تشنج ناشی از تب یا febrile seizure چیست و چطور درمان می‌شود؟

چه بیماری‌های دیگری شبیه تشنج ناشی از تب هستند؟

• سنکوپ
• تشنج فوکال خوش‌خیم در بچگی
• صرع آبسانس
• صرع تونیک – کلونیک
• سندروم Lennox – Gastaut
• مننژیت، انسفالیت، توکسین‌ها مثل سالیسیلات‌ها، تئوفیلین، سم شیگا، آنتی کولینرژیک‌ها
• اختلالات الکترولیت‌ها مثل هیپوگلیسمی و هیپوکلسمی

چگونگی ایجاد و علت‌های بیماری تشنج ناشی از تب

• تشنج‌های ژنرالیزه در طی یک دورهٔ تب است که همراه با عفونت مغزی نیست.
• شایع‌ترین علت تشنج در بچه‌هاست.
• در 2 تا 4 درصد همهٔ بچه‌ها رخ می‌دهد و عموماً بین سن 6 ماهگی تا 6 سالگی است (بیشترین خطر وقوع 18 ماهگی است).
• فعالیت صرعی به درجه بالارفتن دما و آستانه تشنج در بچه بستگی دارد (که وابسته به چگونگی نمو مغزی است).
• اینکه سرعت افزایش درجه تب مؤثر است مورد بحث است.
• استعداد ژنتیکی وجود دارد به‌طوری که 10 تا 20 درصد سابقه خانوادگی مثبت در فامیل درجهٔ یک خود دارند.
• به صورت تیپیک در روز اول تب رخ می‌دهد.
• همراه با عفونت‌های ویروسی مثل عفونت گوش میانی، فارنژیت یا گاستروآنتریت است.
• ممکن است به دنبال تزریق واکسن باشد.

علایم و نشانه‌های بالینی تشنج ناشی از تب

• عموماً همراه با افزایش سریع دمای بدن است.
• یک تشنج ساده ناشی از تب به صورت فعالیت ژنرالیزه تونیک – کلونیک است که کمتر از 15 دقیقه همراه با تب رخ می‌دهد.
• تشنج‌های پیچیده ناشی از تب که 15 درصد موارد را شامل می‌شود طولانی‌تر از 15 دقیقه هستند و به صورت تشنج‌های متعدد در 24 ساعت رخ می‌دهند.
• حالت‌های پیچیده‌ای مثل فلج تاد ممکن است رخ دهد.

چگونه بیماری تشنج ناشی از تب را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی

• تاریخچه و معاینه فیزیکی معمولاً تشخیصی است (محدودهٔ سنی تیپیک، عدم وجود بیماری نورولوژیک و عدم یافتن نقائص نورولوژیک در معاینه). معاینه فیزیکی باید در جهت یافتن محل عفونت متمرکز شود به طور مثال گوش، گلو، ریه و شکم.
• اگر محل عفونت مشخص شد، تصویربرداری از مغز و EEG لازم نیست.
• EEG در موارد طول‌کشیده و متعدد باید انجام شود.
• EEG در طی حمله فعالیت صرعی را نشان می‌دهد.
• ممکن است بعد از حمله نرمال، آهسته یا شکل صرعی داشته باشد بنابراین اگر بچه تشنج نکند کمک‌کننده نیست.
• تصویربرداری از مغز مثل CT و MRI در صورتی که تشنج‌های فوکال رخ دهد اندیکاسیون دارد.
• انجام LP و آنالیز CSF به شرطی که علایم مننژیال یا حالت کوما داشته باشیم لازم است.
• هیپوگلیسمی موقتی ممکن است، با تشنج وجود داشته باشد.

راه‌های درمان تشنج ناشی از تب

• اکسیژن کمکی و تب‌بر در طی حمله صرع باید تجویز شود.
• در یک تشنج تنها، داروهای ضدتشنج لازم نیست.
• داروهای ضد صرع (مثل شیاف دیازپام، فنوباربیتال و والپروات) در مواردی که متعدد باشد با موارد پیچیده صرع و سابقه خانوادگی خیلی قوی از صرع‌های تب‌دار وجود داشته باشد باید تجویز شوند.
• درمان علت تب لازم است.

پیش‌آگهی/ عوارض

• یک بار تشنج ناشی از تب پیش‌آگهی خوبی دارد و باعث آسیب مغزی، اختلال نورولوژیک، عقب‌ماندگی ذهنی یا اختلالات یادگیری نمی‌شود.
• تشنج‌های ناشی از تب در مواردی که سابقه خانوادگی وجود داشته باشد یا سن شروع تشنج پایین آمده باشد، می‌تواند تکرار شود.
• استفاده از دیازپام داخل مقعدی به صورت پروفیلاکتیک در شروع بیماری تب‌دار شانس تشنج را کم می‌کند ولی تب‌برها ممکن است از تشنج جلوگیری نکنند.
• به‌طور کلی خطر تکرار تشنج 35 درصد است و در 12 ماه اول خطر تکرار آن 25 درصد است.
• به صورت خفیفی خطر صرع بالا می‌رود به طوری که در تشنج‌های طولانی (بیشتر از 1 دقیقه)، تشنج‌های کمپلکس، و در مواردی که سابقه خانوادگی تشنج تب‌دار وجود داشته باشد تا 4 برابر زیاد می‌شود.
• شواهدی وجود ندارد که درمان تشنج ناشی از تب از خطر وقوع صرع در سال‌های بعد جلوگیری کند.