سپتامبر 1989: استونی، لیتوانی و لتونی- برای وقوع معجزه، یک بار بچرخ! – گالری عکس

در سپتامبر ۱۹۸۹ کوتاه زمانی پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تاریخ بالتیک رقم خورد. میلیونها نفر در سه کشور استونی، لیتوانی و لتونی در روز ۲۳ اوت به خیابان آمده و با خواست استقلال از شوروی، زنجیره انسانی تشکیل دادند.

قربانی قرارداد شوروی و آلمان

زنجیره انسانی در تالین، پایتخت استونی: در روز ۲۳ اوت ۱۹۸۹، در سالروز امضای پیمان عدم تهاجم میان هیتلر و استالین (۱۹۳۹) نزدیک به دو میلیون شهروند استونی یک زنجیره انسانی دورتادور سه جمهوری شوروی؛ استونی، لتونی و لیتوانی تشکیل دادند. این سه کشور حوزه بالتیک به موجب پیمان میان استالین و هیتلر به اتحاد جماهیر شوروی تعلق گرفتند. در این روز اهالی این سه کشور خواهان آزادی از شوروی شدند.

ریسک غیر قابل محاسبه

اینجا بخشی از زنجیره انسانی ۶۰۰ کیلومتری در ویلنیوس، پایتخت وقت لیتوانی در اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بود. مردم بالتیک این حرکت را نمادی از تحول می‌دانستند. هیچکس نمی‌دانست شوروی در برابر این حرکت چه واکنشی نشان خواهد داد اما مردم حوزه بالتیک در کنار یکدیگر احساس قدرت می‌کردند.

قدرت خیابان

بازتاب این حرکت بسیار وسیع بود: مرد، زن، کودک، پیر و جوان از تمامی طبقات به خیابان رفتند. حتی سیاستمداران محلی کمونیست نیز شرکت کردند. ساکنان مناطق تجمع، خوردنی و نوشیدنی به مردم می‌دادند و حرکت خودروها را کنترل می‌کردند. درست در ساعت ۷ شب، نزدیک به دو میلیون انسان به مدت ۱۵ دقیقه دست در دست یکدیگر طولانی‌ترین زنجیره انسانی در دنیا را تشکیل دادند. عکس‌های این حرکت جمعی در سراسر دنیا پخش شد.

چشم‌انداز تغییر

دقایق آزادی، ۱۵ دقیقه‌ای که تاریخ سه جمهوری کرانه دریای “بالتیک” را رقم زد، ۱۵ دقیقه‌ای که در آن زنجیره‌ای از انسان‌ها علیرغم ممنوعیت از سوی شوروی، پرچم‌های بالتیک را تکان داد و تا ساعات پایانی شب سرودهای ملی و مردمی خواند. مردم فهمیده بودند که استقلال از شوروی امکان‌پذیر است.

مسکو در موضع دفاعی

حدود هشت میلیون نفر در کشورهای حوزه بالتیک زندگی می‌کنند. اینکه دو میلیون از این تعداد در سال ۱۹۸۹ به خیابان‌ها آمدند اهمیت این رویداد را نشان می‌داد. مسکو واکنش خشونت‌باری نشان نداد اما سعی کرد این حرکت را کم‌اهمیت و کوچک جلوه دهد. شوروی اما مدت زیادی نتوانست جلوی خواست آزادی مردم بالتیک ایستادگی کند. در سال ۱۹۹۱ لتونی، استونی و لیتوانی استقلال خود را بازپس گرفتند.

برای وقوع معجزه، یک بار بچرخ!

بین کلیسای جامع ویلنیوس، پایتخت لیتوانی و برج ناقوس این کلیسا یک سنگ نبشته قرار داده شده که روی آن با حروف شیشه‌ای واژه “معجزه” نقش بسته است. اینجا یکی از نقاط پایانی زنجیره انسانی بالتیک بین ویلنیوس و تالین است. کسی که آرزویی دارد روی این سنگ می‌ایستد و در حالی که به آرزویش فکر می‌کند، ۳۶۰ درجه می‌چرخد.

زنجیره انسانی بزرگ در آلمان

پیش از “راه بالتیک” نیز ایجاد زنجیره انسانی یکی از نمادهای اعتراض بود. در آلمان در سال ۱۹۸۳ نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر از کنشگران جنبش صلح به خیابان آمدند تا از ایجاد پایگاه موشکی جدید آمریکا که تصمیم آن در همکاری با ناتو اتخاذ شده بود، جلوگیری کنند. این زنجیره انسانی حدود ۱۰ کیلومتر بود و حول مناطق جنوب غربی آلمان تشکیل شد.