سردرد کلاستر چه نوع سردردی است و چگونه تشخیص داده می‌شود و چه درمانی دارد؟
سردرد کلاستر
سردرد کلاستر – clusterheadache) به شکل دوره‌هایی از سردردهای کوتاه، بسیار شدید، یک‌طرفه و بدون ضربان بروز می‌کند.
حملات سردرد معمولاً در شب بروز می‌کنند، بیمار را از خواب بیدار می‌کنند و بین 15 دقیقه تا 3 ساعت طول می‌کشند، برخلاف سردردهای میگرنی، سردرد کلاستر همیشه یک‌طرفه است.
سردرد کلاستر به شکل سوزش بر روی قسمت خارجی بینی یا فشار در پشت چشم شروع می‌شود و همراه با علایم زیر در همان سمت است:
– پرخونی ملتحمه
– اشک ریزش
– سندرم هورنر – میوز و پتوز)
-گرفتگی یا آبریزش بینی
سردرد کلاستر در آقایان شایع‌تر است و نسبت به میگرن در سن بالاتری – به‌طور متوسط 25 سالگی) شروع می‌شود. سابقه خانوادگی نادر است.
دروه‌های سردرد به مدت چند هفته تا چند ماه طول می‌کشند.
سپس بیمار بهبود یافته ولی دوره سردرد پس از چند ماه تا چند سال عود می‌کند.
علت سردرد کلاستر ناشناخته است ولی در functionalMRI در طی حملات سردرد، فعالیت هیپوتالاموسی دیده می‌شود. گاهی مصرف الکل یا داروهای وازودیلاتور در طی دوره‌های سردرد موجب بروز حمله سردرد می‌شود.
جهت درمان حمله سردرد روش‌های زیر مؤثرند:
– استنشاق اکسیژن 100 درصد
– تزریق زیرپوستی سوماتریپتان
– سوماتریپتان یا زولمی تریپتان داخل بینی
– لیدوکایین داخل بینی
– تزریق زیرپوستی اکترئوتید
– دی‌هیدروارگوتامین تزریقی – IVorSC و IM) یا داخل بینی
استنشاق اکسیژن 100 درصد به میزان 7-12 L/min به مدت 15 تا 20 دقیقه روش انتخابی جهت درمان حملات سردرد کلاستر است.
تزریق زیرپوستی سوماتریپتان انتخاب دوم جهت درمان حمله سردرد کلاستر است. برای این منظور 6 میلی‌گرم تزریق می‌شود و در صورت عدم پاسخ به درمان می‌توان یک دوز دیگر نیز تزریق کرد.
جهت پیشگیری از بروز حملات سردرد در طی دوره‌های سردرد کلاستر داروهای زیر مؤثرند:
– Verapamil
– Lithium
– Melatonin
– Anticonvulsants
– Glucocorticoid
جهت پیشگیری از بروز سردرد در طی دوره‌های سردرد کلاستر بیش از همه از وراپامیل – 360 میلی‌گرم در روز) استفاده می‌شود.
در صورت تجویز لیتیوم باید سطح خونی آن زیر mEq/L 2/1 نگه داشته شود، برای این منظور سطح خونی دارو به شکل هفتگی و برای چند هفته اندازه‌گیری می‌شود.
تجویز گلوکوکورتیکویید در شروع دوره‌های سردرد کلاستر موجب برطرف شدن آن دوره می‌شود. برای این منظور می‌توان به مدت یک هفته روزانه 40 تا 60 میلی‌گرم پردنیزون تجویز نمود و آن را به تدریج در طی یک هفته قطع نمود.
گاهی تجویز وریدی متیل پردنیزولون یا دی هیدروارگوتامین نیز در شروع دوره‌های سردرد کلاستر کمک کننده است.
گاهی سردرد کلاستر به شکل مزمن – و نه دوره‌ای) بروز می‌کند که به آن سردرد کلاستر مزمن – chronicclusterheadache) می‌گویند. در این موارد ایندومتاسین – 25 میلی‌گرم 3 بار در روز) کمک کننده است.
Hypnicheadache نوعی سردرد کلاستر است که در افراد مسن ایجاد می‌شود و به شکل دوطرفه و بدون علایئم اتونومیک – اشک ریزش، سندرم هورنر، گرفتگی و آبریزش بینی) بروز می‌کند و به لیتیوم پاسخ می‌دهد.
