دانش ژنتیک چیست؟
ژنتیک مطالعه توارث و یا در حقیقت مطالعه اختلافات و شباهتها بین والدین و فرزندان میباشد. در ژنتیکی خصوصیات فردی و نژادی و نحوه بروز آنها مورد مطالعه قرار میگیرد. عمل ژنتیک همچنین به بررسی خصوصیات ارثی و غیرارثی گیاهان و حیوانات می پردازد.
مطالعات جدی در ژنتیک در طی دو قرن اخیر آغاز شده است. در سال ۱۸۹۰ یک کشیش اتریشی بنام کریگورمندل، تجربیات و آزمایشات متفاوتی روی گیاه نخود فرنگی انجام داد و نتایج بسیار جالبی به دست آورد. او از مطالعاتش نتیجه گرفت که خصوصیات مشخصی از یک نسل به نسل دیگر به ارث میرسند. در سال ۱۸۸۸ اولین بار کلمه کروموزوم به کار رفت.
کروموزوم در حقیقت به ذرات رنگ پذیر موجود در هسته سلول در حال تقیم گفته میشود و متوجه شدند که کروموزوم ها در انتقال صفات ارثی نقش مهمی دارند. در ۱۹۱۰ دانشمند آمریکایی بنام توماس هانت مورگان ثابت کرد که روی کروموزومها تعداد زیادی ژن وجود دارند که از طریق والدین همراه با کروموزوم ها به فرزندان به ارث میرسند. در سال ۱۹۴۰، دو دانشمند بنامهای جرج بیدل و ادوارد تاتوم نظریه یک ژن – یک آنزیم را مطرح کردند و متوجه شدند که هر ژن یک آنزیم بهخصوص میسازد و آن آنزیم خصوصیات مربوط به ژن را ایجاد میکند و در صورت فقدان آنزیم، ژن نمیتواند عمل کند. بعدها در سال ۱۹۵۹ تعداد دقیق کروموزومهای انسان که ۴۹ عدد میباشد، مشخص میشود. از این تعداد که بهصورت ۲۳ جنت هستند، ۲۲ جفت کروموزوم ها غیرجنسی و یک جفت کروموزوم جنسی (x و y در مردان x و x در زنان) میباشند.
کشف مهم دیگری که در علم ژنتیک ایجاد شد در سال ۱۹۴۴ بود؛ دانشمندان متوجه شدند که عمل ژن تحت تأثیر مادهای بنام DNA میباشد که بهصورت یک رشته مارپیچ مضاعف در داخل کروموزوم وجود دارد. در حقیقت مولکول DNA خصوصیات یک موجود زنده را مشخص میکند.
مطالعه ژنتیک در مورد موجودات زنده به ما اطلاعات بیشتری میدهد. امروزه دانشمندان با استفاده از روش های ژنتیکی قادر به تولید انواع مختلفی از گیاهان هستند و سعی میکنند با روش های پرورش انتخابی، گونه های بهتر گیاهان را ازنظر کیفیت و کمیت تولید کنند.
مطالعات ژنتیکی همچنین در تشخیص بیماریهای مختلف به ما کمک میکنند، بیماریهای ژنتیکی مانند: هموفیلی، کم خونی داسی شکل و… را میتوان از طریق مشاوره و آزمایشات ژنتیکی تشخیص داد. تشخیص این بیماریها قبل از تولد به پزشکان کمک میکند که بعد از تولد این نوزادان سریعاً به درمان آنها بپردازند. همچنین با کمک مهندسی ژنتیک در سال های آینده میتوان بیشتر بیماریهای ارثی را درمان کرد.