توصیه فیلم برای روز تعطیل شما: Never Look Away

پیدا کردن فیلمی که با علایق و سلایق ما جور باشد، گاهی خیلی دشوار می‌شود. وقتی سال‌ها باشد که یک بیننده فیلم مشتاق باشید، لابد بیشتر فیلم‌های خوب مشهور گذشته را تماشا کرده‌اید و برای پیدا کردن فیلم‌هایی مشابه طیف فیلم‌های مورد علاقه‌تان به مشکل برمی‌خورید.

این روزها هم که نمرات imdb و کامنت‌های کاربران قابل اعتماد نیستند. شوربختانه خیلی وقت‌ها به نقدها هم نمی‌شود اعتماد کرد و تکیه به نقدها هم آدم را سرخورده می‌کنند.

به همین خاطر است که آدم خیلی وقت‌ها به شانس، غریزه، دیدن تریلر فیلم و خواندن خلاصه فیلم پناه می‌برد و با آزمون خطا سرانجام به فیلم مورد علاقه‌اش می‌رسد.

فیلم Never Look Away را دو هفته پیش کشف کردم! این فیلم در سال 2018 ساخته شده و 189 دقیقه‌ای است. کارگردان آن فلوریان هنکل فون دونرسمارک است که پیش از این از او فیلم مشهور و محشری به نام زندگی دیگران The Lives of Others  را دیده بودیم. فیلم توریست هم یک فیلم گیشه‌ای موفق از او در سال 2010 بود که البته در حد و اندازه فیلم زندگی دیگران نبود.

حالا تصور کنید که بخوانید در این فیلم سباستین کخ هم بازی می‌کند. این سباستین کخ در هر فیلمی بازی کند، من شخصا بی‌تامل از کنار فیلم نمی‌گذرم و سعی می‌کنم فیلم را ببینم.

از نظر ظاهری و پوسته‌ای به خاطر اینکه فیلم جایزه مهمی نبرده و مخاطب آمریکایی جذب آن نشده، چیزی در مورد این فیلم نباید شنیده باشید. این فیلم در آمریکای شمالی اندکی بیش از یک میلیون دلار فروخته. اما به هر حال آنقدر شایسته بود که در اسکار در قسمت بهترین فیلم‌های خارجی و نیز بهترین فیلمبرداری نامزد شده بود. از این حیث دومین بار است که یک فیلم آلمانی با کارگردان آلمانی توانسته است در بیش از یک رشته، نامزد اسکار شود.

پایه داستان فیلم هم کاملا واقعی است و بر اساس داستان زندگی یک نقاش آلمانی به نام گرهارد ریشتر است. او خاله‌ای داشت که به علت ابتلا به شیزوفرنی (اختلال روانپزشکی روان‌گسختگی)، از سوی نازی‌ها شناسایی و کشته شد.

فیلم همین تاریخی واقعی را دراماتیزه می‌کند و پیش می‌برد و سؤالاتی را روبروی بیننده قرار می‌دهد و با آن کلنجار می‌رود:

– فیلم Never Look Away مسئله هنر گزینشی و ایدئولوژیک و فیلترشده را محکوم می‌کند و به ما می‌باوراند که همه اشکال هنر، صرف‌نظر از همخوانی آنها با  ایدئولوژی‌های حاکم قابل احترام هستند. هنر در شکل واقعی خود نمی‌تواند شریرانه و واپس‌گرایانه و مفسدانه باشد و ما حق نداریم که به دلخواه خود، یک سری اشکال هنری را بخشکانیم و به تمسخر بگیریم و یا اجازه رشد به آنها ندهیم.

فیلم را به عصر نازی‌ها می‌برد، جایی که برخی از اشکال هنر جریان خزنده خارجی‌های، کمونیست‌ها و یهودی‌ها تلقی می‌شدند. آثار هنری این دسته از جلوی دید تماشاگران موزه‌های و گالری‌ها برداشته می‌شدند و حتی نابود می‌شدند. همچنانکه نازی‌ها ابایی از کتابسوزان هم نداشتند.

-فیلم Never Look Away اهمیت اخلاق و تلاش برای استواری حق حیات برای همه انسان‌ها صرف‌نظر از نژاد و مسلک و شرایط خاص پزشکی – جسمانی و روانی‌شان را برجسته می‌کند.

و مهم‌تر از همه برجسته می‌کند که چطور می‌شود به یاری همین هنر نرم و با تکیه بر عواطف انسانی و عشق به نبرد با خشک‌اندیشان رفت و پیروز برگشت.

از این دید گرچه فیلم Never Look Away چرخش‌های داستانی فیلم زندگی دیگران را ندارد و به هر حال در کلاس این فیلم نیست، اما در آشفته‌بازار پیدا کردن فیلم خوب، دست‌خالی برنمی‌گرداند و خرسندمان می‌کند که یک روز جمعه را به بطالت نگذرانده‌ایم و چیزهایی یاد گرفته‌ایم.

فیلم Never Look Away به ما می‌گوید که به جای انتقام، به سلاح عشق و هنر و انسانیت بی‌دریغ و مستمر مجهز شویدT باشد که «از کالبدهای ما، دیو های انسان‌کش برون آیند و فروغ آدمیت راه در قلب‌هایمان بگشاید.»

پی‌نوشت: توضیح و نقد این فیلم می‌توانست خیلی مشروح‌تر باشد، اما به خاطر اینکه ناگزیر بودم در آن داستان فیلم را تا حدی لو بدهم، ترجیح دادم که به همین مختصر اکتفا کنم.