آزار و تحقیر در قالب شوخی

آزار در قالب شوخی یکی از شکلهای آزار کلامی است که همه خانمهایی که با آنها مصاحبه روانپزشکی داشتهاند، آن را تجربه کرده بودند. آدم باید خیلی تیز باشد که بتواند همسرش را چه با درشت حرفی زنی و چه با بذلهگویی و رعایت نزاکت تحقیر کند. این نوع آزار به شکل شوخی بامزه برگزار نمیشود. این نوع مضحکه درست به حساسترین نقاط برمیخورد و برق پیروزی را در چشمان فرد آزارگر مینشاند. این آزار هرگز به نظر خندهدار نمیآید، چون ذاتا خندهدار نیست.
اظهارنظرهای تحقیر کنندهای که در قالب شوخی مطرح میشوند به طبیعت زنامه همسر، تواناییهای فکری با شایستگی او برمیگردند.
اگر زن بگوید: «هیچ به نظرم خندهدار نیامد»، فرد آزارگر، به عنوان مثال، ممکن است خشمگینانه با گفتن این جمله که «تو اصلا ذوق شوخی نداری!» و یا «شوخی سرت نمیشود!» همسرش را تحقیر کند و یا او را به مخالفت متهم نماید و با حالتی عصبانی بگوید: «تمام سعی تو این است که دعوا راه بیندازی» این جملات به خودی خود آزارنده هستند.
هر چند از دید خواننده این موضوع که پاسخهای فرد آزارگر نشان دهنده خوشنیتی یا علاقه او به ایجاد رابطه با همسرش نیست، امری بدیهی باشد، ولی متاسفانه همسر معمولا در این باره تردید دارد. به این دلیل که فرد آزارگر با عصبانیت پاسخ میدهد، همسر ممکن است فکر کند که عوضی برداشت کرده و دلیل عصبانیت شوهر هم همین است و یا همان طور که در همسران بعضی شوهرهای آزارگر میبینیم، او ممکن است در فکر فرو رود که نکند ظرفیت شوخی ندارد. البته از اثرات شستشوی مغزی آزار کلامی هم نباید غافل بود.
از جمله اظهار نظرهای تحقیر کنندهای که فرد آزارگر به عنوان شوخی از آنها یاد میکند، اینها هستند:
به یک محافظ احتیاج داری!
پسر! چه راحت سرت گرم میشه
اگر کلهات روی تنهات نچسبیده بود، معلوم نبود بتوانی آن را پیدا کنی.
هم چنین فرد آزارگر ممکن است همسرش را بترساند یا شگفتزده کند و بعد طوری قهقهه سر دهد که انگار شوخی بامزهای بوده است.
وقتی شوهرتان شما را دست میاندازد و شما به او میگویید که از حرفهایش خوشتان نیامد و در جواب میشنوید که «این فقط یک شوخی بود» یا وقتی او با این حرفش خنده را سر میدهد، در واقع در پوشش شوخی مورد آزار کلامی واقع شدهاید. برای پاسخگویی به این نوع زخم زبان، خوب است بدانید که او با تحقیر کردن شما، فکر میکند بزرگ و مهم میشود (و این بیانگر میزان منطق و بلوغ فکری اوست).
در بعضی موارد، وقتی همسر به شوهرش میگوید که از حرف او خوشش نیامد، او ممکن است این خودافشایی را نوعی حمله نسبت به خود به حساب بیاورد و به جای معذرتخواهی و ابراز همدردی، با گفتن این جمله که « تو اصلا شوخی سرت نمیشود» دوباره او را دست بیندازد.
اگر چنین چیزی از شوهرتان شنیدید، بدانید که او مرزهای شما را زیر پا گذاشته وجودتان را پایمال کرده و به خود اجازه داده است محرمانهترین ویژگی ذاتی. یعنی حس شوخطبعی. شما را تعریف کند. سعی نکنید به او توضیح دهید کجای حرفش خنده نداشت و این که شما چه نوع شوخیهایی را بامزه و خندهدار میدانید. سعی نکنید برایش توضیح دهید که بعضی شوخیها هست که به دلایلی که خودتان هم نمیدانید، برایتان خندهدار نیستند و دوست ندارید از این شوخیها با شما بشود. از او نخواهید منظورش را برایتان توضیح دهد و یا بگوید چرا چنین حرفی زده است. حتی اگر او طوری رفتار کرد که گویی این شوخی به نظرش بامزه آمد، بی خود از خود نپرسید که آیا فهمید شوخیاش چه قدر بیمزه بود؟ و به خود فشار نیاورید که چرا نمیتوانید به این شوخی تحقیرآمیز شوهرتان بخندید. در عوض درباره بلوغ فکری او شک کنید.
از جر و بحث خودداری نمایید. اگر خواست به مبارزهطلبی خود ادامه دهد، کافی است بگویید: «دلم نمیخواهد راجع به آن حرف بزنم»، «بعدا با هم حرف میزنیم» و یا «بعد با تو تماس میگیرم».