سردرد ناشی از خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید چه ویژگی‌هایی دارد و چطور می‌توان آن را تشخیص داد؟

تشخیص افتراقی خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید

• میگرن
• سردرد تقلایی (exertional)
• سردرد مقاربتی
• سردرد ناشی از فشار پایین مایع اسپاینال
• خون‌ریزی پری‌مزانسفالیک ناشی از خون‌ریزی وریدی

چگونگی ایجاد و علت‌های بیماری خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید

• همچنین مبحث خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید در بخش بیماری‌های عروقی مغز را ملاحظه نمایید.
• شایع‌ترین علت خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید غیرتروماتیک پارگی آنوریسم مغزی به داخل فضای ساب‌آراکنوئید است.
• آنوریسم‌های بزرگ‌تر بیشتر در معرض پارگی قرار دارند.
• هرچند ممکن است پارگی به‌صورت خودبه‌خود رخ دهد اما اغلب به دنبال والسالوا، سرفه‌کردن، یا زور زدن رخ می‌دهد.
• پارگی معمولاً در سنین 70-50 سالگی اتفاق می‌افتد.
• در 30% موارد چند آنوریسم پاره شده‌اند.

علایم و نشانه‌های بالینی خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید

• شروع ناگهانی سردردی انفجاری که بیماران اغلب آن را به عنوان “بدترین سردرد زندگی‌شان” ذکر می‌کنند.
• 50% بیماران دچار تغییرات هوشیاری از جمله تشنچ می‌شوند.
• معمولاً مننژیسم (سفتی گردن) دیده می‌شود.
• ممکن است خون‌ریزی‌های ساب‌هیالوئید بر روی سطح شبکیه‌ها مشاهده شود.
• ممکن است سکته یا کما به دنبال واژواسپاسم رخ دهد.

چگونه بیماری خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی

• شرح حال و معاینه فیزیکی کاراکتریستیک
• 95% CT اسکن‌ها وجود در فضای ساب‌آراکنوئید و یا داخل بطنی را نشان می‌دهند.
• درصورتی که تشخیص قطعی نباشد، پونکسیون لومباراندیکاسیون دارد.
• (CSF صورتی) 4-2 ساعت بعد از شروع خون‌ریزی ظاهر می‌شود و نشان‌دهنده وجود اکسی‌هموگلوبین است.
• فشار گشایش افزایش یافته است.
• در ابتدا افزایش RBC دیده می‌شود؛ میزان پروتئین بعد از چند روز افزایش می‌یابد.
• رنگ غیرطبیعی CSF ناشی از وجود بیلی‌روبین آزادشده از RBC های لیزشده ممکن است تا سه هفته باقی بماند.
• CT آنژیوگرام برای بررسی عروق داخل جمجمه اندیکاسیون دارد؛ این روش برای مشخص‌کردن آنوریسم‌ها عالی است.
• ممکن است MRA آنوریسم‌های کوچک را نشان ندهد.
• آنژیوگرافی هنوز روش استاندارد طلایی برای تشخیص آنوریسم‌هاست هرچند ممکن است 20% موارد منفی باشد.

راه‌های درمان خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید

• درمان اولیه SAH عبارت است از استراحت، کنترل فشار خون، آرام‌بخشی، و کنترل فشار اینتراکرانیال.
• فشار خون بالا می‌تواند سبب خون‌ریزی مجدد آنوریسم شود؛ هیپوتانسیون می‌تواند سبب ایسکمی مغزی شود.
• کنترل فشار اینتراکرانیال را می‌توان با بالا آوردن سر، تجویز مانیتول، هیپرونتیلاسیون (35-30 = pCO2)، کشیدن CSF، و گذاشتن درن داخل بطنی صورت داد.
• پروفیلاکسی تشنج با فنی‌توئین وریدی
• درصورت پایدار بودن وضعیت بیمار، آنوریسم پاره شده باید فوراً به روش جراحی کلیپ‌گذاری شود.
• فشار خون باید به دقت کنترل شود؛ حجم مایعات را با محلول‌های نرمال‌سالین یا رینگرلاکتات حفظ کنید.
• بیمار باید تسکین و آرامش بیابد.
• برای پیشگیری از وازواسپاسم و سکته ثانویه لازم است نیمودیپین تجویز شود.
• فنرگذاری (coiling) اندوواسکولر در آنوریسم‌های غیرقابل دسترسی به‌کار می‌رود.

پیش‌آگهی/ عوارض خون‌ریزی ساب‌آراکنوئید

• SAHبه‌طور کلی 50% مرگ‌ومیر دارد.
• 25% از بیماران دچار اختلالات دایمی می‌شوند.
• درصورتی‌که بیمار در کما نباشد پیش‌آگهی بهتر خواهد بود.
• پارگی مجدد ممکن است در طی 3 هفته اول رخ دهد.
• پارگی مجدد آنوریسم درمان‌نشده در مجموع به میزان حدود 3% در سال اتفاق می‌افتد.
• آنوریسم‌های کلیپ‌زده‌شده نه هرگز اما به ندرت خون‌ریزی مجدد می‌کنند.
• 20% بیماران، آنژیوگرام طبیعی دارند.
• پیش‌آگهی این بیماران بهتر است.
• انجام آنژیوگرام مجدد بعد از یک هفته توصیه می‌شود.
• وازواسپاسم ثانویه که در 30% موارد دیده می‌شود از عوارض مخوف آن است.
• ممکن است سبب سکته یا کما شود.
• معمولاً بعد از روز سوم اتفاق می‌افتد.
• در صورت بروز وازواسپاسم، پیش‌آگهی بد خواهد شد.
• ممکن است در طی 24-12 ساعت اول هیدروسفالی ارتباطی رخ دهد و نیاز به شانت‌گذاری یا درناژ داشته باشد.
• ممکن است SIADH همراه با هیپوناترمی رخ بدهد.