چرا پریود نمی‌شوم؟ علت‌های علت بی‌نظمی عادت ماهیانه
گاهی سوالاتی درمورد عادت ماهیانه برای خانم‌ها پیش می‌آید، مثل چرا خونریزی‌ام اینقدر سنگین است؟ چرا پریودم عقب افتاده است؟ چرا این ماه دو بار پریود شدم؟ بااینکه نامنظم شدن عادت‌ماهیانه مسئله‌ای خطرناک نیست، اما خیلی مهم است که بفهمید دلیل آن چیست.
عادت‌ماهیانه طبیعی
خانم‌ها در حالت عادی می‌بایست حدود هر 30 روز یک بار، به مدت سه تا هفت روز عادت ماهانه شوند. بعد از گذشت چند سال از عادت‌ماهیانه، چرخه‌ای برای آنها ایجاد می‌شود. بعضی خانم‌ها حتی می‌توانند ساعتی که قرار است پریود شوند را پیش‌بینی کنند.
میزان خونی که طی هر قاعدگی از دست می‌رود، در خانم‌های مختلف متفاوت است. بعضی خانم‌ها از ابتدا پریودهای سنگین‌تری دارند و بعضی پریودی واقعا سبک دارند که اصلا احساس نمی‌شود.
عادت‌ماهیانه نامنظم
پریود نامنظم نوعی خونریزی است که در مقایسه با قاعدگی‌های قبلی غیرطبیعی می باشد و می‌تواند شامل هر چیزی از دیر شدن عادت‌ماهیانه تا زود رسیدن آن، خونریزی بسیار کم تا خونریزی خیلی سنگین باشد.
اگر معمولا عوارض پیش از قاعدگی را تجربه نمی‌کنید، ولی حالا دچار دل‌دردها، نفخ و سردردهای شدید می شوید هم می‌توانید آن را نامنظم شدن عادت‌ماهیانه بدانید.
علل عادت‌ماهیانه نامنظم
1- بارداری
بدن خانم‌ها در زمان بارداری، سطوح مختلفی از هورمون‌ها را ترشح می‌کند که موجب متوقف شدن عادت‌ماهیانه می‌شود. البته در برخی موارد، قبل از اینکه عادت‌ماهیانه در خانم باردار به کلی قطع شود، کم شدن خونریزی یا عقب افتادن آن را تجربه می‌کند. اگر احتمال می دهید باردار هستید، به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
2- استرس
استرس شایع ترین دلیل به هم خوردن نظم عادت‌ماهیانه است. کورتیزول که هورمون استرس است، تاثیری مستقیم بر میزان تولید هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون در بدن دارد. اگر میزان بالایی کورتیزول در جریان خونتان وجود داشته باشد، زمان و میزان قاعدگی شما تغییر خواهد کرد.
در یائسگی نیز مانند بارداری، هورمون‌های بدن تغییر می‌کنند. نامنظم شدن عادت‌ماهیانه می‌تواند 10 سال قبل از یائسگی شروع شود
3- رژیم‌غذایی
یکی دیگر از متداول‌ترین علت‌های بر هم خوردن نظم عادت‌ماهیانه، غذاهایی است که می‌خورید و مهم تر از آن وزنتان. اگر رژیم‌غذایی‌تان سرشار از کربوهیدرات باشد یا وزن اضافه کرده باشید، بدنتان سطح متفاوتی از برخی هورمون‌ها را تولید خواهد کرد. برای خانم‌هایی که وزن کم می‌کنند نیز این مشکل پیش می‌آید.
4- ورزش
بدن برای قاعدگی به انرژی نیاز دارد. اگر میزان بالایی از انرژی‌تان را در باشگاه ورزشی و از طریق ورزش می‌سوزانید، چیز دیگری برای بدنتان باقی نمی‌ماند که در جریان عادت‌ماهیانه مصرف کند.
