مجرای شریانی باز چیست و چطور در کودکان تشخیص داده می‌شود؟ شیوه درمان آن

چه بیماری‌های دیگری شبیه مجرای شریانی باز  هستند؟

Patent ductus arteriosus (PDA) – Symptoms and causes

• نقص دیواره بین بطنی
• نارسایی دریچه آئورت
• نارسایی دریچه میترال
• ناهنجاری شریانی وریدی

علت مجرای شریانی باز

• بسته نشدن مجرای شریانی باعث ارتباط بین شریان ریوی و آئورت می‌شود که به‌طور طبیعی باید بعد از تولد بسته شود.
• به دنبال تولد، انقباض عضلات دیواره رگ باعث بسته شدن مجرا می‌شود.
• کاهش مقاومت ریه باعث شنت چپ به راست شده و متعاقباً مقاومت عروق ریه بالا می‌رود.
• باز بودن مجرا در نوزاد نارس اغلب بعد از ترم شدن نوزاد اصلاح می‌شود.

اپیدمیولوژی

• 10-5% بیماری‌های مادرزادی قلب را شامل می‌شود.
• نسبت کودکان دختر به پسر مبتلا ۲ به ۱ است.
• در نوزادان نارس شایع است.

علائم و نشانه‌های مجرای شریانی باز

• یافته‌های بالینی با توجه به اندازه مجرا متفاوت است.
• در صورت کوچک بودن مجرا ممکن است نوزاد بی‌علامت باشد، به جز شنیده شدن یک سوفل خفیف.
• موارد متوسط تا شدید می‌تواند باعث نارسایی قلب شود که به‌صورت تاکی پنه، تنگی نفس، بی‌اشتهایی و اختلال رشد و تعریق حین گریه کردن و غذا خوردن و پنومونی‌های مکرر خود را نشان می‌دهد.
• یافته کلاسیک بیماری شنیدن یک سوفل مستمر و یکنواخت در لبه چپ و بالای استرنوم است که در خط میدکلاویکولار بیشترین شدت را دارد.
• نوزادان نارس ممکن است یک مجرای شریانی باز و بزرگ اما بدون سوفل داشته باشند.
• نبض بیمار پر لمس می‌شود.

تشخیص مجرای شریانی باز

• معاینه بالینی
• نوار قلب: یافته‌ها بستگی به اندازه مجرا دارند و ممکن است باعث هیپرتروفی بطن چپ، هیپرتروفی دهلیز چپ و یا هیپرتروفی بطن راست شود.
• گرافی قفسه سینه: بزرگی قلب یا یافته‌های عروقی افزایش یافته دیده می‌شود.
• اکوکاردیوگرافی تشخیصی است (باداپلر)

درمان مجرای شریانی باز

• بستن به روش جراحی بیشتر از ۵۰ سال است که درمان استاندارد است.
• ایندومتاسین وریدی در نوزادان نارسی که دچار دیسترس تنفسی شدند، اثرات درمانی منحصربه‌فردی دارد.
• کاتتریزاسیون مداخله‌ای ممکن است به‌خصوص در کودکان دچار انواع خفیف بیماری مفید باشد.

پیش‌آگهی و سیر بالینی:

• در نوزادان ترم در هفته اول مجرا خودبه‌خود بسته می‌شود.
• در نوزادان نارس ممکن است بسته شدن مجرا تا وقتی که نوزاد به سن نوزادان ترم برسد، به تعویق بیفتد.
• بندرت ممکن است تا پایان سال اول مجرا همچنان باز بماند.
• مجرای شریانی با سایز کوچک معمولاً بی‌علامتند که البته در معرض خطر اندوکاردیت قرار دارند.