انسفالوپاتی هیپوکسیک – ایسکمیک چیست؟ چه علائمی دارد؟ راه‌های تشخیص آن

چه بیماری‌های دیگری شبیه انسفالوپاتی هیپوکسیک – ایسکمیک هستند؟

Hypoxic Ischemic Encephalopathy (HIE)

• تشنج و مرحله پس از تشنج
• کومای هیپوگلیسمیک
• آسیب تروماتیک مغز
• سکته ساقه مغز یا خونریزی
• خونریزی مغزی
• انسفالوپاتی متابولیک
• مسمومیت دارویی
• خونریزی زیر عنکبوتیه‌ای

چگونگی ایجاد و علت‌های انسفالوپاتی هیپوکسیک – ایسکمیک

• یک وضعیت متأسفانه شایع آسیب مغزی معمولاً برگشت‌ناپذیر که در نتیجهٔ کاهش بحرانی جریان خون مغز یا فقدان اکسیژن‌رسانی به نورون‌های مغزی ایجاد می‌شود.
• معمولاً ثانویه به ایست قلبی، آریتمی بطنی، مسمومیت با گاز منوکسید کربن، شوک (سپتیک یا هموراژیک)، غرق‌شدگی، خفگی یا نارسایی تنفسی ناشی از هر علتی ایجاد می‌شود.
• به طور طبیعی، جریان خون مغز حدود ml55 به ازای هر 100 گرم از بافت مغزی حفظ می‌شود. به هر حال وقتی حد تحتانی منحنی خود تنظیمی از مدت 5 دقیقه تجاوز نماید یا وقتی جریان خون مغز به کمتر از ml15 به ازای هر 100 گرم بافت مغز در دقیقه برسد، نکروز آشکار نورون‌های حساس شامل نورون‌های کورتیکال، هسته‌های قاعده‌ای، سلول‌های تالامیک و سلول‌های پورکنژ مخچه رخ می‌دهد (نورون‌های ساقه مغز و طناب نخاع مقاوم‌تر به آسیب هستند).
• آنوکسی یا ایسکمی منجر به ادم سلولی و نکروز می‌شود.

علایم و نشانه‌های بالینی انسفالوپاتی هیپوکسیک – ایسکمیک

• تظاهر بالینی بستگی به شدت و طول مدت هیپوکسی و ایسکمی دارد.
• آنوکسی کمتر از 5 دقیقه ممکن است تنها ایجاد گیجی یا آژیتاسیون به همراه اشکال خفیف در حافظه به محض بهبودی نماید.
• آنوکسی بیش از 5 دقیقه منجر به استوپور و کوما می‌شود.
• آپنه
• مردمک‌های دیلاته و ثابت
• فقدان حرکات چشمی سر عروسکی
• وضعیت دسربره یا دکورتیکه
• علایم بابنسکی دو طرفه
• کاهش رفلکس‌های وتری عمقی
• تشنج (ژنرالیزه یا میوکلونیک)، ممکن است دهان یا صورت را درگیر نماید.

چگونه بیماری انسفالوپاتی هیپوکسیک – ایسکمیک را تشخیص بدهیم؟ روند و شیوه بررسی

• شرح حال و معاینه فیزیکی شامل GCS
• ارزیابی آغازین شامل ECG، CXR، ABG و CBC و بیوشیمی
• EEG ممکن است کندی، فعالیت تشنجی یا الگوهای burst-suppression را نشان دهد (پیش‌آگهی ضعیف).
• CT اسکن یا MRI سر اغلب طبیعی هستند اما ممکن است انفارکتوس ناحیهٔ آبریزی (Watershed) در مناطقی که خون‌رسانی کم است و یا علایم ادم مغزی ژنرالیزه را نشان دهند.

راه‌های درمان انسفالوپاتی هیپوکسیک – ایسکمیک

• در صورت شکست اقدامات احیا و ایجاد کوما، راه هوایی را برقرار و تهویه را آغاز کنید.
• استروئیدها، بلوکرهای کانال کلسیم و آنتاگونیست‌های گلوتامات اغلب استفاده می‌شوند اما سودی ندارند.
• سرد کردن بیمار (به‌خصوص اگر تب‌دار باشد) در بعضی مطالعات نشان‌دهندهٔ بهتر شدن نتیجه شده است.
• داروهای ضدتشنج برای تشنج (مثل فنی‌توئین، بنزودیازپین‌ها) مورد مصرف دارد.
• یک بحث بی‌پرده و رُک با اعضای خانواده از نظر پیش‌آگهی و در بعضی موارد توجه به پیوند بافت‌ها لازم است.

پیش‌آگهی/ عوارض

• موارد خفیف بدون کروما به طور طبیعی حتی اگر اختلال حافظه گذرا وجود داشته باشد دارای بهبودی کامل هستند.
• %80 مرگ و میر در هفتهٔ اول در صورتی که بیمار با کوما تظاهر کند وجود دارد.

%20 ممکن است به سمت وضعیت نباتی پایدار پیشرفت نمایند.