5- قرص‌های ضدبارداری
ممکن است چند ماه طول بکشد تا بدنتان به دوز هورمون‌هایی که قرص‌های ضدبارداری وارد بدنتان می‌کنند، عادت کند.
6- مصرف الکل
کبد با متابولیزه کردن استروژن و پروژسترون، به تنظیم چرخه قاعدگی زنان کمک می‌کند. مصرف الکل می‌تواند باعث آسیب کبد شود و در عملکرد آن برای متابولیزه هورمون‌های زنانه اختلال ایجاد می‌کند.
7- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
این مشکل موجب می‌شود که کیست‌هایی در تخمدان ایجاد شود که در تخمک‌گذاری عادی ایجاد اختلال می‌کند. سایر علائم این مشکل شامل رشد موهای زائد، افزایش وزن، شوره سر و ناباروری است. این مشکلات شامل اندومتریوز، سرطان تخمدان و بیماری قلبی می‌شود.
8- یائسگی
در یائسگی نیز مانند بارداری، هورمون‌های بدن تغییر می‌کنند. نامنظم شدن عادت‌ماهیانه می‌تواند 10 سال قبل از یائسگی شروع شود.
9- مصرف داروها
اگر اخیرا بیمار شده اید و مجبور هستید دارو بخورید، ممکن است عادت‌ماهیانه‌تان یک تا دو روز دیرتر اتفاق بیفتد. دلیل عمده آن این است که بیشتر داروها در نحوه تولید استروژن و پروژسترون در بدنتان اختلال ایجاد می‌کنند.
برخورد با عادت‌ماهیانه نامنظم
در مورد علائمی که دارید و وضعیت عادت‌ماهیانه‌تان به پزشک توضیح دهید. پزشک ممکن است یک برنامه درمانی برایتان تجویز کند که شامل داروهای ضدبارداری هورمونی یا مکمل‌های دارویی، فعالیت‌های کاهنده استرس، تغییر در رژیم‌غذایی و برنامه ورزشی باشد.
در نقطه‌ای از زندگی، سوالاتی درمورد عادت‌ماهیانه برای خانم‌ها پیش می‌آید. چرا خونریزی‌ام اینقدر سنگین است؟ چرا پریودم عقب افتاده است؟ چرا این ماه دو بار پریود شدم؟
عادت‌ماهیانه طبیعی
خانم‌ها در حالت عادی می‌بایست حدود هر ۳۰ روز یکبار، سه تا هفت روز عادت‌ماهیانه شوند. بعد از گذشت چند سال از عادت‌ماهیانه، چرخه‌ای برای آنها ایجاد می‌شود؛ بعضی خانم‌ها حتی می‌توانند ساعتی که قرار است پریود شوند را پیش‌بینی کنند.
میزان خونی که طی هر عادت‌ماهیانه از دست می‌رود، در خانم‌های مختلف متفاوت است. بعضی خانم‌ها از ابتدا پریودهای سنگین‌تری دارند (هر ماه تا ۱۲ قاشق چایخوری خون از دست می‌دهند) و بعضی پریودی واقعاً سبک دارند که اصلاً احساس نمی‌شود (فقط به کمی ۴ قاشق چایخوری خون از دست می‌دهند).
عادت‌ماهیانه نامنظم
اگر مدتی است عادت‌ماهیانه شده‌اید، بدنتان وارد یک جریان ماهیانه می‌شود و به همین دلیل است که پریود نامنظم بعنوان نوعی خونریزی که در مقایسه با قاعدگی‌های قبلی شما غیرطبیعی باشد اطلاق می‌شود. می‌تواند شامل هر چیزی از دیر شدن عادت‌ماهیانه‌تان تا زود رسیدن آن، خونریزی بسیار کم تا خونریزی خیلی سنگین باشد. اگر معمولاً عوارض پیش از قاعدگی را تجربه نمی‌کنید، اگر دچار دل‌دردها، نفخ و سردردهای شدید شوید هم می‌تواند آن را نامنظم شدن عادت‌ماهیانه بدانید.
