چرا تنفسم تند شده؟ علتهای نفس نفس زدن و درمان آن
اگر به خط پایان مسابقه رسیدهاید، نفس نفس زدن چیزی عادی است، چون کار زیادی از بدنتان کشیدهاید و او نیاز به هوای بیشتر دارد.
اما اگر روی کاناپه لم دادهاید و تلویزیون تماشا میکنید و ناگهان شروع به نفس نفس زدن میکنید، باید یک علت غیرطبیعی برای آن وجود داشته باشد.
بیشتر مردم در حالت استراحت بین ۸ تا ۱۵ بار در دقیقه نفس میکشند. ولی این میزان در اثر هیجان و فشار عصبی بسته به تناسب اندام بالا یا پایین میرود.
عامل تنش روانی شاید شایعترین علت تند کار کردن ریهها باشد. کسانی که در طول روز بیشتر عصبی میشوند و دچار تنش هستند بیشتر گرفتار حمله نفس نفس زدن میشوند. وقتی نفس نفس زدن شروع شود، بیشتر عصبی میشوید؛ چون این تند نفس کشیدن تعادل گازهای بدن را بر هم میزند، دهان و دستها را کرخ میکند، و از رسیدن اکسیژن کافی به مغز جلوگیری میکند. علامت خطر در بدن به کار میافتد و هیجان زیادتر میشود و حمله وحشت زدگی روی میدهد و تنفس بازهم سریعتر میشود. خوشبختانه هیچ یک از اینها آسیب جسمانی ایجاد نمیکنند. ولی تأثیر هیجانی آنها- یعنی نا آرامی و ترس ناشی از حمله و اضطراب و بیقراری اضافه شده در اثر حمله وحشت زدگی – بسیار بالاست.
نفس نفس زدن همیشه در اثر هیجان نیست. گاهی علت جسمانی، مثل گرفتاری ریوی، دارد. آسم، برنشیت مزمن، آمفیزم، سینه پهلو، وسل و هر چیزی که ریهها را گرفتار کند میتواند تعداد تنفس را زیاد کند.
نفس نفس زدن غالبا نشانه اختلال دستگاه عصبی و گرفتاریهای مغزی است که پیامهای ارسالی به ششها را مختل میکند.
و بالاخره، نفس نفس زدن ممکن است پیامی برای مراجعه به اورژانس باشد: اگر با درد قفسه سینه همراه باشد، علامت اخطار اولیه حمله قلبی یا دیگر اختلالات آن است.
نفس نفس زدن چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
حمله نفس نفس زدن ناگهانی و شدید است و کرختی یا گزگز کردن اطراف دهان با دستها وجود ندارد. (این کرختی و گزگز کردن نشانه زیادی تنفس است که معمولا اهمیتی ندارد.)
تنگی نفس، درد قفسه سینه، یا ورم پاها وجود دارد. نفس نفس زدن تکرار شونده است و ناشی از فعالیت جسمانی نیست.
درمان نفس نفس زدن
اختلال جدی شش را پزشک باید درمان کند. ولی نفس نفس زدن را گرچه خطرناک به نظر میآید – میتوان در منزل درمان کرد. در اینجا سه روش برای آرام کردن تنفس پیشنهاد میشود.
در پاکت نفس بکشید. تنفس در درون یک پاکت کاغذی برای متعادل کردن گازهای خون درمان مؤثر کوتاه مدت نفس نفس زدن است. با یک دست دور دهانه پاکتی را بگیرید و با انگشت در آن یک سوراخ کوچک بازکنید؛ دهانتان را روی سوراخ گذاشته و از طریق آن چهار یا پنج دقیقه در پاکت تنفس کنید تا هوای بازدمیده خود را دوباره استنشاق کنید. اگر نفس نفس زدنتان آرام نشد، به اورژانس مراجعه کنید.
به میزان تنش توجه کنید. بخشی از نفس نفس زدن را میتوانید با پاکت از بین ببرید، اما مقداری تنش روانی در پشت این حالت وجود دارد. ورزش تنفس راه متوقف کردن تنش است.
بسیاری از متخصصان روانی تنفس شکمی را توصیه میکنند. روی یک صندلی راست بنشینید یا روی زمین دراز بکشید. یک دست را روی سینه و دست دیگر را روی شکم بگذارید. حالا از طریق بینی به آرامی طوری نفس بکشید که دست روی شکمتان بالا برود و دست روی سینه حرکتی نکند. سپس به آرامی نفس را از بینی بیرون بدهید. این تنفس عمیق را سه بار انجام دهید و بعد از یک استراحت کوتاه تکرار کنید.
اگر نفس نفس زدن و حمله وحشت زدگی مرتب تکرار میشود، به فکر رفتن نزد پزشک یا روانشناس باشید. از بازدم سنج استفاده کنید. گاهی بیماران مبتلا به آسم نفس نفس زدن را از حمله کامل آسم(که میتواند کشنده باشد) تشخیص نمیدهند. نفس نفس زدن اضطراب را بیشتر میکند که بیمار آسمی را در معرض حمله وحشت زدگی میگذارد.
پیشنهاد میشود که بیماران مبتلا به آسم از وسیلهای که بازدم سنج نام دارد استفاده کنند. این دستگاه شدت بازدم را اندازه میگیرد. اگر حداکثر بازدم طبیعی باشد، دچار نفس نفس زدن شدهاید. اما اگر کمتر از طبیعی را نشان دهد، دچار حمله آسم شدهاید. این کار شما را به روی دادن نفس نفس زدن یا حمله آسم مطمئن می