تشنج پارشیال چیست و چطور آن را تشخیص بدهیم و درمان کنیم؟
تشخیص افتراقی تشنج پارشیال
- تشنج‌های آبسانس
- RIA / استروک
- میگرن
- حوادث سایکوژنیک
- تشنج کاذب
- فراموشی گذرای فراگیر
چگونگی ایجاد و علت‌های تشنج پارشیال
- تشنج‌های پارشیال ثانویه به ضایعات فوکال مغزی رخ می‌دهد که باعث ایجاد دیس شارژهای الکتریکی با قلمرو محدود شده و همچنین علایم کلینیکی محدود دارند.
- علایم خاص آنها بستگی به محل ضایعه دارد به‌طور مثال ضایعات لوب پاریتال باعث پارستزی سمت مقابل به صورت مارشینگ می‌شود و یا ضایعات لوب تمپورال باعث رفتارهای عجیب و غریب (bizarre) می‌شوند.
- ضایعات فوکال مغزی شامل استروک، تومور مغزی، عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی، مالفورماسیون‌های مادرزادی، مالفورماسیون‌های شریانی وریدی و ضربه مغزی است.
- چون ماهیت آن اکتسابی است در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد.
- اغلب در میانسالی شروع می‌شود و بیشترین علت آن بیماری‌های عروق مغزی و نئوپلاسم‌ها است.
- شایع‌ترین علت در جوانی تروما به سر یا ایدیوپاتیک است.
- تشنج پارشیال ساده به صورت حالت‌های حسی یا موتور بدون از دست رفتن هوشیاری است.
- تشنج پارشیال پیچیده به صورت تغییر موقتی در سطح هوشیاری است که با علایم حسی پیچیده و سایر علایم (مثل حالت رؤیاگونه، اتوماتیسم، احساس بویایی، حرکت دهانی و بلعی) همراه است و معمولاً ناشی از ضایعه در لوب تمپورال یا قسمت‌هایی از لوب فرونتال است.
- همهٔ تشنج‌های پارشیال ممکن است به‌صورت ثانویه
علایم و نشانه‌های بالینی تشنج پارشیال
- تشنج پارشیال ساده باعث اختلال هوشیاری نمی‌شود.
- بر اساس علایم به چند دسته تقسیم می‌شود که شامل تشنج‌های موتور موضعی، تشنج‌های حسی موضعی و تشنج همراه با علایم روانی است.
- حالت‌های روانی (psychic) شامل deja vu و jamais vu، از دست رفتن شخصیت (depersonalization) و یا احساس غیرواقعی بودن (unreality) می‌شود.
- اغلب به تشنج پارشیال کمپلکس تبدیل می‌شود.
- تشنج پارشیال کمپلکس باعث از دست‌رفتن آگاهی به مدت ۳۰ تا ۹۰ ثانیه می‌شود که بعد از آن بیمار به مدت ۱ تا ۵ دقیقه دچار گیجی بعد زا حمله است.
- اتوماتیسم شامل حرکات بی‌هدف مثل کندن لباس، حرکات دهانی مثل ملچ ملوچ و بلعیدن
چگونه بیماری تشنج پارشیال را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی
- تشخیص اغلب به مصاحبه با افراد مشاهده‌کننده که ناظر وقایع بوده‌اند بستگی دارد.
- در صرع پارشیال پیچیده، بیمار در طی حمله دچار فراموشی است و فرد مشاهده‌کننده اظهار می‌کند که بیمار محو شده و اتوماتیسم‌های خفیفی دارد.
- صرع پارشیال ساده معمولاً به وسیله بیمار این‌گونه توصیف می‌شود که دچار پرش‌هایی در یک اندام، علایم حسی در یک طرف یا در یک اندام و حالت‌های روانی مثل deja vu می‌شود.
- EEG اغلب موارد غیرطبیعی موضعی را نشان می‌دهد که شامل دیس‌شارژهای آهسته و شارپ در محل شروع تشنج است.
- مانیتورینگ EEG به صورت مکرر ممکن است نیاز باشد.
- ممکن است در موارد نامشخص انجام CCTV برای مشاهدهٔ وقایع لازم باشد.
- MRI ممکن است در مشخص‌کردن ضایعه فوکال کمک‌کننده باشد.
راه‌های درمان تشنج پارشیال
- درمان شامل داروهای زیادی است که عبارتند از: فنی‌توئین، کاربامازپین، اُکسکاربازپین، فنوباربیتال، پریمیدون، زونیساماید، توپیرامات، لاموتریژین، تیاگابین و لوتیراستام.
- داروی انتخابی معمولاً به عوارض جانبی و بررسی‌های اپیدمیولوژیک بستگی دارد مثل احتمال حاملگی، تداخل با داروهای دیگر، سن، جنس.
- سطح داروهای ضدتشنج، CBC، پلاکت‌ها، و LFT باید به صورت دوره‌ای مشخص شود. اگر درمان دارویی با شکست مواجه شد سایر درمان‌های موجود مثل جراحی همراه با برداشتن فوکوس تشنج و تحریک‌کننده‌های عصب واگ باید مورد توجه باشد.
پیش‌آگهی/ عوارض
- تشنج پارشیال ساده و پیچیده شانس وقوع مجدد بسیار بالایی دارند؛ این نوع تشنج‌ها معمولاً به دارودرمانی مقاوم هستند.
- رمیسیون ممکن است ولی تعیین میزان رمیسیون دشوار است؛ بیمارانی که احتمال رمیسیون در آنها بیشتر است شامل کسانی می‌شود که تشنج‌های کمتری می‌کنند، به سرعت به داروها جواب می‌دهند، و EEG تقریباً طبیعی دارند.
- پیش‌آگهی اغلب به علت تشنج بستگی دارد؛ آنهایی که عارضه‌های شدید دارند به صرع‌های مقاوم دچار می‌شوند.
- در ۵۰ درصد موارد صرع‌های مقاوم، انجام جراحی شانس جواب به درمان با ضد تشنج‌ها را بیشتر می‌کند.
