تک‌گویی یا مونولوگ زییای فیلم ستارخان 1352 ساخته علی حاتمی
حیدر عمواوغلی (با بازی عزت‌اله انتظامی) در مبارزهٔ مشروطیت و آدربایجان فردی مطلع و با دانش تئوریک بود در مقابل شورش احساسی میهنی ستارخان. سخنان او چنان که در تاریخ هم از او به این نیکی یاد شده، راهبرد اندیشه و جهت مبارزاتی فیلم را با واژه‌هایی از سر شناخت بیان می‌کند که به کارکرد عناصر سیاسی دولت و حاکمیت به خوبی آشنا است. این تک‌گویی بیرونی که رو به ستارخان و چند تن از سرکردگان مبارزاتی مشروطهٔ آذربایجان بیان می‌شود در هنگامی که حکومت می‌کوشد با حمله به غلات و ایجاد ناامنی، آنها را مشتی شورش‌گر و تروریست جلوه دهد. نکته اینجاست که این حرف‌ها در این صحنه به صورت شعاری طرح نمی‌شود و رد میان ماجرای گریز و جنگ و خون در فیلم، در مکث میان ماجراها به زبان می‌آید و خط‌مشی عدالت‌طلبانه و آزادی‌خواهانه و مترقی آنها را نشان می‌دهد. جهت‌گیری که بعدها تاریخ بر آن صحه گذاشت و از آنها انسان‌هایی شریف و اسطوره‌ای ساخت.
حیدر (عزت‌اله انتظامی): فقط از طریق مجلس ملی و مشروطیت، بسط عدالت و مساوات عملی، ممکن خواهد بود زیرا ملت به وکلایی که از بین خود انتخاب کرده باشند اعتماد دارد حال آن که هیئت وزرا نمی‌تواند مورد اعتماد باشند. ملت مجاز نیست مثل سابق ساکت بنشیند و به وزرا اتماد کند زیرا ممکن است در این صورت زمام امور از دست‌اش خارج شود لذا ملت و مردم وطن‌پرست باید در این زمان جمعیتی از مجاهدین داشته باشند که همت‌شان مصروف حفظ و «مصونیت حقوق اساسی ملت» و «مجلس ملی» باشد و برای دفاع از مجلس و بسط عدالت از فدا ساختن جان و مال دریغ نکنند، از این رو وجود مجاهدین در شرایط فعلی به منزله قسمتی از مشروطیت لازم و واجب است.
