سردرد کلاستر یا خوشه‌ای چگونه سردردی است و چطور تشخیص داده می‌شود؟

سردرد کلاستر (Cluster headache) در مردان شایع‌تر است، اغلب در ۲۰ تا ۴۰ سالگی روی می‌دهد و اسامی دیگر آن عبارتند از:

Paroxysmal nocturnal cephalalgia

Migrainous neuralgia

Histamine cephalgia (Horton headache)

سردرد کلاستر یک طرفه است و همیشه در همان طرف روی می‌دهد، در حالی که در سردرد میگرنی یک طرفه، سردرد همیشه در یک طرف رخ نمی‌دهد.

سردرد کلاستر ، دردی عمقی و سوراخ‌کننده در اطراف چشم است که حدود ۴۵ دقیقه (بین ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت طول می‌کشد، در حالی طول مدت سردرد میگرنی در بزرگسالان بیش از ۳ ساعت است.

حین حمله سردرد کلاستر، علایم اتونومیک شامل پرخونی ملتحمه، اشک ریزش، گرفتگی بینی یا پتوز و میوز (سندرم هورتر) نیز در همان سمت روی می‌دهد.

سردرد کلاستر برخلاف میگرن، همراه با استفراغ نمی‌باشد. در حین حمله سردرد کلاستر، بیمار نا آرام می‌شود و ممکن است قدم بزند، در حالی که مبتلایان به سردرد میگرنی تمایل دارند در اتاقی تاریک و آرام استراحت کنند.

حملات سردرد کلاستر برای مدتی حدود ۶ تا ۱۲ هفته، روزی ۳-۱ بار روی می‌دهند، سپس برای چند ماه بیمار سردرد ندارد زمان بروز حملات سردرد و ویژگیها و مدت آن‌ها در هر فرد ثابت می‌باشد.

حملات سردرد در طی شب (۲-۱ ساعت پس از خوابیدن) شایع هستند و بیمار را از خواب بیدار می‌کنند.

در مواردی که حملات سردرد در طی بیداری روی می‌دهند، برخلاف میگرن، قبل از آن‌ها اورا وجود ندارد.

در طی دوره‌های سردرد کلاستر ممکن است نوشیدن الکل عامل برانگیزنده سردرد باشد. در مبتلایان به سردرد کلاستر، ترشح اسید معده بیشتر است و زخم دئودنوم شیوع بیشتری دارد.

تشخیص افتراقی بیماری‌های زیر نیز موجب سردرد یک طرفه می‌شوند، ولی علایم اتونومیک ایجاد نمی‌کنند:

نورالژی‌تری ژمینال

گلوکوم زاویه بسته حاد

سینوزیت

حملات درد ناشی از تورالژی‌تری ژمینال فقط چند ثانیه طول می‌کشد و وقوع آن در خواب نادر است. در ضمن نورالژی‌تری ژمینال معمولا در مسیر شاخه‌های دوم و سوم عصب‌تری ژمینال روی می‌دهد و وقوع آن در محدوده شاخه اول نادر می‌باشد.

دیسکسیون کاروتید ممکن است موجب درد یک طرفه چشم همراه با سندرم هورتر شود، البته ماهیت اپیزودیک سردرد کلاستر به افتراق آن از دیسکسیون کاروتید کمک می‌کند.

برای درمان حمله سردرد کلاستر می‌توان از اکسیژن ۱۰۰ درصد به مدت ۲۰-۱۵ دقیقه، سوماتریپتان زیرجلدی یا داخل بینی یا دی هیدروارگوتامین تزریقی استفاده کرد. سوماتریپتان خوراکی در درمان یا پیشگیری سر درد کلاستر موثر نیست. برای پیشگیری می‌توان از پردنیزولون، وراپامیل، متیسرژید یا لیتیوم استفاده کرد. پردنیزولون سریعتر از بقیه اثر می‌کند، ولی تنها برای مدتی کوتاه توصیه می‌شود. اثر وراپامیل، لیتیوم و متی سرژید دیرتر ظاهر می‌شود، بنابراین در شروع مصرف این داروها پردنیزولون یا ارگوتامین (۲ میلی گرم هر شب) نیز تجویز نمود.