علل عادت‌ماهیانه نامنظم
همه خانم‌ها هر از گاهی دچار عادت‌ماهیانه نامنظم می‌شوند و بااینکه در اکثر موارد این مشکل خطرناک نیست اما خیلی مهم است که علت آن را بفهمید. در زیر به برخی از متداول‌ترین علت‌های بر هم خوردن نظم عادت‌ماهیانه اشاره می‌کنیم:
بارداری
بدن خانم‌ها در زمان بارداری سطوح مختلفی از هورمون‌ها را ترشح می‌کند که موجب متوقف شدن عادت‌ماهیانه می‌شود. البته در برخی از موارد، قبل از اینکه عادت‌ماهیانه در خانم‌های باردار به کلی قطع شود، کم شدن خونریزی یا عقب افتادن آن را تجربه می‌کند. اگر احتمال باردار بودنتان وجود دارد، با پزشکتان مشورت کنید.
استرس
استرس متداول‌ترین علت بر هم خوردن نظم عادت‌ماهیانه است. کورتیزول که هورمون استرس است، تاثیری مستقیم بر میزان تولید هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون در بدن دارد. اگر میزان بالایی کورتیزول در جریان خونتان وجود داشته باشد، زمان و میزان جریان چرخه ماهیانه شما تغییر خواهد کرد.
رژیم‌غذایی
یکی دیگر از متداول‌ترین علت‌های بر هم خوردن نظم عادت‌ماهیانه غذاهایی است که می‌خورید و مهمتر از آن وزنتان. اگر رژیم‌غذایی‌تان سرشار از کربوهیدرات‌های ناسالم باشد یا وزن اضافه کرده باشید، بدنتان سطح متفاوتی از برخی هورمون‌ها را تولید خواهد کرد. برای خانم‌هایی که وزن کم می‌کنند نیز این مشکل پیش می‌آید.
ورزش
بدن برای قاعده شدن به انرژی نیاز دارد. اگر میزان بالایی از انرژی‌تان را در باشگاه و از طریق ورزش می‌سوزانید، چیز دیگری برای بدنتان باقی نمی‌ماند که در جریان عادت‌ماهیانه مصرف کند.
قرص‌های ضدبارداری
ممکن است چند ماه طول بکشد تا بدنتان به دوز هورمون‌هایی که قرص‌های ضدبارداری وارد بدنتان می‌کند، عادت کند.
مصرف بالای الکل
کبد با متابولیزه کردن استروژن و پروژسترون به منظم کردن چرخه قاعدگی زنان کمک می‌کند. مصرف بالای الکل می‌تواند موجب آسیب رسیدن به کبد شود و در عملکرد آن برای متابولیزه هورمون‌های زنانه اخلال ایجاد می‌کند.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
این مشکل که مشکلی بسیار شایع است موجب می‌شود که کیست‌هایی در تخمدان ایجاد شود که در تخمک‌گذاری عادی ایجاد اخلال می‌کند. سایر علائم این مشکل رشد مو زائد، افزایش وزن، شوره سر و ناباروری است. این مشکلات شامل اندومتریوز، سرطان تخمدان و بیماری قلبی می‌شود.
یائسگی
این مورد هم مثل بارداری زمانی است که هورمون‌های بدن شروع به تغییر می‌کنند. نامنظم شدن عادت‌ماهیانه می‌تواند از ۱۰ سال قبل از یائسگی شروع شود.
مصرف داروها
اگر اخیراً بیمار شده و مجبور به استفاده از داروهایی شده باشید، ممکن است عادت‌ماهیانه‌تان یک تا دو روز دیرتر اتفاق بیفتد. دلیل عمده آن این است که بیشتر داروها در نحوه تولید استروژن و پروژسترون در بدنتان اخلال ایجاد می‌کنند.
