تعریف علم باستانشناسی چیست؟

باستانشناسی تاریخچه مردمی را که در گذشته زندگی می‌کرده‌اند در دسترس ما می‌گذارد. باستانشناسان اشیاء و آثار این مردم اولیه را که از خود باقی گذاشته‌اند مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهند.

در کار باستانشناسی در رشته متمایز وجود دارد که هررشته با آموزش ویژه‌ای نیازمند است. رشته اول عبارت از حفاری یا کندن نقاطی است که مردم اولیه در آن‌ها زندگی می‌کرده یا فعالیت داشته‌اند. این کاری است که باید بارامی و دقت انجام شود. رشته مزبور همچنین شامل نگاهداری سوابق کاری است که انجام گردیده است.

دومین رشته باستانشناسی عبارت از بررسی و مطالعه هر چیزی است که در اثر حفاری بدست می‌آید، و سپس تشریح کلیه این چیز‌ها به نحوی که اطلاعاتی واضح و قابل درک در دسترس علاقمندان و پژوهشگران بعدی گذاشته شده و مورد استفاده قرار گیرد. وقتی که هر دو رشته کار با تمام رسید، آنوقت باستانشناس می‌تواند تاریخچه و داستان مردم زمان‌های گذشته را بنویسد.

البته این تاریخچه و داستان هرگز نمی‌تواند کامل باشد زیرا فقط بر مبنای اشیاء و آثاری که از مردمان اولیه باقی مانده‌اند، استوار گردیده است.

غالب این اشیاء عبارت از همان چیزهائی بوده که هرروز مورد استفاده بوده‌اند، بقایای خانه‌ها، ابزار و ادوات، جواهرآلات، بشقاب و سایر ظروف و انواع عروسک‌ها و نیز استخوان حیواناتی که بعنوان غذا مصرف می‌شده‌اند، از جمله اشیائی هستند که غالبا کشف می‌شوند.

خیلی از چیزهائی را که مردمان اولیه دور می‌انداخته‌اند بوسیله باستانشناسان کشف نمی‌شوند. برای مثال، اشیائی که از چرم، چوب، پارچه، پشم یا حصیر ساخته شده بوده‌اند، باقی نمانده‌اند زیرا این مواد از بین رفتنی می‌باشند. در ضمن ما هرگز نمی‌توانیم بدانیم که آیا مردمان قدیم هنرمند بوده‌اند یا نه، زیرا پارچه‌های زیبای دست بافت آن‌ها و کار‌های چوبی قشنگشان نیز ممکنست که بمرور زمان از بین رفته باشند.

باستان‌شناسی هنگامی شروع شد که مردم درباره چگونگی اتفاقات و پدیده‌های زمان‌های گذشته کنجکاو شدند. در قرن پنجم قبل از میلاد، یک مورخ یونانی بنام «هرودوت » وقتی از مصر بازدید نمود، نسبت به بررسی مجسمه‌های قدیمی علاقه پیدا کرد. ولی بنظر می‌رسد که پس از زمان یونانی‌ها این نوع حس کنجکاوی از بین رفته باشد.

در سال ۱۰۰۰ میلادی مسافرینی که به یونان و ایتالیا سفر می‌کردند، به مجسمه‌های قدیمی توجه نموده و علاقه پیدا کردند. بعد ایتالیائی‌ها جستجوی خود را در میان ویرانه‌های قدیمی شروع نموده‌اند. آن‌ها انواع سکه، گلدان و سایر اشیائی کشف نمودند. بدین ترتیب بتدریج مردم نسبت به حفاری و پی بردن بتاریخ گذشته علاقمند گردیده و علم باستانشناسی پدید آمد.