زندگینامه آلفرد نوبل و فعالیتهای علمی و دستاوردهای بزرگ او
در سال ۱۸۶۴ کارخانه نیتروگلیسرین آلفرد نوبل منفجر و برادرش کشته شد. در سال ۱۸۶۶ دینامیت را اختراع کرد. در سال ۱۸۷۶ ژلاتین انفجاری را اختراع کرد. در سال ۱۸۸۶ اژدر را اختراع کرد و در سال ۱۸۹۶ موسسه نوبل تاسیس شد تا وصیت نوبل را به انجام رساند. در سال ۱۹۰۱ نخستین جوایز نوبل اعطا شد.
آلفرد برنارد (برنهارد) نوبل عضوی منحصر به فرد در این کتاب است. تحقیقات و اختراعات وی مهم بودند ولی نه چندان قابل ملاحظه که نام وی در این مجموعه آورده شود. در واقع نام وی به طور غیرمستقیم نه تنها به یکی بلکه مجموعهای از دانشمندانی که جهان را تغییر دادهاند مرتبط است به نحوی که پس از وی جوایزی به نام او دریافت کردهاند.
مرد جهانی
هر چند نوبل سوئدی، در استکهلم به دنیا آمده و بزرگ شده است، اما بخش عمدهای از تحصیلات خود را در روسیه به انجام رسانده است. خانواده وی در سال ۱۸۴۲ به کشور روسیه نقل مکان کردند تا به پدرش که یک مهندس بود و مقامی به عنوان ناظر در سن پطرزبورگ داشت، ملحق شوند. نوبل در طول دوران تحصیلش در آنجا استعداد در یادگیری زبان را بروز داد که زبانهای روسی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی و سوئدی را در برمیگرفت ولی در واقع، به شیمی علاقمند شد. در سال ۱۸۵۰ برای تحصیل در علم شیمی به پاریس رفت و پس از آن چند سالی را در ایالات متحده سپری کرد. سپس به سن پطرزبورگ بازگشت و تا سال ۱۸۵۹ در آنجا اقامت گزید.
نیتروگلیسرین
نوبل سرانجام به کشور مادریش، سوئد بازگشت و تلاش کرد تا دانش شیمی خود را در عمل به کارگیرد. کارخانهای تاسیس کرد تا یک مایع منفجره نسبتاً ناپایدار به نام نیتروگلیسرین را تولید کند و به بازار در حال رشد آن در مهندسی معدن عرضه کند. ولی در سال ۱۸۶۴ فاجعهای قابل پیشبینی در آنجا رخ داد. انفجاری گسترده اتفاق افتاد که کارخانه نوبل را تخریب کرد و متاسفانه پنج نفر از جمله برادرش، امیل، کشته شدند. اینحادثه نوبل را وادار کرد که راه موثری برای تولید یک ماده منفجره پایدارتر بیابد ولی دولت به وی اجازه نداد کارخانهاش را بازسازی کند. بنابراین او برای انجام تحقیقاتش در حوزهٔ شیمی میبایست به یک کرجی ) قایق (متوسل میشد.
مواد منفجره پایدار
در سال ۱۸۶۶ توانست از موانع عبور کند. نوبل پی برد که زمانی مواد منفجره مایع برای جابهجایی ایمناند که به یک ماده به نام خاک دیاتومه جذب و به صورت قطعات مشخص شمش مانند کوچک بستهبندی شوند. نوبل این اختراع را دینامیت نامید و به طور موفقیتآمیزی حقوق انحصاری آن را در بریتانیا و ایالات متحده ثبت کرد. ماهیت نسبتاً ایمن و همچنان قدرتمند ماده منفجره به طور گستردهای شهرت یافت و موفقیتی تجاری به حساب آمد. او به منظور بهبود بخشیدن تاثیر اختراعش تلاش خود را ادامه داد تا این که در سال ۱۸۷۶ یک ماده قویتربه نام ژلاتین انفجاری و ده سال بعد، ترکیب دیگری به نام اژدر تولید کرد. اختراعات دیگر وی شامل مجموعهای از وسایل انفجار بودند. این وسایل جایگزین نیاز برای یک جرقه انفجاری به منظور آتش زدن مواد منفجره او بود که ایمنی آنها را بهبود بیشتری بخشید.
جوایز نوبل
موفقیت دینامیت نوبل و همچنین علاقهاش به نفت کمک کرد تا ثروت زیادی به دست آورد. عجیب آنکه نوبل کسی بود که به عنوان یک صلحطلب بخش عمدهای از زندگیاش را صرف تولید مواد منفجره کرد. اگرچه امیدوار بود امکان بالقوهٔ ویرانگری اختراعاتش به عنوان عامل بازدارنده در جنگ به کار رود، از این بیم داشت که چگونه در آینده ممکن است مورد استفاده صواب قرار گیرند. این موضوع یکی از دلایلی بود که باعث شد بخش عمدهای از ثروتش را برای سرمایه گذاری در تاسیس بنیادی برای ارائه جوایزی قرار دهد که یکی از آنها به تلاش برای صلح مربوط میشد. یکیدیگر از آنها به ادبیات اختصاص داشت و سه مورد باقیمانده برای یافتهها در علوم مختلف ارائه میشد. نخستین جوایز نوبل در پزشکی (یا فیزیولوژی)، فیزیک و البته شیمی در سال ۱۹۰۱ اهدا شد و از آن زمان اهدای این جوایز بر برتری دستاوردهایی در زمینه علمی مربوطه دلالت میکنند. این جوایز به صورت سالیانه و با توجه به وصیت نوبل اهدا می شوند: «به افرادی که در طول یک سال گذشته، بزرگترین سود را برای بشریت به بار آورده اند». با برداشتی مشابه، این جوایز به دانشمندانی اعطا میشود که جهان را تغییر دادهاند و دیگران را تشویق کردهاند تا در این راه تلاش کنند و در نتیجه، این موضوع آلفرد نوبل را به دانشمندی تبدیل کرد که همین کار را انجام داد.
دستاوردهای بیشتر
ششمین جایره نوبل که به حوزهٔ اقتصاد مرتبط است، در سال ۱۹۶۸ از جانب بانک سوئد به مجموعه جوایز نوبل اضافه و برای نخستین بار در سال ۱۹۶۹ اعطا شد.
آلفرد نوبل به عنوان یک مخترع بسیار پرکار بود و بیش از ۳۵۰ اختراع را در کشورهای مختلف به ثبت رساند که از جمله آنها میتوان چرم مصنوعی، ابریشم و کلاهک انفجاری را در میان اختراعات بسیار وی برشمرد. ثروت او نه تنها از راه مواد منفجرهاش بود بلکه از همکاری با شرکت نفتی برادرانش و همچنین مشارکت گسترده در صنایع نظامی سوئد به ویژه شرکت بوفورز به دست آمد. عجیب آنکه برای کسانی که نام او را به واسطه اختراع دینامیت میشناختند، نوبل یک صلحطلب متعهد بود.
هنگامیکه به نوبل اجازه بازسازی کارخانهاش داده نشد، وی تحقیقاتش را روی یک کرجی به انجام رساند.