ساختمانی)، سیلیکا (استخراج معدن، انفجارهای ماسه‌ای)، تالک، سیمان، فلزات (برنز، قلع، بریلیوم، نقره، آنتیموان)
تشخیص افتراقی پنوموکونیوز
- آسم شغلی
- آسم
- عفونت مزمن
- ادم ریوی/ CHF
- خونریزی ریوی
- واسکولیت ریوی
- COPD/ برونشیت مزمن
- بیماری بینابینی ریه
- پنومونیت افزایش حساسیت
- فیبروز بینابینی ریه
- BOOP
- سارکوئیدوز
- کلاژن واسکور
- داروها
- اشعه
اپیدمیولوژی پنوموکونیوز
- تعداد متغیر است حداقل ۴/۲ میلیون کارگر مواجهه داشته‌اند (تخمین زده‌اند که بیش از ۰۰۰/۱۰۰ نفر بیماری بالینی داشته‌اند.
- آزبستور، خطر کارسینوم برونکوژنیک و مزوتلیوم بدخیم را به شدت افزایش می‌دهد. مخصوصاً در سیگاریها
- پنوموکونیوز کارگران زغال سنگ (CWP) در ۱۲% کارگران معادن زغال و ۵۰% معدن کاران آنتراست دیده می‌شود.
علایم و نشانه‌های پنوموکونیوز
- ابتدا علایم خفیف است
- تنگی نفس تدریجی و پیشرونده
- سرفه بدون خلط
- هیپوکسمی
- تاکی‌پنه
- کراکل
- کلابینگ
- حجم‌های ریوی کاهش‌یافته
- در مراحل انتهایی نارسایی قلب راست و کورپولمونل
تشخیص پنوموکونیوز
- تاریخچه تماس مهم‌ترین جزء بررسی‌ها است.
- PFT: الگوی محدودکننده؛ با کاهش حجم‌های ریوی، ممکن است کاهش ظرفیت انتشار هم، وجود داشته باشد.
- تصویربرداری (CXR و CT)
- آزبستور: CXR نمای اُپک خطی نامنظم، ضخیم شدن پلور و پلاک‌های کلسیفیه پلور، احتمال افیوژن پلور، ارتشاح شیشه مات، نمای لانه زنبور و CT: خطوط منحنی موازی زیر پلور موازی با سطح پلور، و در نهایت فیبروز
- زغال سنگ: در CXR نمای رتیکولوندولر منتشر با ندول‌های بسیار کوچک دیده می‌شود، کلسیفیکاسیون شایع نیست ممکن است در انتها نواحی فیبروز وسیع دیده شود.
- سیلیکوز: در CXR کلسیفیکاسیون لنف نودهای اطراف ناف ریه با ندول‌های کوچک متعدد در لوب‌های فوقانی دیده می‌شود.
- دانسیته بزرگ و هم پیوسته در انتهای هر بیماری ایجاد می‌شود.
- بیوپسی ریه عامل ایجادکننده را مشخص می‌کند (به ندرت انجام می‌شود.)
درمان پنوموکونیوز
- درمان اختصاصی در دسترس نیست
- ترک سیگار
- از تماس بیشتر پرهیز کنید
- تست از نظر وجود TB در سیلیکوزیس
- اکسیژن چنانچه اکسیژن رسانی مختل شده باشد.
پیش آگهی/ سیر بالینی پنوموکونیوز
- ممکن است در نهایت فیبروز وسیع پیشرونده و اختلال ریوی بارز دیده شود – دانسیته‌های بزرگ و مجتمع و نارسایی ریوی بارز
- آزبستور: پلاک پلور در موارد تماس دیده می‌شود، تعدادی از بیماران تظاهرات بالینی پیدا می‌کنند (آزبستوزیس یک فیبروز بینابینی منتشر)، غالباً ۱۰ سال تماس لازم است تا اختلال بالینی ایجاد شود، ارتباط قوی با سرطان ریه و مزوتلیومای بدخیم دارد، مرگ در ار نارسایی تنفسی یا سرطان ریه است.
- سیلیکوزیس: با عفونت ثانویه TB همراه است.
- زغال سنگ: تجمع غبار زغال (ماکول‌ها) در لوب‌های فوقانی، ۱۰% باعث فیبروز وسیع می‌شود.
- بریلیوم: باعث پنومونی یا یک پنومونی بینابینی مزمن با گرانولومای شبه سارکوئید در سراسر بدن می‌شود.