مفاصل مختلف در بدن کدم‌اند؟ چند نوع مفصل داریم؟
محل تماس بین دو یا چند استخوان، مفصل نامیده می‌شود. مفاصل بنابر ساختمان شان اجازه حرکت در درجات مختلف را به استخوان‌ها می‌دهند. به‌طور کلی در بدن سه نوع مفصل وجود دارد که براساس درجه حرکت شان به این شکل تقسیم بندی می‌شوند: مفاصل ثابت یا غیر متحرک، مفاصل نیمه متحرک و مفاصل متحرک.
در یک مفصل ثابت استخوان‌ها محکم به یکدیگر متصل شده‌اند زیرا دسته‌های متراکم و فشرده‌ای از الیاف و فیبرهای محکم و سخت، استخوان‌ها را نزدیک به هم و کاملاً محکم نگه‌داشته‌اند، برای حرکات مفاصل خاصیت کشسانی تقریباً وجود ندارد، این مفاصل، مفاصل فیبروزی نامیده می‌شوند. مفاصلی که در حفره‌های دندان و بین استخوان‌های جمجمه هستند از این نوع می‌باشند.
در مفاصل نیمه متحرک، استخوان‌ها توسط غضروف به هم متصل شده‌اند و این مفاصل حرکات مختصری دارند. مهره‌های ستون فقرات فقط توسط غضروف‌ها به هم متصل شده‌اند. مفاصل این ناحیه از نوع متحرک هستند به همین دلیل ستون فقرات می‌تواند خم شود. بین مهره‌ها دیسک‌های غضروفی وجود دارد که دیسک‌های بین مهره‌ای نامیده می‌شوند. در جلوی سینه جایی که دنده‌ها به استخوان سینه متصل می‌شوند مفاصل نیمه متحرک هستند.
بیشترین مفاصل بدن از نوع مفاصل متحرک هستند و بین استخوان‌های قوزک، مفصل ران، مچ، آرنج و زانو یافت می‌شوند. انتهای استخوان‌ها درجایی که مفاصل متحرک هستند با غضروف سخت پوشیده شده‌اند. غضروف به‌راحتی از بین نمی‌رود و سطحش خیلی صاف بوده و از ایجاد اصطکاک بین استخوان‌های متحرک جلوگیری می‌کند.
در مفاصل متحرک، فضای بین استخوان‌ها با مایع مخصوصی بنام مایع سینوویال پر می‌شود. این مایع مانند روغن عمل کرده و به قسمت‌های مختلف کمک می‌کند تا راحت‌تر حرکت کنند. این مایع توسط یک غشاء نازک که در اطراف مفاصل قرار دارد، تولید می‌شود. در خارج از این غشاء رباط‌هایی قابل انعطاف و ضخیم از بافت همبند وجود دارند که علاوه بر اتصال یک استخوان به دیگری به استخوان‌ها اجازه حرکت می‌دهند. غشاء و رباط‌ها باهم مجموعه‌ای را بنام کپسول متصل ایجاد می‌کنند. مفاصل متحرک با سینوویال برحسب درجه آزادی که دارند به پنج دسته تقسیم می‌شوند:
- مفاصل کروی: در این مفاصل برآمدگی یک استخوان در فرورفتگی استخوان دیگر قرار می‌گیرد و امکان حرکت در تمام جهات ازجمله خم و تا شدن از جهتی به جهت دیگر و هم‌چنین چرخیدن را امکان‌پذیر می‌کند. مفصل ران از این نوع مفاصل می‌باشد. به‌این‌ترتیب که سر استخوان ران که دارای برآمدگی می‌باشد در داخل حفره لگن خاصره قرار می‌گیرد.
- مفاصل لولایی: این مفاصل در ناحیه آرنج، زانو و انگشتان یافت می‌شوند. انتهای استخوان‌ها به طریقی به یکدیگر متصل می‌شوند که فقط امکان حرکت در یک‌جهت وجود دارد.
- مفاصل زاویه‌دار: در این نوع مفاصل نیز حرکت مثل لولا انجام می‌گیرد ولی در دو جهت. که ازجمله این مفاصل، مفصل مچ دست و مفاصل بین استخوان‌های کف دست و مفاصل بین استخوان‌های کف پا و استخوان‌های انگشتان هستند.
- مفاصل محوری: در این نوع مفاصل، حرکت چرخشی یا دورانی در اطراف یک محور امکان‌پذیر است، یعنی در این مفاصل یک استخوان روی استخوان دیگر می‌چرخد. مفصل بین استخوان‌های زند زیرین و زند زبرین در ناحیه آرنج و مفصل بین مهره اول و دوم گردنی که سبب اتصال جمجمه به ستون مهره‌ها می‌شوند، از این نوع هستند.
- آخرین دسته مفاصل، مفاصلی هستند که انتهای یک استخوان روی قسمت مشخصی از سطح استخوان دیگر شر می‌خورند. مفاصل متعددی که بین استخوان‌های مچ دست و مچ پا وجود دارند از این نوع هستند.