برخورد با عادت‌ماهیانه نامنظم
در برخی خانم ها دوره پریود منظم نیست که این نامنظم شدن دوره ها مشکلات و نگرانی های زیادی در پی دارد.
اما یک پریود منظم دقیقا دارای چه فاصله هایی است؟ یک پریود منظم 21 تا 35 روز از دوره بعد فاصله دارد (این فاصله از اولین روز پریود این ماه تا اولین روز پریود ماه بعد محاسبه می شود) و معمولا از 2 تا 8 روز طول می کشد. به علاوه میزان شدت هر پریود در هر فرد متفاوت است، اما با این حال نباید فراموش نکنید که پد بهداشتی یا تامپون خود را هر 1 تا 2 ساعت عوض کنید.
زمانی که تغییری در این ریتم رخ می دهد – به این شکل که دوره های پریود با فاصله کمتری اتفاق می افتند، طول دوره بیشتر می شود، خونریزی شدیدتر می شود یا فرد یک دوره پریود را به طور کل از دست می دهد – پریود نامنظم تلقی می شود.
بدن ما مانند کتاب رفتار نمی کند، بنابراین غیر طبیعی نیست که یک خانم هر از گاهی نامنظم شدن پریود را تجربه کند، اما اگر پریود نامنظم به شکل یک مشکل مداوم در آمده، زمان آن رسیده که به متخصص زنان مراجعه کنید تا علت این مسئله مشخص شود.
اگر تغییرات به وجود امده برای دو دوره ادامه پیدا کرد حتما به پزشک مراجعه کنید. دیگر عواملی که باید مراقب آنها باشید و در صورت مشاهده حتما به پزشک مراجعه کنید، عبارتند از:
لکه بینی در بین هر دو دوره
خونریزی شدید، طوریکه هر ساعت مجبور به تعویض پد یا تامپون خود هستید
خونریزی مداوم که بیشتر از 10 روز طول بکشد
احساس کم خونی در طول دوره قاعدگی که با علائمی مانند سرگیجه و خستگی شدید همراه است
گاهی با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی خود قاعدگی به روال منظم خود برمی گردد، اما گاهی نیز پریود نامنظم نشان دهنده وجود یک مشکل جدی است. در ادامه به هفت دلیل نامنظم شدن پریودی اشاره می کنیم.
1. پریود نامنظم بر اثر مشکلات تیروئیدی
تیروئید هورمونی است که نقش مهمی در بدن دارد. وقتی این هورمون کار خود را به درستی انجام می دهد، به تنظیم اشتها، انرژی و حتی سطح استرس کمک می کند. هورمون هایی که به وسیله غده هیپوفیز در مغز تولید می شوند، تیروئید را تحریک می کنند – و درست در راستای هورمون هایی تولید می شوند که تخمدان ها را تحریک می کنند، بنابراین اختلال در یکی می تواند باعث بروز مشکل در دیگری باشد.
برای شناسایی علت این مشکل و آیا اینکه تیروئید شما کم کار است یا پر کار به پزشک مراجعه کنید. اگر علت بروز این مشکلات تیروئید شما باشد، پزشک دارو تجویز خواهد کرد.
اگر بعد از مصرف دارو سطح هورمون تیروئید تنظیم شود، پریود شما نیز منظم خواهد شد.
2 اندومتریوز Endometriosis یا آدنومایوز adenomyosis و قاعدگی نامنظم
دکتر پترا کیسی Petra Casey متخصص زنان در مایو کلینیک می گوید: ” اندومتریوز زمانی بروز می کند ذراتی از غشا داخلی رحم در بیرون رحم شکل بگیرد. به عبارت ساده تر : سلول های آندومتر در داخل رحم هستند و در هر پریود با ریزش غشا داخلی از رحم خارج می شوند. در حالت بروز آندومتریوزاین سلول ها به جایی خارج از رحم، مانند تخمدان ها یا حتی روده، حرکت می کنند که این عارضه منجر به بروز درد، گرفتگی، مشکلات پریودی و حتی ناباروری می شود.
