اصطلاح نانو فناوری توسط چه کسی ابداع شد؟
در یکی از واپسین روزهای سال ۱۹۵۹ میلادی، ریچارد فاینمن، فیزیکدان برجسته آمریکایی در همایش انجمن فیزیک آمریکا که در مؤسسه فناوری کالیفرنیا برگزار شده بود، سخنرانی تاریخی و ماندگاری را ایراد کرد که عموما از آن به عنوان نقطه تولد نانوفناوری یاد می‌شود.
فاینمن در آن سخنرانی که عنوان جالب «فضای وسیعی در آن پایین وجود دارد را داشت برای نخستین بار صراحتا ایده امکان دست کاری ساختار ماده را در ابعاد اتمی مطرح کرد و اعلام کرد که با تحقق این ایده می‌توان تحولات گسترده‌ای را در حوزه‌های مختلف فناوری ایجاد کرد.
او حتی در پایان سخنرانی خود برای آنکه‌ایده‌هایش در مورد امکان دست کاری ماده در مقیاس بسیار کوچک را عملی و ممکن نشان دهد با هزینه شخصی خود جایزه‌ای به مبلغ هزار دلار را برای نخستین کسی که بتواند تمامی متن دانشنامه معروف بریتانیکا را در فضایی به کوچکی نوک یک مداد بنویسد، اختصاص داد.
با ایده‌های جالب و هیجان‌انگیز فاینمن، انگیزه زیادی برای پژوهشگران برای تحقق بخشیدن آنها ایجادشد. خوشبختانه این انگیزه، دست به دست پیشرفتهای شگفت‌انگیز در فیزیک اتمی و فیزیک حالت جامد داد و چند سالی بیشتر نگذشت که دانش نانوفناوری عملا متولد شد.
واژه نانوفناوری برای اولین بار در سال ۱۹۷۴ میلادی توسط نوریو تانیگوچی، استاد دانشگاه علوم توکیو به کار گرفته شد. از آنجایی که اتمها ابعادی در حدود نانومتر (یعنی یک میلیاردیم متر یا یک میلیونیوم میلی متر) دارند بنابراین تانیگوچی این واژه را برای فناوری تغییر ساختار ماده در ابعاد اتمی برگزید.
در سال ۱۹۸۱ با اختراع میکروسکوپ تونلی روبشی توسط دو فیزیکدان به نامهای گردبینیگ و هاینریش روهرر از مرکز پژوهش‌های IBM در سوئیس نهایتا رؤیای ساخت سازه‌های اتمی که هدف غایی نانوفناوری بود برای بشر محقق شد چرا که این میکروسکوپ با استفاده از پدیده اسرار آمیز تونل زنی کوانتومی – که در بخش‌های قبلی داستان شگفت‌انگیز کوانتوم با مفهوم آن آشنا شدید قادر بود از تک تک اتمها تصویر برداری کرده و حتی آنها را به دقت روی یک سطح جابه جا کند.
سرانجام در سال ۱۹۹۰ پژوهشگران IBM با استفاده از همین نوع میکروسکوپ موفق شدند عبارت IBM را با کمک فقط چند اتم روی یک سطح فوق العاده کوچک فلزی بنویسند و این به معنای تحقق رؤیای فاینمن بود. امروزه نانوفناوری به یکی از مهم‌ترین فناوری‌های پیشرفته جهان تبدیل شده است که کاربردهای متعددی در عرصه‌های مختلف از شیمی و مهندسی مواد گرفته تا نانوالکترونیک، داروسازی، پزشکی و کشاورزی پیدا کرده و به صنعتی چندین میلیارد دلاری در جهان تبدیل شده است، صنعتی که با استفاده از طراحی و ساخت سازه‌هایی در ابعاد اتمی و سامانه‌های مولکولی، افق‌های جدیدی را در علوم مهندسی روی بشر گشوده است.
