آبله مرغان چیست؟ علائم – مدت زمان خوب شدن آبله مرغان
آبله‌مرغان Varicella توسط ویروس واریسلا زوستر VZV ایجاد می‌شود.
اپیدمیولوژی آبله مرغان
آبله‌مرغان بیشتر در اواخر زمستان و در بهار ایجاد می‌شود و پیک سنی بروز بیماری ۵ تا ۱۰ سالگی است. ویروس از طریق تماس مستقیم با مایع وزیکول یا از طریق تنفسی منتقل می‌شود. بیماری از ۲ روز پیش تا ۷ روز پس از شروع راش و تا زمانی که تمام ضایعات کراسته شوند، مسری است.
تظاهرات بالینی آبله مرغان
دوره کمون معمولاً ۱۴ تا ۱۶ روز است. یک روز پیش از بروز راش، بیمار دچار تب، بی‌حالی و بی‌اشتهایی می‌شود. راش ابتدا در تنه ظاهر می‌شود، سپس به سروصورت و اندام‌ها گسترش می‌یابد. درگیری اندام‌ها شیوع کمتری نسبت به تنه و سروصورت دارد. ضایعات در ابتدا به شکل ماکول و پاپول هستند، در ادامه وزیکولی و سپس پوستولی می‌شوند و در نهایت خشک و کراسته می‌گردند. وزیکول‌های آبله‌مرغان برخلاف وزیکول‌های هرپسی فاقد فرورفتگی شبیه ناف هستند. وزیکول‌ها بر روی قاعده‌ای قرمز قرار دارند.
در آبله‌مرغان در هر ناحیه از بدن، ضایعات به اشکال مختلف به‌طور همزمان مشاهده می‌شوند.
ضایعات همیشه خارش‌دار هستند و گاهی خارش، شدید است.
ضایعات بر روی غشاهای مخاطی نیز دیده می‌شوند.
لنفادنوپاتی ممکن است ژنرالیزه باشد.
تشخیص افتراقی آبله مرغان
عفونت با ویروس کوکساکی A نیز موجب ضایعات وزیکولی و پوستولی می‌شود ولی ضایعات معمولاً محدود به اندام‌ها و اوروفارنکس است.
ویروس کوکساکی A موجب بیماری‌های زیر می‌شود:
- Herpangina
- Hand, foot & mouth disease
هرپانژین با فارنژیت وزیکولر تظاهر پیدا می‌کند.
در بیماری دست، پا و دهان، ضایعات وزیکولی کف دست‌وپا و داخل دهان ایجاد می‌شود.
گاهی HSV در زمینه پوست دچار اگزما یا آسیب‌دیده ضایعات گسترده‌ای ایجاد می‌کند که شبیه آبله‌مرغان است و به آن Eczema herpeticum یا Kaposi varicelliform eruption می‌گویند.
وزیکول‌های هرپسی ممکن است نافدار باشند. کشت نیز به افتراق آنها کمک می‌کند. HSV معمولاً در محیط کشت به دست می‌آید ولی کشت VZV معمولاً منفی است.
درمان آبله مرغان
جهت درمان آبله‌مرغان اقدامات زیر توصیه می‌شود:
- تجویز داروی ضد تب (غیر از آسپیرین)
- پاشویه
- رعایت بهداشت
- تجویز داروی ضد خارش
تجویز آسیکلویر تجویز آسیکلویر در موارد زیر توصیه می‌گردد:
- افراد با سن بیش از ۱۲ سال که سابقه واکسیناسیون ندارند
- مبتلایان به بیماری مزمن پوستی یا ریوی
- افراد تحت درمان با گلوکوکورتیکویید سیستمیک یا استنشاقی
- افراد تحت درمان طولانی‌مدت با سالیسیلات
دوز آسیکلویر جهت درمان عفونت VZV بیش از عفونت HSV است.
عوارض آبله مرغان
عفونت باکتریال ثانویه ضایعات پوستی با استرپتوکوک یا استافیلوکوک شایع‌ترین عارضه آبله‌مرغان است. عفونت باکتریال معمولاً شبیه زرد زخم است ولی گاهی موجب سندرم شوک توکسیک TSS یا فاشئیت نکروزان می‌شود. پنومونی در کودکان سالم ناشایع است ولی در ۱۵ تا ۲۰ درصد بزرگ‌سالان سالم یا مبتلایان به نقص ایمنی روی می‌دهد.
گاهی سندرم رای Reye syndrome ایجاد می‌شود، بنابراین مصرف آسپیرین در این بیماران ممنوع است. گاهی آبله‌مرغان موجب عوارض نورولوژیک می‌شود که برخی از آنها عبارتند از:
- Postinfectious encephalitis
- Cerebellar ataxia
- Transverse myelitis
- Guillain Barre syndrome
در مبتلایان به نقص سیستم ایمنی، انتشار احشایی، آنسفالیت و پنومونی شایع است. اگر خانم بارداری در طی ۵ روز پیش تا ۲ روز پس از زایمان، دچار راش آبله‌مرغان (نه زونا) شود، پیش از تشکیل آنتی‌بادی در مادر، نوزاد حجم زیادی ویروس دریافت کرده است، بنابراین نوزاد دچار آبله‌مرغان نوزادی شدیدی می‌شود. برای پیشگیری از این عارضه، به نوزاد VZIG تزریق می‌شود و اگر VZIG در دسترس نباشد، ایمونوگلوبولین وریدی داده می‌شود.
پیشگیری آبله مرغان
کودکان دچار آبله‌مرغان هنگامی می‌توانند به مدرسه بازگردند که تمام وزیکول‌ها کراسته شده باشند. بیماران دچار آبله‌مرغان در صورت بستری باید در اتاق ایزوله نگهداری شوند.
واکسن واریسا در ۲ نوبت تزریق می‌شود. جهت پیشگیری پس از تماس در افراد مستعد می‌توان از VZIG در طی ۹۶ ساعت پس از تماس استفاده کرد. پس از این مدت می‌توان از آسیکلویر استفاده کرد.