رابرت گادارد – بیوگرافی و نقش او در ایجاد و پیشبرد فناوری موشکی

رابرت گادارد در سال ۱۹۰۸ به تحصیل فیزیک در دانشگاه کلارک پرداخت. در سال ۱۹۱۵ اثبات کرد که موتورهای موشک می‌توانند در خلاء پیش بروند و در سال ۱۹۲۶ نخستین موشک با سوخت مایع به ارتفاع تقریبی ۱۵ متر را رونمایی کرد و در سال ۱۹۳۰ در راسول نیومکزیکو شروع به کار کرد که موشک‌های فراصوتی و چند مرحله‌ای و فرمان قابل هدایت با باله ماهی را تولید کرد.

«درستی این امر غالباً به اثبات رسیده است که رویای دیروز، امید امروز و واقعیت فردا است» (رابرت هاچینگز گادارد، ۱۹۰۴). این سخن احتمالاً واکنش محاسبه شده کسی است که دوره متوسطه را ترک کرده است. اما بعد این مبتکر ساخت موشک جدید هرگز نخواست که دانشجوی متوسطی باشد. رابرت گادارد آمریکایی از ۱۷ سالگی دقیقاً تشخیص داده بود که در زندگی‌اش چه می‌خواهد بکند. روزی در ماه اکتبر سال ۱۸۹۹ هنگامی که مشغول قطع کردن شاخه‌های درخت گیلاس در باغ خودشان بود، دیدگاه جسورانه‌ای پیدا کرد: «چقدر زیبا است که بتوان وسیله‌ای ساخت که حتی امکان صعود به مریخ را داشته باشد. وقتی از درخت پایین آمدم نسبت به زمانی که از آن بالا رفته بودم، پسر متفاوتی شدم، دست کم برای زندگی کردن بسیار هدف‌دار به نظر می‌رسیدم».

از شکاکان و نادانان

چندین سال بعد که روزنامه نیویورک تایمز متوجه دیدگاه گادارد شد، این دانشمند از این که این روزنامه نه تنها در مطرح کردن این دیدگاه ناموفق بوده بلکه او را نیز به خاطر آن مورد استهزاء قرار داده، منقلب شد. تا این مرحله هاچینگز مقاله‌ای با عنوان روش رسیدن به ارتفاعات زیاد را نوشته و آن را در سال ۱۹۱۹ به منظور تشریح مختصر پیشرفت‌هایش در ساخت موشک تا آن زمان و امیدهایش پیرامون فرود بر سطح کره ماه در آینده، منتشر کرده بود. در ۱۳ ژانویه ۱۹۲۰ هیئت تحریریه نیویورک تایمز این دکتر فیزیک را در دانشگاه کلارک در ورسستر ماساچوست تدریس می‌کرد، مورد استهزاء قرار دادند. نیویورک تایمز او را به خاطر فقدان که روزانه در دبیرستان ها تدریس می‌شد مورد سرزنش قرار داد که ناممکن است موشکی در خارج از جو زمین بتواند پیش برود زیرا در آن‌جا جوی برای تولید نیروی پیشرانش وجود ندارد.

اگر ستون‌نویس روزنامه برای بررسی عمیق‌تر کمی فکر می‌کرد، پی می‌برد که گادارد دقیقاً مسیری طولانی را برای انکار این ایراد پیموده است. او در سال ۱۹۰۷ محاسباتی ریاضی را برای نشان دادن این امر که موشک می‌تواند در خلاء حرکت کند، تکمیل کرد و با انجام آزمایشی فیزیکی در سال ۱۹۱۵ فقط برای نشان دادن چنین مفهومی، مهر تأیید برای آن کوبید. دیگران نیز در سطح بین‌المللی با سفر به فضا مواجه شدند و شروع به انجام کاری در این راستا کردند که از همه چشم‌گیرتر شخصی روسی به نام کنستانتین تسیولکوفسکی و یک آلمانی به نام هرمان اوبرت بو.