آندومتریوز منجر به بروز پریودهای دردناک می شود، اما اگر به شکل کیست های تخمدان درآیند، منجر به نامنظم شدن پریود می شوند.
آدنومایوز نیز یکی دیگر از علل نامنظم شدن پریود است. گرچه در مورد آدنومایوز خیلی صحبت نشده است، اما شرایط نادری است که بر اثر رشد غشا در داخل عضله دیوار رحم (به جای بیرون عضله) رشد می کند. این بیماری هم منجر به بروز پریودهای دردناک و سنگین می شود و در بین خانم هایی که در سنین 40 تا 50 سالگی هستند رایج است.
در این شرایط برای معاینات کف لگن یا حتی انجام سونوگرافی به پزشک مراجعه کنید، به ویژه اگر علائم دیگری را در خود مشاهده می کنید که مربوط به این شرایط می شوند، از جمله مشکلات گوارشی، تکرر ادرار و درد لگن.
درمانی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما روش هایی برای مقابله با این مشکل وجود دارد. روش های درمانی عبارتند از مصرف داروهای هورمونی مانند داروهای خوراکی ضد بارداری، IUD پروژسترون یا ایمپلنت یا تزریق هورمونی تا رشد بافت آندومتریوز سرکوب شود. گاهی نیز جراحی لازم است.
در صورت بروز اندومتریوز شدید، هیسترکتومی hysterectomy (برداشتن کامل رحم) بهترین روش درمان است، البته اگر فرد قصد باردار شدن نداشته باشد.
3. استرس
زمانی که خیلی مضطرب هستید، بدن هورمون کورتیزول تولید می کند، هورمون کورتیزول توانایی بدن برای تولید هورمون های باروری مورد نیاز برای قاعدگی منظم را به تاخیر می اندازد. استرس بر روی تخمک گذاری طبیعی تاثیر می گذارد و باعث می شود یک دوره پریودی نداشته باشید یا پریود شما نامنظم می شود.
علاوه بر این استرس باعث پریود دردناک می شود. پژوهشی در سال 2010 انجام شد و نشان داد که استرس زیاد علائم سندروم پیش از قاعدگی را بدتر می کند، از جمله نفخ، گرفتگی و نوسانات خلقی.
استرس یکی از مشکلاتی است که درمان آن بسیار سخت است، چرا که هر روز با انواع مختلف استرس روبه رو هستیم.
اما حتی 10 دقیقه ریلکسیشنن در طول روز تاثیرات چشم گیری بر سلامت می گذارد. هر کاری که فکر می کنید استرس شما را کاهش می دهد، انجام دهید، به عنوان مثال برای دویدن به پارک بروید، در کار خود نظم داشته باشید و در عین حال زمانی را برای تعطیلات و استراحت اختصاص دهید و در کلاس های یوگا شرکت کنید.
4. سندروم پلی کیستیک تخمدان PCOS
کیست های تخمدان بسیار رایج هستند؛ اکثر خانم ها در طول عمر خود دچار کیست تخمدان می شوند. کیست های تخمدان معمولا بی خطر هستند و به خودی خود برطرف می شوند – اما حدود 10 درصد خانم ها در سنین بین 15 تا 44 سالگی به سندروم پلی کیستیک تخمدان polycystic ovarian syndrome دچار می شوند. سندروم پلی کیستیک تخمدان نوعی عدم تعادل هورمونی است که منجر به رشد تعداد زیادی کیست های کوچک در تخمدان ها می شود و این امر بر روی باروری تاثیر می گذارد.
زنان مبتلا به سندروم پلی کیستیک تخمدان هورمون مردانه ای به نام آندروژن را در بدن بیشتر از حد معمول دارند. به علاوه تخمدان های این افراد هورمون زنانه به اندازه کافی تولید نمی کنند و باعث می شود فرد پریودی منظمی نداشته باشد.
