نکات خواندنی دربارهٔ لئوناردو داوینچی

آنچه که امروزه دربارهٔ مطالعات علمی و ابداعات فنی داوینچی می‌دانیم، براساس دفترچه‌ها و یادداشت‌های شخصی به جا مانده از او است. آتلانتیکوس یادداشت‌های جمع‌آوری شده طی سال‌های 1478 تا 1519 در دوازده جلد و 1119 برگ است و موضوعات مختلفی را در بر می‌گیرد. آروندل بیشتر دربارهٔ مکانیک و ریاضیات است. دفترچهٔ پرواز پرندگان که به سال 1505 برمی‌گردد و در آن طرح تمام ماشین‌های پرواز و بررسی‌های صورت گرفته روی پرندگان به چشم می‌خورد. دفترچهٔ لایسستر هم که در حال حاضر به بیل گیتس تعلق دارد، ترکیبی از یادداشت‌های علمی و هنری و مباحث نظری پراکنده است. علاوه بر این تاکنون هفت مجموعه یادداشت دیگر هم از داوینچی شناسایی و کشف شده است.

• لئوناردو ذاتاً چپ‌دست بوده اما به مرور زمان کار کردن با هر دو دست‌اش را یاد گرفته است.
• داوینچی و میکل‌آنژ همیشه به عنوان دو اسطورهٔ عصر رنسانس در نظر گرفته می‌شوند. اما این دو نابغه اصلاً رابطه‌ای خوبی با هم نداشته‌اند! رقابت میان آن‌ها یک بار و به صورت عینی در جریان نقاشی دیواری معروف پالاتزو وکیو 0 عمارتی در فلورانس) نمود پیدا کرد. هر کدام قرار بود که روی یک دیوار نقاشی خودش را بکشد و البته هم ردو نیمهٔ راه دست از کار کشیدند. همچنین داوینچی سال 1504 از اعضای کمیته‌ای بود که سعی داشتند مجسمهٔ داوود میکل‌آنژ را به محل دیگری انتقال دهند.
• داوینچی عادت داشت از قرینه‌نویسی استفاده کند تا نوشته‌هایش فقط در آینه به درستی قابل خواندن باشد. عادتی که علت اصلی‌اش مشخص نیست. شاید به دیسلکسیا یا اختلال خوانش‌پریشی مبتلا بوده و یا فقط اینکه سعی داشته تا کارهایش را مرموز نگه دارد.
• ظاهراً داوینچی یک کمال‌گرا و وسواسی تماعیار بوده و به همین خاطر خیلی از کارهایش را تمام نکرده و یا به دست خودش از بین برده. حتی شایعه است که فقط کشیدن لب‌های مونالیزا چندین سال طول کشیده.
• مطالعات مداوم داوینچی روی تمام پدیده‌ها باعث شده بود تا صدها سال زودتر به خیلی از نظریات و حقایق علمی پی ببرد. از زمین‌شناسی و زیست گرفته تا فیزیک. چگونگی شکل‌گیری فسیل‌ها و فرسایش خاک، شباهت زیستی و ریشهٔ نژادی مشترک میان انسان و میمون‌ها 350 سال قبل از انتشار نظریهٔ تکامل داروین، کشف شیوهٔ محاسبهٔ سن گیاهان و نظام ترتیبی میان برگ‌ها بخشی از پدیده‌هایی است که داوینچی در یادداشت‌های خود به آن‌ها اشاره کرده.
• هیچ مدرکی از سفر داوینچی به مشرق زمین در دسترس نیست اما امروزه آشنایی او با مکاتب و تمدن‌های شرقی، برای مورخان امری مسلم است. برای مثال گیاه‌خوار بودن‌اش را به تأثیرپذیری از بودائیسم و هندوئیسم مربوط می‌دانند. گیاه‌خواری در اروپای آن زمان به هیچ وجه رایج نبود. همچنین موجودات زنده برای داوینچی اهمیت زیادی داشتند. تا جایی که یکی از تفریحات‌اش خریدن پرندگان و آزاد کردن آن‌ها از قفس بود. تأثیرپذیری داوینچی از شرق فراتر از فلسفهٔ زندگی در آثارش هم مشهود است. می‌شود به تأکید روی پس‌زمینه در نقاشی‌ها اشاره کرد که یادآور سبک‌های رایج نقاشی ایرانی و هندی است.
• داوینچی معمولاً بزرگ‌ترین نابغهٔ تمام دوران در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل برای تخمین میزان بهره هوشی‌اش چند مرتبه تلاش صورت گرفته است. احتمالاً آی‌کیوی او چیزی در حد 220 و یا بالاتر بوده!
• از آنجایی که لئوناردو فرزند مشروعی نبود، هیچ‌گاه از جایگاه اجتماعی پدرش و امکاناتی مانند تحصیلات رسمی برخوردار نشد. البته اگر غیر از این بود احتمالاً مجبور می‌شد که به شغل خانوادگی روی بیاورد و در حرفهٔ حسابداری مشغول به کار شود.
• داوینچی اولین کسی بود که روی علت آبی بودن آسمان مطالعه کرد و نتیجه گرفت که این پدیده به دلیل انتشار نور به وجود می‌آید.
• بعد از آن که سال 1502 داوینچی به عنوان مهندس نظامی توسط سزار بورژیا استخدام شد، تمام ایتالیا را زیر پا گذاشت و به نقشه‌برداری مشغول گشت. دقت به کار رفته برای نقشهٔ شهر ایمولا بعد از گذشت پنج قرن هنوز هم مثال‌زدنی است.
• اختراع ساعت را نمی‌توان به پای داوینچی گذاشت، اما لئوناردو برای خودش یک ساعت مکانیکی دقیق اختراع کرده بود که علاوه بر ساعت، دقیقه‌ها را هم می‌شمرد.
• داوینچی در مجسمه‌سازی هم مهارت ویژه‌ای داشته. مانند مجسمهٔ «اسب و سوار» که امروزه فقط مدل کوچکی از آن به جا مانده و ساخت آن به سال 1508 باز می‌گردد. همچنین سال 1482 پروژهٔ دیگری را هم برای دوک میلان آغاز کرد که باز هم نیمه‌کاره ماند. مجسمه‌ای از یک اسب غول‌پیکر به ارتفاع 7 متر که برای تکمیل آن به حدود 80 تن برنز نیاز داشتند.
• سال 1509 کتابی با عنوان نسبت الهی دربارهٔ عدد فی یا عدد طلایی (6/1 که از تقسیم اعداد متوالی دنبالهٔ فیبوناچی به دست می‌آید) به چاپ رسید که داوینچی با لوکا پاچیونی مؤلف کتاب همکاری داشته است. برای مثال اولین تصویر به دست آمده از رومبوکیوبوکتاهدرون (حجم 24 وجهی مرکب از اجتماع 16 مربع و 8 مثلث متساوی‌الاضلاع) توسط داوینچی و در این کتاب ترسیم شده است.
• برای اولین بار داوینچی روی تناسب میان اندام‌های بدن انسان تحقیق کرده است. نقاشی معروف «مرد ویتریوسی» به همین موضوع اشاره دارد.