آپنه انسدادی خواب چیست و چه علائمی دارد؟ چطور بررسی می‌شود؟
چه بیماری‌های دیگری شبیه آپنه انسدادی خواب هستند؟
Sleep Apnea: Types, Common Causes, Risk Factors, Effects on Health
- نارکولپسی
- پرخوابی ایدیوپاتیک
- بی‌خوابی
- هیپوونتیلاسیون آلوئولر اولیه Ondine’s curse، ونتیلاسیون ناکافی با هیپوکسمی علی‌رغم جریان هوای طبیعی، سیستم تنفسی و تحریک تنفسی مرکزی نرمال
- سندرم پیک‌ویکین: هیپوونتیلاسیون ناشی از تحریک مرکزی کند به همراه بار مکانیکی افزایش یافته ناشی از دیواره قفسه سینه
- هیپوتیروئیدیسم
علت‌های آپنه انسدادی خواب
- سندرم آپنه خواب یک تعبیر بالینی شامل وجود دوره‌هایی از آپنه، هیپوپنه و علائم اختلال عملکرد است که غالباً منجر به اشباع اکسیژن خون و انقطاع قابل توجه خواب و در نتیجه بروز علائم روزانه می‌شود.
- این سندرم ممکن است انسدادی، مرکزی یا مختلط (علائم آن‌ها یکسان است) باشد.
- انسدادی: بافت‌های نرم مجاری هوایی فوقانی از جریان هوا ممانعت به عمل می‌آورند. عوامل خطر شامل راه‌های هوایی باریک (چاقی، بزرگی زبان)، الکل، داروهای آرام‌بخش، عفونت‌های تنفسی فوقانی، هیپوتیروئیدی، کشیدن سیگار، اختلال عملکرد طناب‌های صوتی، بیماری‌های بولبار
- مرکزی: عدم وجود سیگنال تنفسی از مرکز تنفس واقع در CNS: آپنه بدون تلاش تنفسی، می‌تواند ناشی از داروها باشد (مثل نارکوتیک‌ها و بنزودیازپین‌ها، الکل) همچنین در اختلال عملکرد ساقه مغز، آسیب به سر و CHF دیده می‌شود.
- در ۲% زنان و ۴% مردان رخ می‌دهد.
- در افراد چاق و مردان میانسال شایع‌تر است.
- آپنه انسدادی شایع‌تر از آپنه مرکزی است.
- آپنه مرکزی در دو انتهای سنی شایع‌تر است.
- غالباً پیش از آغاز انسداد واقعی، خرناس کشیدن برای سال‌های زیاد وجود دارد. بنابراین خرناس کشیدن به‌تنهایی دلیلی برای بررسی کامل نیست.
علائم و نشانه‌های آپنه انسدادی خواب
- سندرم آپنه خواب یکی از علل مسبب خواب‌آلودگی روزانه است.
- خرناس بلند
- بی‌قراری / کوبیدن حین خواب
- حمله‌های قطع تنفس یا تلاش‌های تنفسی بدون جریان هوا در حین خواب
- چاقی
- اوروفارنکس
- خستگی و خواب‌آلودگی روزانه
- تنبلی صبحگاهی
- اختلال شناختی
- سردرد
- ناتوانی جنسی
- تغییرات شخصیتی
- معمولاً شریک رختخواب بیمار اغلب اطلاعات مفید زیادی را فراهم می‌کند.
چگونه بیماری آپنه انسدادی خواب را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی
- شرح‌حال و معاینه فیزیکی: بررسی زمانی مناسب است که مشکلات شبانه سبب اختلالات فیزیولوژیک و رفتاری ثانویه در هنگام روز می‌شود.
- آزمایشات اولیه شامل CBC (ممکن است اریتروسیتوز را نشان دهد) و مطالعات عملکرد تیروئید هستند.
- پالس‌اکسی‌متری شبانه به‌عنوان یک تست غربالگری مفید است.
- با حساسیت و کارایی بالا جهت تأیید تشخیص در بیماران با احتمال پیش از آزمون بالا.
- در صورت طبیعی بودن، تشخیص فوق در بیماران با احتمال پیش از آزمون کم، رد می‌شود.
- پلی‌سومنوگرافی شبانه تشخیصی است.
- فیزیولوژی حین خواب را مونیتور می‌کند، شامل EEG، EMG، ECG، اکسی‌متری، جریان هوا و تلاش تنفسی.
- با نشان دادن اپیزودهای آپنه می‌تواند تشخیص قطعی را معین نماید.
- یک آزمون مثبت شامل ۱۰ حمله آپنه یا هیپوپنه در ساعت که هر یک حداقل ۱۰ ثانیه طول باشد.
- فقدان تلاش تنفسی در آپنه مرکزی رخ می‌دهد.
درمان آپنه انسدادی خواب
- بیماران با تون افزایش یافته عضلات راه‌های هوایی فوقانی باید از مصرف الکل و آرام‌بخش‌ها پرهیز نمایند.
- برای بیماران با قطر کاهش یافته مجاری هوایی فوقانی: – کاهش وزن ممکن است درمان قطعی باشد. – پروتزهای دندانی داخل دهانی – در صورت انحراف سپتوم، سپتوپلاستی مفید است. – اوولوپالاتوفارنگوپلاستی در بیماران خاص
- CPAP شبانه از طریق بینی درمان انتخابی است. – ۱۰۰% مؤثر است اما ممکن است خیلی ناراحت‌کننده باشد.
- بای‌پس انسداد (مثل تراکئوستومی) ممکن است در بیماران با عوارض تهدیدکننده حیات و شکست سایر درمان‌ها لازم و ضروری شود.
- اکسیژن ممکن است باعث بدتر شدن آپنه شود و باید فقط پس از مشاهده بیماران با پلی‌سومنوگرافی تجویز شود.
- آپنه مرکزی خواب به علت اختلال عملکرد CNS درمان مشکلی دارد. TcA ها ممکن است باعث کاهش اپیزودهای آن شوند. و بدین‌وسیله سبب بهبود علائم روزمره شوند.
پیش‌آگهی / عوارض
- آپنه خواب سبب افزایش مورتالیتی می‌شود.
- هیپوکسمی تکرارشونده ممکن است در نهایت سبب آریتمی‌های قلبی، هیپرتانسیون پولمونر و کورپولمونال شود.
- دیگر شکل‌ها شامل CHF (به‌خصوص در بیماران با اختلال زمینه‌ای عملکرد بطن چپ)، هیپرتانسیون سیستمیک و اریتروسیتوز
- بیماری معمولاً یک سیر مزمن و پیش‌رونده را دنبال می‌کند که ناشی از ادامه روند افزایش وزن است.
- پاسخ خوبی به درمان به‌خصوص به CPAP از راه بینی وجود دارد اما تحمل‌پذیری متفاوت