اگر علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک را در خود مشاهده می کنید – علائمی مانند قاعدگی نامنظم، رشد موی بیش از حد در بدن، بالا رفتن سطح قند خون یا مشکل در باردار شدن – به متخصص زنان مراجعه کنید. اگر علت بروز این مشکلات سندروم پلی کیستیک تخمدان باشد، معایناتی برای درمان انجام خواهد شد. اگر دارو موثر نباشد، برای برداشتن کیست ها جراحی انجام خواهد شد.
به علاوه هورمون درمانی نیز انجام می شود، از جمله قرص کنترل بارداری. این قرص ها از رشد کیست های جدید جلوگیری می کند و از تخمک گذاری جلوگیری می کند، به علاوه زمانی برای رفع کیست های به وجود آمده، ایجاد می کند و به قاعدگی شما نظم می دهد.
5. تغییرات چشمگیر در وزن بدن
تغییر در وزن بدن، چه افزایش وزن و چه کاهش وزن، هر دو بر روی پریود تاثیر می گذارند. به عنوان مثال اگر واقعا لاغر و ورزشکار هستید (یا حتی دچار کمبود وزن هستید) بدن به سختی می تواند استروژن کافی برای تخمک گذاری تولید کند.
از طرف دیگر افزایش وزن باعث افزایش سطح استروژن می شود که این امر به پریود نشدن یا داشتن پریود سنگین یا پریودهای نزدیک به هم منجر می شود.
ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و داشتن وزن سالم به منظم شدن پریودها کمک می کند. به علاوه رژیم غذایی سخت و ورزش زیاد یا پرخوری و عدم تحرک عواملی هستند که منجر به نامنظم شدن پریودی می شوند.
6. فیبروم یا پولیپ رحم
فیبروم یا فیبروئید رحم – رشد خوش خیم بافت عضلات در دیواره رحم – در بین خانم ها بسیار شایع هستند. فیبروم ها به ندرت منجر به بروز سرطان می شوند، اما ممکن است باعث پریودی سنگین و خونریزی شدید شوند، پیامد آن بستگی به مکان فیبروم دارد.
از طرف دیگر پولیپ رحم از بافت آندومتری یا پوشش داخلی تشکیل شده. این بافت ها نیز معمولا خوش خیم هستند، اما بیشتر مورد بررسی و چکاپ قرار می گیرند.
برای اینکه مطمئن شوید فیبروم یا پولیپ عامل نامنظم شدن پریود شماست یا نه، سونوگرافی هایی انجام خواهد شد تا رشد احتمالی بافت ها با دقت بررسی شوند.
درمان این مشکلات عبارت است از هورمون درمانی، از جمله مصرف قرص های ضد بارداری و جراحی و برداشتن فیبروم و پولیپ. نوع درمان بستگی به نوع بیماری و شدت آن دارد.
7. سرطان رحم
سرطان رحم که سرطان آندومتری نیز نامیده می شود، زمانی رخ می دهد که غشا داخلی رحم از کنترل خارج می شوند و این امر منجر به بروز خونریزی های نامنظم می شود. بیش از 63 هزار نفر به این بیماری مبتلا هستند که بیش از 11 هزار نفر بر اثر بیماری خواهند مرد.
هر زنی ممکن است به سرطان رحم مبتلا شود، اما این بیماری بیشتر در بین خانم های 45 تا 74 سال رایج است، خانم هایی که ئارد دوره یائسگی شده اند. زنان مسن ممکن است خونریزی های غیر طبیعی مشاهده کنند، هر چند تخمک گذاری آنها متوقف شده باشد؛ در حالیکه خانم های جوانتر دچار پریودهای طولانی تر و سنگین تر و همچنین لکه بینی در بین پریودها می شوند.
برای تشخیص سرطان پزشک سونوگرافی ترانس واژینال و نمونه برداری انجام می دهد. داروهای هورمونی نیز ممکن است تجویز شوند.
