نقش سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها در بدن چیست؟
کلیه اعضایی که خون را در سراسر بدن به گردش درمی‌آورند سیستم گردش خون نامیده می‌شوند. خون باید به هر سلول موجود در بدن غذا و اکسیژن رسانده و مواد دفعی را از سلول خارج کند. سیستم گردش خون در انسان دارای یک پمپ عضلانی بنام قلب می‌باشد و قلب خون را به داخل ریه‌ها و رگ‌های خونی می‌فرستد. رگ‌های خونی، خون را به سلول‌های موجود در سراسر بدن حمل می‌کنند.
در دستگاه گردش خون ما پنج نوع رگ خونی وجود دارند: سرخرگ‌های بزرگ، سرخرگ‌های کوچک، مویرگ‌ها، سیاهرگ‌های کوچک، سیاهرگ‌های بزرگ. یک سرخرگ بزرگ، رگی است که خون را از قلب به سایر سلول‌های بدن می‌فرستد. شریان‌های بزرگ به شریان‌های کوچک تبدیل شده و این شریان‌ها یا سرخرگ‌های کوچک، سرانجام به مویرگ‌ها تبدیل می‌شوند. تبادل آب و مواد غذایی در سلول‌ها در جدار مویرگ‌ها انجام می‌شود. این مویرگ‌ها سرانجام به هم می‌پیوندند و سیاهرگ‌های کوچک را ایجاد می‌کنند و سیاهرگ‌های کوچک نیز سیاهرگ‌های بزرگ را تشکیل می‌دهند و این سیاهرگ‌های بزرگ خون را به قلب برمی‌گردانند.
در سیستم گردش خون بدن، خون از بطن راست قلب به شریان یا سرخرگ ریوی پمپ می‌شود. سرخرگ ریوی خون را به ریه‌ها می‌برد. در ریه‌ها عمل تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن انجام شده و خون تیره وارد شده توسط سرخرگ ریوی به خون روشن تبدیل می‌شود. این خون روشن حاوی اکسیژن، توسط سیاهرگ ریوی به دهلیز چپ قلب برمی‌گردد. دهلیز چپ این خون را به بطن چپ پمپ می‌کند و خون از آنجا به داخل سرخرگ آئورت که بزرگ‌ترین سرخرگ موجود در بدن می‌باشد. فرستاده می‌شود. وقتی خون از کنار روده کوچک عبور می‌کنند غذا را جذب کرده و هنگام عبور از کلیه‌ها مواد دفعی موجود در خون، از خون گرفته می‌شوند. خون هنگام عبور از سلول‌های بدن، به سلول‌ها غذا و اکسیژن رسانده و مواد دفعی را از آنها می‌گیرد و بعد توسط رگ‌های اجوف فوقانی و اجوف تحتانی که بزرگ‌ترین سیاهرگ‌های بدن هستند به قلب برمی‌گردد. این خون وارد شده به قلب، خون بدون اکسیژن و دارای رنگ تیره است که به دهلیز راست وارد شده و از آنجا به بطن راست می‌ریزد و بعد برای گرفتن اکسیژن به ریه‌ها فرستاده می‌شود.
لایه داخلی سرخرگ‌ها دارای رشته‌های الاستیک فراوان و ماهیچه‌های غیرارادی می‌باشد و به دلیل وجود خاصیت الاستیکی با ضربان قلب به ارتعاش درمی‌آیند. ازاین‌رو در موقع تلمبه زدن با انقباض قلب، موج فشار در طی دیواره‌های سرخرگ‌ها عبور کرده و به‌صورت نبض حس می‌شود و انقباض و انبساط دیواره‌های سرخرگ‌ها مقدار خون وارد به بافت‌های مختلف بدن را تنظیم و کنترل می‌کنند.
سیاهرگ‌ها و سرخرگ‌ها در جدار خود دارای سه لایه هستند. سیاهرگ‌ها نسبت به سرخرگ‌ها دارای جدار نازک‌تری بوده، در لایه میانی خود ماهیچه‌ها و رشته‌های الاستیکی کمتری دارند و ازاین‌رو روی‌هم جمع می‌شوند. بیشتر سیاهرگ‌ها به‌خصوص سیاهرگ‌های دست‌ها و پاها دارای دریچه‌هایی هستند
که از برگشت خون در جهت عکس جلوگیری به عمل می‌آورند. این دریچه‌ها در سرخرگ‌ها وجود ندارد زیرا فشارخون به‌قدر کافی زیاد است تا خون بتواند فقط در یک‌جهت حرکت نماید ولی در سیاهرگ‌ها که فشار بسیار کم است، وجود دریچه‌ها ضروری است. مخصوصاً در حالت ایستاده و در رگ‌هایی که در اندام‌ها قرار گرفته‌اند. درصورتی‌که سیاهرگ‌ها خیلی گشاد شوند لبه‌های این دریچه‌ها که در بچه‌های لانه کبوتری نامیده می‌شوند، به یکدیگر نچسبیده و خون می‌تواند در جهت مخالف نیز حرکت کند که به این حالت واریس می‌گویند.
