آرتریت سلول ژآنت (giantcellarteritis) نوعی واسکولیت سیستمیک است که شریان‌های با اندازه متوسط و بزرگ به ویژه شاخه‌های شریان کاروتید خارجی درگیر می‌کند و اسامی دیگر آن عبارتند از: Temporal arteritis و Cranial arteritis
آرتریت سلول ژآنت در خانم‌ها ۲ برابر آقایان شایع‌تر است و در سن کمتر از ۵۰ سال ناشایع می‌باشد.
آرتریت سلول ژآنت به طور شایعی همراه با بی‌حالی، میالژی، کاهش وزن، آرترالژی و تب (polymyalgiarheumatica) است.
سردرد ناشی از آرتریت سلول ژآنت شدید و دارای کیفیت سوراخ کننده (boring) است و ممکن است یک‌طرفه یا دوطرفه باشد.
سردرد ناشی از آرتریت سلول ژآنت در ناحیه اسکالپ و به ویژه بر روی شریان‌های تمپورال است و به دلیل وجود تندرنس اسکالپ، بیمار هنگام شانه کردن موهای آن ناحیه یا خوابیدن بر روی آن قسمت سر دچار درد می‌شود.
بروز درد یا سفتی (stiffness) در فک در هنگام جویدن (Jawclaudication) بسیار مطرح کننده آرتریت سلول ژآنت است.
درگیری شریان افتالمیک در صورت عدم درمان در نیمی از موارد موجب نابینایی دایمی می‌شود که در نیمی از موارد دوطرفه است.
نابینایی اغلب در طی یک ماه پس از شروع علایم و بیشتر به شکل ناگهانی بروز می‌کند.
ESR تقریبا در تمام بیماران افزایش یافته و به‌طور متوسط حدود mm/h 100 است.
به‌طور طبیعی ESR با افزایش سن، بیشتر می‌شود ولی ESR بیش از ۴۰ در افراد مسن غیر طبیعی است.
افزایش CRP و ترومبوسیتوز بیش از ۴۰۰۰۰۰ در میکرولیتر نیز احتمال آرتریت سلول ژآنت را افزایش می‌دهد.
بررسی پاتولوژیک نمونه بیوپسی شریان تمپورال به تأیید تشخیص کمک می‌کند، البته طبیعی بودن این بررسی رد کننده نیست زیرا بیماری به شکل patchy رگ را درگیری می‌کند.
در صورت وجود علایم بالینی آرتریت سلول ژآنت و افزایش ESR درمان با پردنیزولون با دوز ۴۰ تا ۶۰ میلی‌گرم در روز شروع می‌شود و نباید درمان را تا بررسی پاتولوژیک به تأخیر انداخت.
در موارد تیپیک حتی اگر بررسی پاتولوژیک طبیعی باشد، توصیه می‌شود درمان ادامه یابد.
۲ تا ۳ روز پس از شروع گلوکوکورتیکویید، سردرد بهبود می‌یابد ولی نابینایی معمولاً برگشت‌ناپذیر است.
پس از ۲- ۱ ماه و با توجه به پاسخ بالینی دوز دارو به آهستگی کاهش می‌یابد ولی مصرف دارو به مدت ۲- ۱ سال ادامه می‌یابد.
