آسپیراسیون جسم خارجی چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ شیوه‌های تشخیص و درمان آن کدامند؟
چه بیماری‌های دیگری ممکن است علائم و ویژگی‌های شبیه آسپیراسیون Aspiration جسم خارجی داشته باشند؟
- آسم
- برونشیولیت
- پنومونی
- کروپ (خروسک)
- تومورهای تراکئوبرونکیال
- عفونت اندوبرونکیال با مایکوباکتریوم
- تراکئومالاسی یا برونکومالاسی
- سرفه روانی
علت بروز آسپیراسیون جسم خارجی
- اغلب وقتی اتفاق می‌افتد که کودک غذا یا یک اسباب‌بازی کوچک را در همان گذاشته باشد.
- کودکان بزرگ‌تر ممکن است اشیاء کوچک را به داخل دهان بچه‌های بزرگ‌تر بگذارند.
- بچه‌هایی که به علت اشکالات عصبی دچار اختلال در بلع هستند، مستعد به آسپیراسیون جسم خارجی می‌باشند.
اپیدمیولوژی:
- سر دسته علل مرگ حادثه‌ای اطفال زیر ۶ سال بلعیدن جسم خارجی است، بالاترین سن بروز بین ۱ تا ۳ سالگی است.
- پسر بچه‌ها تقریباً دو برابر دختر بچه‌ها دچار می‌شوند.
- شایع‌ترین اجسام که بچه‌ها آسپیره می‌کنند شامل: خشکبار و بعد از آن انواع سبزی، آب نبات، سوسیس، انگور، اشیاء فلزی، بادکنک، اشیاء پلاستیکی و استخوان‌هاست.
- بیشترین لوب ریه‌ای که درگیر می‌شود لوب‌هایی تحتانی به خصوص لوب راست است.
علائم و نشانه‌های آسپیراسیون جسم خارجی
- تریاد سرفه، ویز و صدای تنفسی کاهش یافته (در ۴۰% بیماران) دیده می‌شود.
- ویز و سرفه به طور ناگهانی در بچه‌ای که قبلاً کاملاً سالم بوده شروع می‌شود.
- ویز یک طرفه داریم.
- ویز دوطرفه بعد از قورت دادن دانه‌های روغنی خشکبار به علت التهاب بعد از آسپیراسیون محتمل است.
- در دق طرف مقابل درگیر پرهوایی وجود دارد.
- هوای طرف درگیر کاهش یافته است.
- سرفه مزمن
- خلط خونی
- پنومونی پایدار یا راجعه
- آبسه ریوی
تشخیص آسپیراسیون جسم خارجی
- در صورت شک به وجود جسم خارجی در حنجره، نای یا مری گرافی طرفی گردن گرفته می‌شود.
گرافی قفسه سینه: اشیا رادیواوپک ممکن است دیده شود، با این ال کمتر از ۲۰% اجسام خارجی آسپیره شده رادیواوپکند.
- گرافی دمی و بازدم قفسه سینه: لوب‌های درگیر به میزان کمتری از هوا تخلیه می‌شوند.
- انسداد نسبی: احتقان یا پرهوایی متعاقب انسداد رخ می‌دهد؛ می‌تواند منجر به انسداد یک طرفه‌ای شود- مدیاستینوم و قلب به سمت طرف مقابل درگیر کشیده می‌شود.
- انسداد کامل: بعد از انسداد ریه روی هم می‌خوابد
- مدیاستینوم به سمت ریه درگیر کشیده می‌شود.
- اگر بچه کوچک‌تر از ۳-۲ سال داشته باشد و نتواند به موقع عمل بازدم را انجام دهد:
- گرافی سمت راست و چپ از پهلو گرفته می‌شود.
- فلوئوروسکوپی دمی و بازدمی انجام می‌شود.
- برونکوسکوپی ریجید می‌تواند هم تشخیصی و هم درمانی باشد.
درمان آسپیراسیون جسم خارجی
- اولین کمک به بچه در حال خفه شدن که قادر به نفس کشیدن، سرفه کردن یا صحبت کردن نیست شامل:
- سن کمتر از یک سال:
- سن بیشتر از یک سال:
- هرگز نباید انگشتتان را کورکورانه داخل دهان بیمار کنید چون ممکن است جسم خارجی بیشتر داخل شود و منجر به انسداد کامل شود.
- ABC را کنترل کنید.
- در صورت نیاز اکسیژن تکمیلی تجویز کنید.
- انجام برونکوسکوپی ریجید و بیرون درآوردن جسم خارجی با فورسپس MCGILL.
- توراکوتومی به ندرت نیاز می‌شود.
پیش‌آگهی و سیربالینی:
- اجسام خارجی را می‌توان با کمک برونکوسکوپی ریجید در بیشتر از ۹۵% موارد خارج کرد.
- انسداد راه‌های هوایی بر اثر ادم نومومدیاستینوم، پنوموتوراکس، ادم حنجره، پارگی حنچره، تنگی برونش، برونشکتازی و فیستول بین نای و مری از عوارض بالقوه راه‌های هوایی محسوب می‌شود.