بیماری سیفلیس چیست؟ علایم و نشانه‌ها – تشخیص و درمان آن

علت‌ها و عوامل مستعدکننده سیفلیس

• بیماری سیستمیک در اثر تروپونما پالیدوم.
• بیماری پس از یک دورهٔ کمون ۲ تا ۶ هفته‌ای آغاز می‌شود.
• تظاهرات اولیه یک ضایعهٔ پوستی اولیه (شانکر) با غدد لنفاوی ناحیه‌ای بزرگ شده.
• چند هفته تا چند ماه بعد از ایجاد شانکر باکتریمی ثانویه پیش می‌آید: راش موکوکوتانئوس، لنفادنوپاتی، تب و بیماری سیستمیک
• در مرحلهٔ سوم ممکن است درگیری CNS، عروق، پوست و ضایعات اسکلتی دیده شود.
• سیفلیس نهفته (latent): سرولوژی مثبت بدون تظاهرات بالینی

تشخیص افتراقی سیفلیس

• شانکروئید
• لنفوگرانولوم ونروم
• هرپس سیمپلکس
• بدخیمی
• HIV
• گنوره
• پتیریازیس روزه‌آ (مشابه راش مرحله دوّم سیفیلس)
• سندرم ویروسی
• بیماری عروقی محیطی (مشابه بیماری‌های قلبی – عروقی مرحلهٔ سوم)
• مننژیت (مشابه نوروسیفلیس)

اپیدمیولوژی سیفلیس

• شایع‌ترین راه انتقال تماس جنسی می‌باشد. ترانسفوزیون‌ها و عفونت‌های پریناتال راههای انتقال بعدی هستند.
• بروز در نژاد آفریقایی آمریکایی افزایش یافته است. بروز در جمعیت‌های هومو سکسچوال وبی سکسچوال ثانویه به اسکارهای HIV اپیدمیک کاهش یافته است.

علایم و نشانه‌های سیفلیس

• مرحلهٔ اول: زخم بدون درد (شانکر) در تلقیح (عفونت باکتریال زخم باعث درد می‌شود.)
• مرحلهٔ دوم: راش ماکولوپاپولر، در کف دست و پا، ضایعات مخاطی (کوندیلومالاتا)، آدنوپاتی بدون درد، تبه کاهش وزن، خستگی، گلودرد
• مرحلهٔ سوم: ضایعات گوم سیفلیس – ضایعات زیر پوستی زخمی شونده (ممکن است در استخوان، قلب و CNS هم دیده می‌شود)، نورو سیفلیس باعث ایجاد علائم مننژه پارزی، تابِس دور سالیس، (دژنره شدن ستون خلفی نخاع که باعث مردمک اَرژیل روبرتسون که به نور پاسخ نمی‌دهد ولی تطابق دارد، و هایپوتونی می‌شود)، عوارض قلبی عروقی مانند آنوریسم آئورت و نارسایی آئورت وجود دارد.

تشخیص سیفلیس

• تست‌های سرولوژی: عموماً در سفلیس اولیه مثبت می‌باشد، در سیفلیس ثانویه همیشه مثبت است و تقریباً همیشه در سیفلیس مرحله سوم نیز مثبت می‌باشد.

– VDRL با RPR (روش‌های ارزان و سریع ولی با حساسیت کم هستند)، در زنان جوان ممکن است نتیجهٔ مثبت کاذب بدهد. این حالت در حاملگی، SLE مونوکلئوز واندوکاردیت نیز، پیش می‌آید. و همیشه باید نتیجهٔ تست با FTA – ABS تأیید شود.

• FTA – ABS: حساسیت و ویژگی بیشتری دارد.

– هیچ تست تشخیصی با قطعیّت سیفلیس اولیه را شناسایی نمی‌کند (حساسیت فقط ۷۵ تا ۸۵٪) بنابراین نتیجه منفی آزمایش سیفلیس اولیه را رد نمی‌کند و باید ۶-۴ هفته بعد تکرار شود.

• مشاهده بامیکروسکوپ lark field: اسپیراسیون ضایعات پوستی یا غدد لنفاوی

درمان سیفلیس

• سیفلیس مرحلهٔ اول و دوم یا سیفلیس نهفته زودرس: ( 1 سال)

– پنی‌سیلین عضلانی ۱ دوز یا

– داکسی سایکلین خوراکی ۲ هفته در صورت حساسیت به پنی‌سیلین

– مرحلهٔ سوم (با CSF نرمال) یا سیفلیس نهفته دیررس: (  1 سال)

– پنی‌سیلین عضلانی هفته‌ای ۳ دوز

– داکسی سایکلین خوراکی ۴ هفته

• نورو سیفلیس: پنی‌سیلین وریدی ۱۴-۱۰ روز
• در بیماران HIV مثبت باید از درمان تهاجمی‌تری استفاده کرد.

پیش آگهی / سیر بالینی سیفلیس

• بهبودی در همهٔ مراحل عالی است.
• عوارض سیفلیس ثانویه (آئورتیت) یا مرحلهٔ سوم (تابس دورسالیس نوروپاتی با پارزی) ممکن است بهبود نیابد و به درمان‌های حمایتی دیگری نیاز داشته باشد.
• باید برای همه افراد در معرض خطر RPR, STD بعنوان آزمایش روتین انجام شود.
• آزمایش مبتلایان به سیفلیس از نظر وجود سایر STD ها مانند عفونت HIV
• VDRIL یا RPR برای کنترل پاسخ به درمان استفاده می‌شود، این تست باید در اکثر موارد طی یکسال منفی معده یا ۴ برابر کاهش یابد هرگونه افزایش ۴ برابری را باید عود یا عفونت مجدد در نظر گرفته و درمان را تکرار نمود.