بیایید با هم یک «دروغ» بسازیم و وایرال کنیم!

در شبکه‌های اجتماعی بسیار پیش می‌آید که با اخبار کاذب یا فیک، توضیحات اشتباه عکس‌ها یا بیان فکت‌های نادرست روبرو بشیویم.

اغلب وقتی این اخبار و محتواها را می‌بینم با خودم فکر می‌کنم که درون مغز نخستین کسی که یک خبر یا محتوا را جعل می‌کند، چه می‌گذرد؟

جعل کردن خبر و دروغ‌گویی آنلاین اهداف و انگیزه‌های متنوعی دارد:

-تلاش برای کسب محبوبیت و لایک و دنبال‌کننده بیشتر و سود مالی

-خودشیفتگی و لذت بردن شخص از اینکه در مرکز توجه قرار گرفته

-لذت بردن از اینکه توانسته به سادگی دیگران را به اصطلاح سر کار بگذارد

-منفعت سیاسی و گروهی

-بک فشار تکانه‌ای در مبتلایان به اختلال وسواسی – جبری

به نظرتان جعل کردن یک خبر، طوری که همه‌گیر شود، کار دشواری است؟

زیاد نه!

مواد لازم:

1- یک خبر یا عکس یا ویدئو که کمی با تغییر روایت، دروغ به سادگی روی آن بنشیند.

2- شمار زیاد مردمی که نیازهای روحی و نقاط حساسشان فکری‌شان را می‌شناسیم. ما می‌دانیم که آنها شتاب‌زده هستند، دروغ اگر زیاد غلوآمیز نباشد، به راحتی باورش می‌کنند. اگر عاطفه و حس خشم و نفرت یا شادی‌شان را سیراب کند، به راحتی به اشتراکش می‌گذارند.

3- بهره کمی از ذوق داستان‌‌پردازی

خب، حالا بد نیست در این پست تلاش خودم را برای ساختن یک دروغ انجام بدهم.

بانوی سوژه عکس را خیلی‌ها می‌شناسند، برخی‌ها هم به خصوص از نسل جدید متاسفانه، خیر!

به هر حال فرقی نمی‌کند، چهره ایشان به اندازه کافی حس کنجکاوی افراد ناآشنا را به خود جلب می کند.

در پس‌زمینه عکس سه زن روسری به سر و ردای بلند که شبیه مانتو است، می‌بینیم.

خب، چه دروغی سر هم کنیم که منطبق بر حس نوستالژی‌پرستی جمعی ما هم باشد.

چطور است بنویسیم:

اینگرید برگمن در ایران، عکس مربوط به بازدید کوتاه برگمن از ایران در سال 1950 می‌شود.

بد نیست. ولی کافی نیست!

کمی جو سیاسی برای افراطی‌ها بد نیست. پس بنویسیم:

اینگرید برگمن، دو سال مانده به انقلاب ایران، در حین بازدید از روستایی در نزدیکی ایران، هنگام افتتاح طرح عمرانی فلان!

بقیه را به تخیل سایه دروغ‌پردازانی بسپارید که در لایه‌های بعدی بر رنگ و لعاب دروغ می‌افزایند.

انتظار داریم که اقلیتی که شمار آنها هم کم نیست، متوجه اشتباه یا دروغ ما بشوند:

1- معماری خانه پس‌زمینه زیاد به خانه‌های روستایی ما نمی‌خورد.

2- پوشش زنان روستایی با پوشش زنان روستایی قبل انقلاب هماهنگی ندارد.

3-هیچ وقت نشنیده بودیم که اینگرید برگمن به ایران سفر داشته باشد. گوگل کنیم.

4- بهتر از همه عکس را جستجوی معکوس کنیم و ببینیم واقعا چه خبر است.

اما خب، تنبلی افراد کنجکاو و آگاه و اینکه دست به قلم نیستند و به اصطلاح ردیه‌ای بر این توضیحات و کپشن‌ دروغ نمی‌نویسند، کار خودش را می‌کند و عکس همچنان دست به دست می‌شود.

البته در کامنت‌ها ممکن است، بحث و جدل‌هایی پیشبینی‌نشده دربگیرد. یک دسته احتمالا شعار «فلانی، روحت شاد» سر می‌دهند! یک دسته می‌گویند که اصلا این برگمن فتوشاپ شده، یک دسته هم می‌گویند که چقدر بی‌سواد هستید و این مریلین مونرو است! یک دسته هم تبلیغات خودشان را در کامنت‌های می‌نویسند.

اما همین کامنت‌های سطح پایین باز هم بر میزان همه‌گیری و وایرال شدن عکس می‌افزایند و شبیه سیر محبوبیت نخاله‌های اینستاگرامی، عکس در موج‌هایی دست به دست می‌شود.

توضیح آخر: عکس را گوردون پارکس Gordon Parks از برگمن در سال 1949 در استرومبولی در ایتالیا گرفته است. بد نیست به این بهانه فیلم استرومبولی به کارگردانی روبرتو روسلینی را هم ببینید.