عفونت‌ قارچی یا توبرکولی مغز و مننژ چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ راه‌های تشخیص و درمان

چه بیماری‌های دیگری شبیه عفونت‌ قارچی یا توبرکولی مغز و مننژ هستند؟

• مننژیت ویروسی آسپتیک
• مننژیت نئوپلاستیک
• انسفالیت
• مننژیت باکتریال به خصوص لیستریا منوسیتوژن
• مننژیت سارکوئید
• توکسوپلاسموز مغز در بیماران مبتلا به ایدز
• انسفالوپاتی‌های اسفنجی

چگونگی ایجاد و علت‌های عفونت‌ قارچی یا توبرکولی مغز و مننژ

• سبب ایجاد التهاب تحت حاد یا مزمن مننژ و پارانشیم مغزی می‌شوند.
• به طور شایع در افراد با نقص ایمنی دیده می‌شوند.
• کریپتوکوک شایع‌ترین قارچ درگیرکننده به‌خصوص در مبتلایان به ایدز است.
• عفونت‌های توبرکولی امروزه در کشورهای غربی نادرند.
• عفونت‌های اولیه معمولاً در پوست، ریه‌ها و مفاصل ایجاد می‌شوند.

علایم و نشانه‌های بالینی عفونت‌ قارچی یا توبرکولی مغز و مننژ

• مننژیت TB و مننژیت قارچی به طور شایع با هم اشتباه می‌شوند، اما عفونت‌های TB تمایل به شدیدتر بودن و داشتن یک سیر سریع‌تر (هفته‌ها در برابر ماه‌ها) دارند و معمولاً تب بالاتری ایجاد می‌کنند.
• سردرد
• تب
• کنفوزیون و دمانس حاد
• اختلالات راه‌رفتن
• نوروپاتی‌های کرانیال به‌خصوص با TB (مثل فلج عصب III یا VI)
• تهوع/ استفراغ
• تغییرات شخصیتی
• تشنج
• مننژیسموس

چگونه بیماری عفونت‌ قارچی یا توبرکولی مغز و مننژ را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی

• مطالعات آزمایشگاهی ممکن است شامل CBC و شمارش افتراقی، بیوشیمی، کشت‌های خون و عکس ساده قفسه سینه یا CT اسکن قفسه سینه شوند.
• CT اسکن یا MRI سر تقویت مننژ و احتمالاً هیدورسفالی یا آبسه‌های قارچی/ توبرکولی را آشکار می‌کند.
• LP با آنالیز CSF همیشه غیرطبیعی است.
• در بیماری قارچی یافته‌ها شامل پلئوسیتوز لنفوسیتی (از تعداد کمی سلول تا چند صد عدد)، گلوکز پایین، پروتئین افزایش‌یافته و فشار افزایش یافته است.
• کشت‌های قارچی به هفته‌ها وقت جهت رشد نیاز دارند. اما آنتی‌ژن کریپتوکوکی در حدود 90% موارد وجود دارد.
• در TB یافته‌ها شامل پلئوسیتوز (500-20 سلول، عمدتاً لنفوسیت اما PMN ها ممکن است در بیماران مبتلا به نقص ایمنی برتری داشته باشند)، پروتئین بالا، گلوکز پایین است.
• رنگ‌آمیزی باسیل‌های اسید فاست در 25% موارد و کشت در 60% موارد مثبت است.
• PCR برای DNA میکوباکتریال حساسیت و ویژگی بالایی دارد.
• آنتی‌بادی‌های ثابت‌کنندهٔ کمپلمان در CSF ممکن است باعث شناسایی قارچ‌ها شوند.

راه‌های درمان عفونت‌ قارچی یا توبرکولی مغز و مننژ

• عوامل آنتی‌میکروبیال مناسب به‌کار ببرید.
• مننژیت TB با 3 داروی آنتی‌میکروبیال برای 6 ماه و سپس 2 عامل ضد میکروبی برای 4 ماه اضافه درمان می‌شود.
• داروها شامل ایزونیازید، ریفامپین، اتامبوتول، پیرازینامید یا استرپتومایسین
• درمان ضدقارچی شامل آمفوتریسین B داخل وریدی و فلوسیتوزین خوراکی برای 6 هفته

پیش‌آگهی/ عوارض

• مرگ و میر برای مننژیت TB، %10 در بیماران با نقص ایمنی و 20% در بیماران مبتلا به ایدز است.
• %20-30 موارد منجر به اختلالات نورولوژیک شامل هیدروسفالی با فشار نرمال و دمانس، تشنج و اختلال اعصاب کرانیال (مثل فلج اعصاب مغزی 3 و 6 و 8) می‌شوند.
• عفونت‌های قارچی ممکن است علی‌رغم درمان، مزمن شوند و حدود 10% عود کنند.
• مرگ و میر در مننژیت کریپتوکوکی ممکن است حتی علی‌رغم درمان میزان بالایی حدود 40% باشد.
• عوارض شامل هیدروسفالی با فشار نرمال، دمانس و نوروپاتی متعدد اعصاب کرانیال است.