پنومونی چیست و چه علائم و نشانه‌هایی دارد؟ شیوه‌های تشخیص و درمان آن کدامند؟
چه بیماری‌های دیگری ممکن است علائم و ویژگی‌های شبیه پنومونی Pneumonia داشته باشند؟
- عفونت راه‌های تنفسی فوقانی
- بدخیمی
- جسم خارجی
- تروما به قفسه سینه
- ناهنجاری‌های مادرزادی (مثل سکستراسیون)
- آسم
- برونشیولیت
علت بروز پنومونی
- پنومونی عفونت قسمت‌های پایین دستگاه تنفسی یعنی پارانشیم ریه است که منجر به التهاب و اگزودای کیسه‌های هوایی می‌شود.
- پنومونی‌های دوره نوزادی اغلب باکتریال هستند (استرپتوکوک گروه B اشرشیاکولی، کلبسیلا، استافیلوکوک ارئوس.
- در دوره شیرخوارگی پنومونی ویروسی یا باکتریال می‌تواند باشد (استرپتوکوک پنومونی، هموفیلوس آنفلوآنزا، کلامیدیا) سودوموناس ایروژینوزا)
- سنین مدرسه و نوجوانی هم ویرال یا باکتریال هر دو محتمل است (استرپتوکوک پنومونی، استاف ارئوس، هموفیلوس آنفلوآنزا، اترپ گروه A، بوردتلاپرتوسیس، مایکوپلاسمانومونیا)
- علت مشخصی برای پنومونی اغلب شناخته نمی‌شود.
اپیدمیولوژی:
- عواملی که خطر ابتلا به پنومونی را زیاد می‌کنند: راه‌های هوایی باریک، التهاب مزمن راه‌های هوایی، اختلالات آناتومی یا کارکردی که شخص را مستعد به آسپیراسیون می‌کنند، ندرم‌های ضعیف سیستم ایمنی، بیماری سیکل سل، تراکئوستومی یا لوله‌گذاری داخل نای.
- گاهی پاتوژن‌ها منجر به تشخیص بیماری زمینه‌ای می‌شوند مثل: نوموسیستیس کارینی-> ایدز سودوموناس، ایروژینوزا-> سیستیک فیبروزیس
علائم و نشانه‌های پنومونی
- پنومونی تیپیک با شروع حاد یا تحت حاد علایم تب، تنگی نفس و سرفه خلط‌دار شروع می‌شود.
- نشانه‌های زجر تنفسی دیده می‌شود (تاکی پنه، لرزش پره‌های بینی، ناله کردن، رتراکسیون، تنگی نفس، استفاده از عضلات فرعی تنفسی)
- سیانوز
- درد جنبی قفسه سینه
- شکم درد
- وقفه تنفسی
- ظاهر بیمار و کمی خواب آلوده
- یافته‌های سمعی شامل: کراکل، تاکی پنه، کاهش صداهای تنفسی، فرمیتوس، وجود صداهای تنفسی توبولار، ویز، ماتیته دردق می‌شود.
تشخیص پنومونی
- شرح حال و معاینه بالینی
- پالس اکسی متری نشان دهنده هموگلوبین اشباع نشده است.
- گرافی قفسه سینه: از احتقان کله‌ای و منتشر تا تراکم لوبار ممکن است دیده شود؛ یک طرفه یا دو طرفه است؛ حفره دارشدن ریه و جمع شدن آب در جنب هم متحمل است.
- کشت خلط یا از ترشحات نای و رنگ‌آمیزی با گرم هم انجام می‌شود.
- کشت خون (اگر عامل بیماری‌زا استرپتوکوک پنومونی باشد، احتمال مثبت شدن کشت بیشتر است)
- در افراد جوان دچار پنومونی مکرر تست HIV را در نظر بگیرید.
درمان پنومونی
- درمان حمایتی
- پنومونی باکتریال:
- تجویز تجربی آنتی بیوتیک براساس سن و دیگر شرایط بیمار
- در صورت شناخته شدن باکتری تجویز آنتی بیوتیک علیه ارگانیسم موردنظر
- پنومونی ویروسی: درمان‌های ضد ویروسی را در نظر بگیرید به خصوص در بیماران با ضعف سیستم ایمنی
- پنومونی قارچی: داروهای ضد قارچ با طیف گسترده در بیماران با خطر بالا تجویز می‌شود (مثل نوزادان، گیرندگان عضو اهدایی، بیماران ایدزی یا بیمارانی که در ICU بستری شده‌اند).
- تجویز اکسیژن اضافی، تهویه مکانیکی، استروئیدها، لوله‌گذاری قفسه سینه و حمایت‌های قلبی عروقی را در بیماران به شدت بدحال در نظر داشته باشیم.
پیش‌آگهی و سیربالینی:
- مرگ‌ومیر و موربیدیتی پنومونی بستگی به عامل پاتوژن و پاسخ میزبان به آن دارد.
- در مورد پنومونی‌های بدون عارضه و پنومونی‌های اکتسابی از جامعه پیش‌آگهی عالی است.
- در نوزادان و بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی بدون درمان یا با درمان ناقص احتمال مرگ وجود دارد.
