آبسه مغزی چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ راه‌های تشخیص و درمان
چه بیماری‌های دیگری شبیه آبسه مغزی هستند؟
- آمپیم ساب دورال
- توده داخل مغزی (شامل نئوپلاسم)
- مننژیت
- آنسفالیت هرپس سیمپلکس
- هماتوم مغزی
چگونگی ایجاد و علت‌های آبسه مغزی
- آبسه‌های مغزی نادر و با عفونت دیگر قسمت‌های بدن همراه هستند.
- حدود نیمی از اینها از عفونت سینوس، گوش میانی و ماستوئید منشأ می‌گیرند. این عفونت‌ها از طریق استخوان (استئومیلیت) یا مسیرهای وریدی به مغز گسترش می‌یابند.
- باقیمانده موارد ثانویه به ترومای نفوذکننده مغزی، عفونت‌های لنفاوی یا ریوی، اندوکاردیت عفونی، عفونت‌های GI است. این آبسه‌های متاستاتیک از طریق خون انتقال می‌یابند.
- عفونت‌های گوش و سینوس به لوب تمپورال و مخچه گسترش می‌یابد. اما عفونت‌های هماتوژن به ساختمان عمقی مغز یا محدودهٔ شریان‌ها گسترش می‌یابند.
- شایع‌ترین ارگانیسم‌ها در آبسه‌های مغزی شامل استرپتوکوک‌های میکروآئروفیلیک یا بی‌هوازی همراه با دیگر ارگانیسم‌ها است (مثل باکتروئیدها، E-coli، پروتئوس)
- عفونت‌های استافیلوکوکی ممکن است از آسیب‌های نفوذکننده به جمجمه ناشی شوند.
- ریسک در بیمارانی با سیستم ایمنی ضعیف‌شده بالاست (مثل توکسوپلاسما)
- ۲۰ درصد موارد کریپتوژنیک هستند.
- آبسه‌ها در بچه‌های مبتلا به بیماری مادرزادی قلبی شایع است.
- بر اساس CT، آبسه‌ها یک فاز اولیه سربریت دارند که به دنبالش فاز کپسول‌دار شدن رخ می‌دهد که ممکن است بروز آن ۶-۴ هفته طول بکشد.
علایم و نشانه‌های بالینی آبسه مغزی
- سردرد
- لتارژی
- تب و لرز
- تشنج
- نواقص نورولوژیک فوکال (مثل ضعف دست و پا)
- نشانه‌های افزایش فشار داخل مغزی (مثل سکسکه، دوبینی، ادم پاپی، استوپور، کما)
چگونه بیماری آبسه مغزی را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی
- تاریخچه و معاینه فیزیکی شامل معاینه نورولوژیک کامل
- مطالعات آزمایشگاهی شامل CBC با افتراق سلولی (لوکسیتوز)، کشت‌های خون، CRP (اغلب افزایش یافته)
- عکس قفسه سینه، CT اسکن سینه، X-ray از سینوس اغلب لازم است.
- CT و MRI مغز با تزریق ممکن است ضایعه‌ای با تقویت حلقه‌ای و ادم وسیع را نشان دهد.
- یافته‌های اولیه شامل هیپردانسیتی در CT، کاهش سیگنال در نمای T1 و افزایش سیگنال در نمای T2 MRI
- فاز کپسول‌دار شدن، تقویت حلقه‌ای و ادم را نشان می‌دهد.
- آسپیراسیون با راهنمایی CT یا MRI و بیوپسی ممکن است زمینه تشخیص را در موارد مشکل فراهم سازد.
راه‌های درمان آبسه مغزی
- تجویز آنتی‌بیوتیک‌های وریدی یا ضد قارچ برای ۶-۴ هفته
- بیشتر آبسه‌ها از فلورهای مختلف و معمولاً میکروآئروفیلیک هستند. استفاده از وانکومایسین، سفالوسپورین‌های نسل سوم و مترونیدازول
- پروفیلاکسی تشنج برای همه بیماران (مثل فنی‌توئین)
- درمان افزایش فشار داخلی مغز ممکن است شامل بالا آوردن سر، کورتیکواستروئیدها، مانیتول، هیپرونتیلاسیون در صورت انتوبه بودن است.
- دبریدمان جراحی، درناژ و کشت برای آبسه‌های بزرگ که باعث اثر توده‌ای قابل توجهی شده باشند و هم‌چنین آبسه‌های همراه با جسم خارجی یا آبسه‌هایی با منبع ناشناخته لازم است.
- برداشتن جراحی فقط بعد از اینکه آبسه‌ها کپسول‌دار شدند ممکن است (۶-۴ هفته زمان می‌برد)
- منبع اصلی آبسه‌ها باید تشخیص داده شده و به‌طور مناسب درمان شود.
پیش‌آگهی/ عوارض
- پیش‌آگهی در صورت تشخیص در مراحل اولیه و درمان مناسب عالی است.
- اگر انتشار جزیی یا عدم انتشار وجود دارد، بهبودی کامل در ۸۰% بیماران رخ می‌دهد.
- عوارض نورولوژیک ممکن است علی‌رغم درمان مناسب برگشت‌ناپذیر باشند.
- آبسه‌های کپسول‌دار شده ممکن است بدون برجاگذاشتن نقص نورولوژیک برداشته شوند.
- آبسه‌های چندتایی باید با MRI سریال پیگیری شده و آنتی‌بیوتیک‌های وریدی باید برای ۶ هفته ادامه یابد.
اختلالات تشنجی درازمدت ممکن است به‌وجود آید.
