مشکلات چشمی ناشی از کار با کامپیوتر و راهکارهای پیشگیری از آن
– مشکلات چشمی ناشی از کار با کامپیوتر – computer vision syndrome یا CVS به مجموعه‌ای از علایم چشمی و بینایی گفته می‌شود که بر اثر کار با کامپیوتر بروز می کند. تقریباً سه چهارم افرادی که زیاد با کامپیوتر کار می‌کنند با این مشکلات روبه رو هستند.
– مهم‌ترین علایم CVS عبارتند از: خستگی چشم، خشکی چشم، سوزش. اشک ریزش و تاری دید. CVS همچنین ممکن است سبب درد در گردن و شانه‌ها نیز بشود.
– چشم انسان حروف چاپی را بهتر از حروف نمایش داده شده بر روی مانیتور می‌بیند. علت این امر آن است که حروف چاپی کنتراست بیشتری با صفحه سفید زمینه دارند و لبه‌های آنها واضح‌تر است حال آنکه در مورد صفحه مانیتور چنین نیست و لبه‌ها به وضوح حروف چاپی نیستند بلکه حروف از یک مرکز با کنتراست بالا شروع و به تدریج کم رنگ‌تر و پس از تبدیل به خاکستری کم رنگ ناپدید می‌شوند. بنابراین لبه‌های حروف بر روی صفحه مانیتور وضوح حروف چاپی را ندارند.
– یکی از مهم‌ترین دلایل خشکی و سوزش چشم هنگام کار با کامپیوتر کاهش میزان پلک زدن است. به طوری که افراد هنگام کار با کامپیوتر تقریباً یک پنجم حالت عادی پلک می‌زنند. این مساله به همراه با خیره شدن به صفحه مانیتور و تمرکز بر روی موضوع کار سبب می‌شود تا پلکها مدت بیشتری باز بمانند و در نتیجه اشک روی سطح چشم سریع‌تر تبخیر شود.
۱۰ توصیه برای کاهش علایم CVS
۱. سعی کنید به طور ارادی پلک بزنید. این کار سبب می‌شود سطح چشم شما با اشک آغشته شود و خشک نشود در صورتی که مشکل شما شدید باشد می‌توانید از قطره‌های اشک مصنوعی استفاده کنید.
۲. مرکز مانیتور باید حدود ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر پایین‌تر از چشمان شما باشد.. این وضعیت علاوه بر اینکه باعث می‌شود پلکها پایین‌تر قرار گیرند و سطح کمتری از چشم در معرض هوا باشد، از خستگی گردن و شانه‌ها نیز می‌کاهد. در این موارد هم باید مانیتور را در ارتفاع مناسب قرار داد و هم ارتفاع صندلی را نسبت به میز کار تنظیم کرد به طوری که ساعد، هنگام کار با کیبورد موازی با سطح زمین باشد.
۳. مانیتور خود را طوری قرار دهید که نور پنجره یا روشنایی اتاق به آن نتابد. هنگام کار با کامپیوتر سعی کنید پرده ها را بکشید و روشنایی اتاق را نیز به نصف وضعیت معمولی کاهش دهید. اگر از چراغ مطالعه بر روی میز خود استفاده می‌کنید آن را طوری قرار دهید که به صفحه مانیتور یا چشم نتابد. همچنین می‌توانید از صفحه‌های فیلتر بر روی صفحه مانیتور استفاده کنید. تابش نور به صفحه مانیتور سبب کاهش کنتراست و خستگی چشم می‌شود. این مسأله به خصوص زمانی که زمینه صفحه تیره باشد شدیدتر خواهد بود.
۴. به چشمان خود استراحت دهید. هر ۵ تا ۱۰ دقیقه چشم خود را از مانیتور بردارید و به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه به نقطه‌ای دور نگاه کنید، این کار سبب استراحت عضلات چشم می‌شود و به شما فرصت می‌دهد پلک بزنید تا سطح چشمانتان مرطوب شود.
5-اگر مجبورید متناوباً به یک صفحه نوشته و مانیتور نگاه کنید – خصوصا در تایپیست‌ها) ممکن است چشم شما خسته شود زیرا باید تطابق خود را تغییر دهد.
برای جلوگیری از این مسأله سعی کنید صفحه نوشته شده را در حداقل فاصله و هم سطح با مانیتور قرار دهید. برای این کار می‌توانید از کپی هولدر استفاده کنید.
6-فاصله مانیتور با چشمان شما باید ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر باشد.
