بیماری آلزایمر چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ راه‌های تشخیص و درمان
چه بیماری‌های دیگری شبیه بیماری آلزایمر هستند؟
- پیرشدن شناختی که به طور نرمال رخ می‌دهد.
- سودودمانس کاذب ناشی از افسردگی
- دیگر بیماری‌هایی که جزء طبقه بیماری‌های دمانس هستند (مثل دمانس مولتی انفارکت، بیماری پیک یا پارکینسون، فلج فوق هسته‌ای پیش‌رونده، بیماری لودی بادی منتشر، NPH)
- اختلالات متابولیک و اندوکرین (مثل کمبود ویتامین B12، انسفالوپاتی ورنیکه)
- اثرات دارویی
- عفونت‌ها (مثل HIV، CJD، نوروسیفیلیس، مننژیت کریپتوکوکی)
چگونگی ایجاد و علت‌های بیماری آلزایمر
- یک نوع شایع از نوع پیش‌رونده دمانس (زوال عقل) که معمولاً در سن‌های بالا دیده می‌شود و با تغییر شخصیت، مشکل زبانی و نارسایی حافظه مشخص می‌شود.
- حداقل ۵۰ درصد همهٔ انواع دمانس را شامل می‌شود.
- با آتروفی کورتکس (قشر) مغزی به خصوص لوب‌های تمپورال مشخص می‌شود.
- از دست‌دادن نورونی به‌طور ابتدایی نورون‌های کولینرژیک را شامل می‌شود که با %۹۰-۵۰ کاهش در فعالیت آنزیم کولین استیل ترانسفراز همراه است.
- به‌طور اصلی بیماران پیر تحت تأثیر قرار می‌گیرند با وجود این یک فرم فامیلی بیماران جوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- شیوع کمتر از ۱% زیر ۶۵ سال، %۴۰-۳۰ افراد سنین ۸۵ و بالاتر
- جهش‌های ژنی مانند پلی‌مرفیسم apoE e4 ژن آپولیپوپروتئین روی کروموزوم ۱۹. در این بیماری نشان داده شده است.
- بافت‌شناسی تانگل‌های نوروفیبریلاری (فیلامنت با پروتئین tau)، پلاک‌های نورتیک (هسته آمیلوئید خارج سلولی) و دژنراسیون گرانولار – واکوئولار نشان می‌دهد.
علایم و نشانه‌های بالینی بیماری آلزایمر
- سطح نرمال هوشیاری حفظ شده است.
- شروع بی سروصدا و کند از دست دادن پیش‌رونده حافظه
- آسیب به هوش، زبان و تفکر انتزاعی به صورت تأخیری رخ می‌دهد.
- آفازی، آگنوزی (عدم شناخت) و آپراکسی
- از دست‌دادن عملکرد اجرایی
- هذیان و توهم در %۴۰-۲۰
- افسردگی در %۲۵
- نشانه‌های خارج هرمی (رژیدیتی، برادی کینزی، یا عدم توانایی وضعیتی) در ۶۰%
- تشنج در %۲۰-۱۰
- میوکلونوس در %۱۰
چگونه بیماری بیماری آلزایمر را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی
- تاریخچه و معاینه کلینیکی شامل معاینه سریال وضعیت ذهنی و تست‌های نوروسایکولوژیکال
- تشخیص قطعی فقط به وسیله اتوپسی اثبات می شود: تانگل‌های نوروفیبریلاری و پلاک‌های نوروتیک که در امتحان میکروسکوپی دیده می‌شود.
- هیچ تست آزمایشگاهی یا تصویربرداری تشخیصی نیست.
- تست‌های مفید شامل CT اسکن یا MRI سر (آتروفی)، EEG (کندشدن ژنرالیزه)، تست‌های متابولیک، تست‌های تیروئیدی، سطح سرمی ویتامین B12، RPR
- تست ژنتیکی برای آلل apo-e ممکن است موارد فامیلی را مشخص کند.
- آنالیز CSF ممکن است برای ردکردن علت‌های عفونی دمانس به‌کار رود.
راه‌های درمان بیماری آلزایمر
- درمان با بهبودی کامل وجود ندارد- درمان تسکینی است.
- کاهش همهٔ داروهای غیرلازم، به خصوص آنهایی که اثرات CNS آنتی‌کولینرژیک شناخته شده دارند.
- مهارکننده‌های آنتی‌کولین استراز ممکن است به‌طور ابتدایی پیشرفت بیماری را آهسته کند (مثل، rivastigmie, galantamine, donepezil)
- آنتاگونیست‌های رسپتور NMDA (memantine) اکنون در حال استفاده است.
- در موارد انتخابی، SSRI ها و نورولپتیک‌ها (مثل seroquel، risperdal) ممکن است به کار رود.
- حمایت بهداشتی و گماشتن پرستار
پیش‌آگهی/ عوارض
- دروهٔ کلینیکی پیش‌رونده با فازهای ثابت گه‌گاهی
- دورهٔ ۸-۴ ساله، به‌ندرت طولانی به اندازه ۲۰ سال (متوسط زمان از تشخیص تا مرگ ۸ سال است)
- مرحله نهایی با موتیسم، بی‌اختیاری و کنتراکچر عضو مشخص می‌شود.
- مرگ اغلب ناشی از پنومونی رخ می‌دهد.
