تاثیر پرهاکلامپسی در حاملگی بر روی کلیه
پرهاکلامپسی 5-3 درصد بارداریها را درگیر میکند و سالیانه باعث ۵۰۰۰۰ مرگ و میر مادران در سراسر جهان میگردد. این بیماری درگیری اصلی کلیه در بارداری است و با آغاز فشار خون بالا (فشار خون میلیمتر جیوه) و پروتئینوری ( میلیگرم در روز) به طور بارز در سه ماهه سوم مشخص میگردد. بروز زودتر (زیر ۲۰ هفته بارداری) با کاهش جریان خون جفت، کاهش رشد جنین، و بیماری شدیدتر مادر همراه است. گرچه پرفشاری خون و پروتئینوری نشانههای اصلی پرهاکلامپسی هستند. این یک بیماری عروقی سرتاسری با درگیری بالقوه سیستم عصبی مرکزی، گوارشی، کبدی، و خونی است. در موارد شدید ممکن است بیماری باعث تشنج (اکلامپسی در حدود ۲ درصد موارد)، خونریزی مغزی، ادم ریوی، کندگی جفت (placentalabruption) یا نارسایی کلیه گردد. تصور بر این است که سندرم HELLP که با همولیز، افزایش آنزیمهای کبدی، و کاهش پلاکتها مشخص میگردد تظاهری از پرهاکلامپسی شدیدی باشد و آن نیز با افزایش مرگ و میر مادر و جنین همراه است. بالینگران باید آگاه باشند که گرچه اکثر موارد اکلامپسی قبل از وضع حمل رخ میدهند اما ممکن است یک سوم موارد حین دورهٔ بلافاصله پاس از زایمان عارض شوند.
عوامل خطر متعدد برای پرهاکلامپسی شناخته شدهاند (جدول 4-31)، و اخیراً در ] شناخت[بیماریزایی آن پیشرفتهایی حاصل آمده است. نشان داده شده که عوامل ضد رگزایی موجود در گردش خون که از جفت ناشی شدهاند مثل تیروزین کیناز ۱ شبه fms محلول (sFLt1)، یا اندوگلین محلول (sEng) که هورمونهای رگزای موجود در گردش خون را مهار میکنند، قبل از بروز پرهاکلامپسی وجود دارند. ممکن است این عوامل سببساز آسیب اندوتلیومی گسترده باشند و نقش آنها در پرهاکلامپسی در دست تحقیق است. اختلال عملکرد اندوتلیوم به نوبه خود باعث افزایش حساسیت به عوامل تنگ کننده عروق (vasopressor)، انقباض عروق سرتاسری، و کاهش عملکرد تخریب لخته (فیبرینولیتیک) میگردد. نمونهبرداری از کلیه تورم سلول اندوتلیوم (اندوتلیوز)، و در موارد شدید لختههای ریز فیبرین همراه با ایسکمی و نکروز را نشان میدهد.
جدول 4-31. عوامل خطر پرهاکلامپسی |
بارداری اول |
بارداریهای متعدد |
پرفشاری خون |
بیماری کلیه |
دیابت |
بیماری هیداتیدی فرم |
پرهاکلامپسی در بارداری قبلی |
سابقه پرهاکلامپسی در بستگان درجه اول |
نژاد سیاه |
بیماری کلاژن – عروقی |
ترومبوفیلی |
دو انتهای طیف سنی |
توجه: کشیدن سیگار اثر محافظتی دارد. |
علیرغم کارآزماییهای بالینی متعدد برای پیشگیری از پره اکلامپسی هیچ درمانی زیاد مؤثر نیست. تنها درمان مؤثر برای پرهاکلامپسی همانا زایمان جفت بوده است. برای به تعادل رساندن خطر برای مادر در مقابل خطر درمان فشار خون شدید با داروهای ضد فشار خون میتواند وقایع عروق مغزی ناشی از فشار خون بالا را کاهش دهد اما اختلال زمینهای را درمان نکرده یا [فرایند] بیماری را معکوس نخواهد کرد. از مدتها پیش متیلدوپا داروی انتخابی فشار خون در بارداری بوده است در حالی که مسدود کنندههای بتا مثل لابتالول داروهای رایج خط دوم هستند (جدول 5-31). همانند بسیاری از داروها در بارداری الگوی خطر این داروها به خوبی تعیین نشدهاند.
درمان با سولفات منیزیم در موارد شدید پرهاکلامپسی به طور مؤثر خطر پیشرفت به اکلامپسی را کاهش میدهد اما از مرگ و میر مادر یا جنین نمیکاهد. نافع بودن سولفات منیزیم در موارد خفیف تا متوسط پرهاکلامپسی از قطعیت کمتری برخوردار است. اکثر موارد پس از زایمان جفت به تدریج بهبود پیدا میکنند. با این حال، پرهاکلامپسی حتی پس از زایمان یک عامل خطر برای فشار خون بالا، بیماری کلیوی، و وقایع قلبی- عروقی در آینده محسوب میگردد.