واکنش گادارد

انتقادی که هیئت تحریریه روزنامهٔ یاد شده به گاداری کردند، صرفاً او را به حرکت به پیش برانگیخت. گادارد با این عبارت مشخص نسبت به این مقاله واکنش بروز داد «هر دیدگاهی یک شوخی است تا وقتی اولین نفر آن را تکمیل کند»، سپس در ظرف مدت زمان کوتاهی پس از آن، شروع به برداشتن گام‌هایی بلند به سمت ساختن موشکی کرد که شالودهٔ سفر به فضا را پی‌ریخت. او بیشتر با سوخت‌های مایع کار را آغاز کرد تا با باروت. درک این موضوع نویدبخش‌ترین روشی بود که با آن توانست به رویاهایش تحقق بخشد. تا سال ۱۹۲۵ نسخه اصلی موشکی با سوخت بنزین و اکسیژن مایع را ساخت که در بلند کردن وزن خودش برای نخستین بار در یک آزمایش کنترل شده موفق بود. تنها سه ماه بعد، در ۱۶ مارس ۱۹۲۶، نخستین رونمایی کامل جهانی از موشکی با سوخت مایع به وقوع پیوست. گادارد در مزرعه خاله‌اش افی در او بورن ماساچوست یک موشک ۳ متری را فقط ۱۲۰۰ متری پا به هوا و ۵ / ۵ کیلومتر در مسیر افقی در مدت 5 / 2 ثانیه پرتاب کرد. ولی این موشک کار کرده بود.

طی دهه بعد، و در نتیجه سرمایه گذاری بیش‌تر خانواده گوگن هایم برای کار خلاقانه‌اش پس از سال ۱۹۳۰، گادارد بیش از ۳۰ موشک را تکمیل و به طور موفقیت آمیزی رونمایی کرد که به تدریج ارتفاع و اعتبار آن‌ها افزایش می‌یافت. او اختراعاتش را برای کنترل و هدایت بهتر و عملکردهای مناسب‌تر سوخت ثبت کرد. تا سال ۱۹۳۵ او موشکی را عرضه کرد که با سرعتی بیش از سرعت صوت حرکت می‌کرد. تلاش‌هایش در ۲۶ مارس ۱۹۳۷ با پرتاب موشکی که تا 7/2 کیلومتری بالا رفت به اوج رسید که در آن هنگام یک حد نصاب به شمار می‌آید.

هنوز علی‌رغم موفقیت‌های گادارد، دولت ایالات متحده آمریکا تا زمانی که مسابقه فضایی در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ حرکت کاملی را ایجاب کرد، از کارهای گادارد به طور کامل چشم پوشید. این بار به پیشرفت‌های گادارد به عنوان پایه‌ای برای شروع نگریسته شد. در واقع، دولت سرانجام ناگزیر به پرداخت یک میلیون دلار به بیوه گادارد به علت تجاوز به حق اختراع ثبت شدهٔ وی در اعتراف به بهره برداری از طرح‌های وی شد.

استیفای حق گادارد

گادارد مدت‌ها پیش از سال ۱۹۶۹ که انسان بر سطح ماه فرود آید در گذشته بود. ولی «اصلاحیه» کار هیئت تحریریه روزنامهٔ نیویورک تایمز در سال ۱۹۲۰، سه روز پیش از فرود آمدن گام‌های تاریخی نیل آرمسترانگ روی ماه، حقوق مردی را استیفا کرد که سرانجام در قرار دادن نیل در آن‌جا نقش مؤثری را بازی کرده بود. این روزنامه نوشت: «اکنون قطعا محرز است که موشک می‌تواند به خوبی در جو پیش برود، و در خلاء کار کند. روزنامه تایمز از این اشتباه متاسف است.»

هر دیدگاهی یک شوخی است تا وقتی نخستین فرد آن را تکمیل کند.