۷. روشنایی و کنتراست مانیتور خود را تنظیم کنید. میزان روشنایی مانیتور باید با روشنایی اتاق هماهنگی داشته باشد. یک روش برای تنظیم روشنایی مانیتور این است که به یک صفحه وب با زمینه سفید نگاه کنید. اگر سفیدی صفحه برای شما مثال یک منبع نور است روشنایی مانیتور زیاد است و باید آن را کم کنید. در مقابل، اگر صفحه کمی خاکستری به نظر می رسد روشنایی را زیاد کنید. در مجموع روشنایی باید در حدی باشد که چشمان شما احساس راحتی کنند. کنتراست مانیتور باید حداکثر باشد تا لبه های حروف بیشترین کنتراست را با نوشته خود پیدا کند.
۸. مشخصات دیگر مانیتور خود را تنظیم کنید. کیفیت نمایش تصاویر بر روی مانیتور به سه عامل بستگی دارد. Dot Pitch. Resolution, Refresh Rate
Refresh Rate نشان دهنده فرکانس تجدید تصویر بر روی مانیتور است. فرکانس پایین می‌تواند برای چشم خسته کننده باشد و فرکانس‌های خیلی پایین سبب پرش تصویر می‌شوند. بهترین Refresh Rate حدود ۷۰ هرتز یا بیشتر است. resolution، یا وضوح تصویر که به refresh Rate نیز بستگی دارد به تراکم پیکسل‌های تصویر بر روی مانیتور گفته می‌شود. هر چه تعداد پیکسل‌ها بیشتر باشد جزئیات بیشتری از تصویر دیده می‌شود. به طور کلی هر چه Resolution بیشتر باشد بهتر است ولی باید به Refresh Rate نیز توجه داشت. گاهی Resolution بالا Rate Refresh پایین دارد بنابراین باید وضعیتی را انتخاب کرد که هر دو بیشترین تعداد را داشته باشند dot pitch بر تیزی – sharpness) تصویر مؤثر است و هر چه عدد آن کمتر باشد تصویر تیزتر است. بیشتر مانیتورها dot pitch بین 25/0 تا 28/0 میلی‌متر دارند. 28/0 میلی‌متر یا کمتر عدد مطلوب است Rate Refresh و Resolution را در ویندوز می‌توانید در display properties تنظیم کنید ولی dot pitch قابل تنظیم نیست.
9-اگر علی رغم رعایت توصیه‌های گفته شده باز هم دچار علایم CVS هستید می‌توانید از عینک‌های مخصوص استفاده کنید زیرا گاهی مشکل در دید متوسط است. ما به طور معمول، کمتر از دید متوسط استفاده می‌کنیم زیرا بیشتر اوقات یا اشیاء دور را نگاه می‌کنیم و یا اشیاء نزدیک، ولی مانیتور کامپیوتر دقیقاً در فاصله‌ای از چشم قرار می‌گیرد که مربوط به دید متوسط است. اگر شما عینکی هستید عینک شما به احتمال زیاد برای کار با کامپیوتر مناسب نیست زیرا دید متوسط را اصلاح نمی‌کند. برای دریافت عینک مناسب کامپیوتر به چشم پزشک مراجعه کنید.
10-هنگام کار با کامپیوتر سعی کنید گردن خود را راست نگه دارید و شانه را عقب بدهید. قوز کردن هنگام کار طولانی با کامپیوتر سبب دردگردن و شانه‌ها می‌شود. اگر پشتی صندلی قابل تنظیم است آن را طوری تنظیم کنید که کاملا به پشت شما بچسبد. همچنین ارتفاع صندلی خود را طوری تنظیم کنید که کف پاها روی زمین و زانوها در زاویه ۹۰ درجه قرار داشته باشند. کیبورد و ماوس باید پایین‌تر از آرنج و نزدیک دست‌ها شما قرار داشته باشند.
توجه
چنان‌چه با توجه به مسایلی که ذکر شد همچنان در اثر کار با کامپیوتر دچار مشکلات چشمی هستید به چشم پزشک مراجعه کنید.
– آیا کار با کامپیوتر موجب آسیب چشم می‌شود؟
– برخلاف آنچه اکثر افراد تصور می‌کنند، کار با کامپیوتر یا سایر دستگاه‌های تصویری باعث آسیب چشم‌ها نمی‌شود. اگر چه در اثر کار طولانی با کامپیوتر و نزدیک بودن چشم‌ها به صفحه مانیتور یا سایر دستگاه‌های تصویری به دلیل کاهش پلک زدن و خشک شدن سطح قرنیه، خستگی یا ناراحتی چشم روی می‌دهد ولی این موادر موجب آسیب چشم نمی‌شوند.
