چرا خون دماغ می‌شویم؟ علت‌ها و شیوه درمان آن

بیشتر خونریزی‌های بینی کمتر از آنچه به نظر می‌رسند وخیم هستند. مقدار خونی که از این طریق خارج می‌شود کمتر از یک قاشق غذاخوری است. فقط ۵ تا ۱۰ درصد موارد خون دماغ نیاز به مراقبت پزشکی دارد.

بینی به خاطر شکننده بودن ساختار آن مستعد خونریزی است. درون بینی از صدها مویرگ ریز پوشیده شده است که همه آن‌ها در برابر ضربه آسیب پذیرند.

چه چیز باعث خون دماغ می‌شود؟ اولین چیز آسیب انگشتی است. چه وقتی کودک بودید و انگشت در دماغ می‌کردید، و چه حالا که با یک دستمال درون بینی را تمیز می‌کنید، در هر دو حال نتیجه یکی است. حتی یک گوش پاک کن نرم هم می‌تواند به غشای بینی آسیب برساند.

هوای خشک و سرد زمستان هم از علل دیگر خون دماغ است. در چنین هوایی یک عطسه یا فین کردن شدید به راحتی ایجاد خون دماغ می‌کند.

افراد مسن بیشتر دچار خون دماغ می‌شوند. زنان سالخورده مستعدترند، چون یائسگی باعث چروکیدن و خشک شدن بافت‌های بدن، از جمله پوشش درونی بینی، می‌شود.

کاهش سریع وزن به علت رژیم غذایی با بیماری هم با تحلیل بردن بافت‌ها ایجاد خون دماغ می‌کند. برخی ناراحتی‌ها، از جمله آلرژی، گاهی باعث خون دماغ می‌شوند. عفونت بینی و پولیپ خوش خیم بینی هم خون دماغ ایجاد می‌کنند. فشار خون بالا باعث خون دماغ نمی‌شود، ولی آن را بدتر می‌کند.

بالاخره، تعدادی از داروها هم مسئول ایجاد خون دماغ هستند. استفاده از افشانه استروئیدی برای رفع آبریزش بینی شما را مستعد خون دماغ می‌کند. داروهای دیگری که خون دماغ می‌آورند عبارتند از قرص‌های ضدبارداری، آسپیرین، ایبوپروفن، و برخی داروهای ضد التهاب مفاصل.

خون دماغ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

خون از بینی فوران‌زده و بعد از پنج دقیقه محکم نگاه داشتن آن بند نمی‌آید.

فشار خون بالا، بیماری قند، یا مشکلات انعقاد خون وجود دارد.

به طور مرتب آسپیرین می‌خورید.

خون پیش از این که از بینی بیاید از حلق پایین رفته است. خونریزی بینی مرتب تکرار می‌شود.

درمان خون دماغ

بینی را فشار دهید. دو طرف بینی را گرفته و به هم فشار دهید. خون دماغ معمولا خودبه خود بند می‌آید، اما فشردن رگ پاره شدن زودتر آن را بند می‌آورد. کار اشتباه به عقب انداختن سر را انجام ندهید، چون هیچ خاصیتی ندارد و فقط احساس خفگی خواهید کرد.

گیره رخت بزنید. اگر دستتان خسته می‌شود، بستن بینی با یک گیره رخت هم کار گرفتن آن را با انگشتان می‌کند. فنیل افرین بزنید. قطعه‌ای پنبه را با داروی ضداحتقان فنیل افرین مرطوب کرده و آن را در بینی بگذارید و آن را به مدت ۵ دقیقه با دست بگیرید.

از لب بالا کمک بگیرید. این روش سنتی پایه‌ای علمی دارد: قطعه‌ای پنبه در زیر لب بالا و روی لثه بگذارید. یکی از رگ‌های تغذیه‌کننده خون بینی از لب بالا می‌گذرد و فشار دادن آن بر روی پنبه خونریزی را بند می‌آورد.

یخ بگذارید. گذاشتن قطعه‌ای یخ روی پیشانی و پل بینی همراه با هر یک از روش‌های بالا، خون دماغ را زودتر بند می‌آورد. یخ بینی را خنک کرده و انعقاد آنرا کمی سرعت می‌بخشد.

جلوگیری از تکرار خون دماغ

یکی از چیزهای ناراحت‌کننده امکان تکرار خون دماغ است. با روش‌های زیر از آن جلوگیری کنید. بینی را دستکاری نکنید. وقتی پارگی رگ بینی در حال التیام است آن را دست نزنید. کندن دلمه خون روی آن باعث خونریزی مجدد می‌شود.

بینی را مرطوب کنید. بعد از خون دماغ، با استفاده از افشانه آب نمک غشای بینی را مرطوب کنید. وازلین هم مرطوب‌کننده خوبی است. کمی از آن را روی انگشت گذاشته و در جلو سوراخ بینی بمالید تا به داخل برود. مهم این است که انگشت را داخل بینی نکنید. این کار را روزی سه تا چهار بار انجام دهید. بعد از پنج روز زخم خونریزی خوب می‌شود.

هنگام مرطوب کردن مراقب باشید که چیزی استنشاق نکنید. وازلین و هر مرطوب‌کننده نفتی دیگر اگر وارد شش‌ها شوند، ممکن است نوعی ذات الریه ایجاد کنند.

هوا را مرطوب کنید. گذاشتن یک دستگاه بخور در اتاق خواب یا محل کار مناسب است. فراموش نکنید که برای جلوگیری از جمع شدن کپک‌ها بر روی دستگاه هر روز آن را تمیز کنید.

زیاد آب بخورید. با خوردن لااقل شش لیوان آب در روز بینی (و تمام بدن) را مرطوب نگاه دارید. آسپیرین نخورید. اگر آسپیرین یا هر داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی دیگر می‌خورید، خون دماغ خود را به پزشک اطلاع دهید و از او بپرسید آیا می‌توانید به جای آن استامینوفن بخورید.

کمک‌های پزشکی اگر خون دماغ شدید باشد، پزشک ممکن است کارهای زیر را انجام دهد. پر کردن بینی. پزشک با گذاشتن مقدار زیادی گاز و اسفنج جراحی در داخل بینی خون دماغ شدید را بند می‌آورد. این کار باید توسط پزشک انجام گیرد، چون خطر نشانگان شوک را در پی دارد که گرفتاری نادری در اثر وارد شدن باکتری‌های سمی به جریان خون است.

بستن رگ ها. پزشک متخصص گوش و حلق و بینی با سوزاندن سر رگ پاره شده به وسیله نیترات نقره، یا با دوختن آن با بخیه‌های ریز خونریزی را بند می‌آورد.

برداشتن پولیپ ها. اگر پزشک تشخیص داد که وجود پولیپ باعث خون دماغ شده است، باید علت ایجاد پولیپ را پیدا کند. او ممکن است آزمایش سی تی اسکن یا عکس برداری با پرتو ایکس از سینوس‌ها را توصیه کند. اگر عفونتی مشاهده کند، خوردن آنتی بیوتیک لااقل به مدت سه هفته همراه با افشانه استروئیدی بینی یا داروی استروئید خوراکی برای کاهش التهاب تجویز می‌کند. اگر عفونت درمان شود، ممکن است پولیپ و خون دماغ از بین بروند.

آزمایش خون. اگر مرتبا دچار خون دماغ می‌شوید، آزمایش خون احتمال وجود مشکلات انعقاد خون را معلوم می‌کند.