چطور با کودکان کمرو و خجالتی برخورد کنیم؟
سوالی که خیلی وقت‌ها پدر و مادر از خود می‌پرسند و شاید راهی را برای آن ندارند این است: کودکم کمرو است! چه کنم؟ یا کودک من بسیار کمرو است. همیشه نگران آینده او هستم. چه طور می‌توانیم این رفتارش را تغییر دهم؟ و نظیر این‌گونه سؤالات که والدین و مربیان را به خود گرفتار کرده است. کودکانی که در موقعیت‌های اجتماعی امکان ابراز وجود ندارند معمولاً با عنوان کودکان خجالتی شناخته می‌شوند و تعاملات این کودکان بیشتر به ارتباط با افرادی که به خوبی می‌شناسند منحصر است. مشکلاتی که در نتیجه این محدودیت در روابط پیش می‌آید، اغلب باعث می‌شود که آن‌ها نتوانند در موقعیت‌های روزمره به بسیاری از اهداف خود دست یابند. والدین آن‌ها نیز در بیشتر مواقع از این ویژگی فرزند خود رنج می‌برند و نگران آینده آنان هستند.
عوامل تشدید کننده: در بسیاری از موارد، گرایش کودکان به کمرویی به علل سرشتی مربوط می‌شود، اما محیط نیز در تشدید این خصوصیت سهم ویژه‌ای را برعهده دارد، به عنوان مثال مجبور کردن کودک به برقراری ارتباط با دیگران به ویژه در موقعیت‌های ناآشنا یا در سنینی که هنوز از توانمندی لازم برخوردار نیست می‌تواند در تشدید کمرویی او مؤثر باشد. محدود کردن شدید و ممانعت از کسب تجربه‌های اجتماعی نیز اغلب فرصت مواجه با چالش‌ها را از کودک می‌گیرد و باعث می‌شود نتواند در خلال این تعاملات راهبردهای مناسب را تمرین کند.
چگونه مهارت برقراری ارتباط را در کودکان افزایش دهیم؟
اما می‌توان با ایجاد تغییراتی در محیط زندگی کودک شرایط مناسبی را برای از بین بردن کمرویی ایجاد کرد.
- توانایی برقراری روابط اجتماعی نیز مانند بسیاری از رفتارهای دیگر به آموزش نیاز دارد تمرین برخوردهای اجتماعی در خانه و به خصوص در قالب بازی به کودکان کمک خواهد کرد تا قواعد لازم را بیاموزد. حتی با قصه گفتن نیز می‌توان به نوعی مهارت‌های برقراری ارتباط با کودک را تمرین کرد، سپس هر گونه پیشرفت در رفتارهای او را مورد توجه قرار داد.
- هیچگاه کودک را به علت خجالتی بودن مسخره نکنید، ارائه پاداش مسلماً روش مناسب-تری خواهد بود. در واقع شرمنده ساختن کودک یا سرزنشش کردن او تنها احساس بی‌کفایتی را در او افزایش می‌دهد، در مقابل تشویق کردن منجر می‌شود تا کودک بهتر دریابد که کدام رفتار مناسب‌تر است.
- به نظرات او در تصمیم گیری‌ها توجه کنید، هر چند که کودک کم سن و سال باشد. اما تلاش کنید تا به نحوی به او فرصت اظهار نظر بدهید. به خصوص دربارهٔ امور مربوط به خودش مانند انتخاب رنگ لباس یا اسباب بازی.
- شرایطی را ایجاد کنید تا با افزایش تعاملات اجتماعی، کودک بتواند راهبردهایی را که تمرین کرده است به کار ببرد و توانایی خود را در زمینه‌های گوناگون مورد ارزیابی قرار دهد، البته مهم‌تر است که تجربه‌هایی را برایش ایجاد کنید که در آن‌ها به موفقیت دست یابد.
- ثبت‌نام در کلاس‌های ورزشی نیز می‌تواند محیطی جدید همراه با تجربیات لذت‌بخش را برای کودک به همراه داشته باشد و به از بین رفتن خجالت او کمک کند.
- قبل از ورود به موقعیت‌های جدید شرایط را برایش توصیف و حتی وضعیت‌های فرضی را با او تمرین کنید تا به صورت ناگهانی با آن‌ها روبه‌رو نشود.
- موفقت‌ها و شکست‌های فرزندتان را با دیگران مقایسه نکنید. بلکه به پیشرفت او در قیاس با رفتارهای قبلی خودش اهمیت دهید و برای هر رفتار جزئی به نحوی ابراز شادمانی و او را تشویق کنید.
- از رفتارهای به شدت حمیتی که خجالتی بودن را در او تثبیت می‌کند بکاهید، اما این کار را طی مدت زمانی طولانی و به آهستگی انجام دهید و اگر در یک موقعیت اجتماعی تقاضایی دارد از او بخواهید که خودش این کار را انجام دهد.
